 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
3. Hukuk Dairesi
E:1983/4638
K:1983/4816
T:02.12.1983
KİRA PARASININ SAPTANMASI
ÖZET : Çıplak kira parasına eklenecek giderler, kirala yan tarafından yapılan ve kiracının yararlandığı giderlerdir.
Kira parası içerisinde ne kadar gider ve ne kadar çıplak kira parası bulunduğu öncelikle araştırılıp saptanmalı ve çıplak kira parası Ticaret Bakanlığı'nca düzenlenen toptan eşya fiyat endeksindeki endeksin kira yılına yansıyan bölümü kadar arttırılmalıdır.
Giderler; kiralanan bölümüne ait plan ve proje de incelenmek suretiyle kiraya verenin bizzat kullandığı ve yararlandığı kısımları ile kiracıların kullandıkları kısımlar dikkate alınarak kiralanan yere isabet eden yıllık ve aylık gider hesaplanıp çıplak kira parasına eklenmek suretiyle yeni dönem kira parası saptanmalıdır.
(YİBK., 21.11.1966 gün ve 19/10 s.)
Dava dilekçesinde kira parasının 15.4.1981 gününden başlayarak aylık 134.500 lira olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulü cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, sair temyiz itirazları yerinde değildir.
Ancak, kira sözleşmesinde giderler dahil brüt kira parası aylık 80.000 lira olarak kabul edilmiştir.
Bu kira parasının özel nedenlerle rayicin altında saptandığı taraflarca iddia edilip kanıtlanmadığından, yeni dönem kira parasının tesbitinde 80.000 lira aylık kira parasının esas alınması gerekir.
80.000 lira kira parası içerisinde kiralayan tarafından yapılan ve kiracıların yararlandıkları giderler de bulunması itibariyle bu 80.000 lira kira parası içerisinde ne kadar gider ve ne kadar çıplak kira parası bulunduğu öncelikle araştırılıp saptanmalı ve çıplak kira parası Ticaret Bakanlığı'nca düzenlenen toptan eşya fiyat endeksindeki artışın bu kira yılına yansıyan bölümü olan % 30 oranında artırılmalıdır.
Bulunacak çıplak kira parasına eklenecek giderler de yeni dönem başlangıcı olan 15.4.1981 tarihi esas alınarak saptanacaktır.
Çıplak kira parasına eklenecek giderler, kiralayan tarafından yapılan ve kiracının yararlandığı giderler olmalıdır.
Bunun için davacı tarafından kira parasına katılması istenen giderler bu yönden de uzman bilirkişiye incelettirilmeli ve kiracıların yararlanmadıkları işler için yapılan giderler ile BK.nun 249 ve 258. maddeleri gereğince kiralayanın yapması gereken giderlerin katılmayacağı gözönünde tutulmalıdır.
Yakıt giderleri, bir yılda normal sarfedilmesi gereken yakıt miktarı, dava konusu dönem başında oluşan birim fiyatı ile çarpılmak suretiyle hesaplanmalıdır.
Bu şekilde bulunacak giderler kiralananın bütününe ait plan ve proje de incelenerek kiraya verenin bizzat kullandığı ve yararlandığı kısımları ile kiracıların kullandıkları kısımlar dikkate alınarak dava konusu kiralanan yere isabet eden yıllık ve aylık gider hesaplanıp çıplak kira parasına eklenmek suretiyle yeni dönem kira parası saptanmalıdır.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA) ve 500 lira peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 2.12.1983 gününde oybirliğiyle karar verildi.