DAVA : Taraflar arasındaki tesbit davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine; dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı, kira sözleşmesinin hususi şartlar kısmının 2. maddesinde yazılı ve yeni dönem kirasını 10.000 liradan 24.000 liraya çıkaran sözleşme hükmünün, cezai şart olarak geçersiz ve fahiş olduğunu ve Yargıtay İçtihatlarına göre artış oranının % 20'den fazla olamayacağını öne sürerek, aylık kira parasının 12.000 lira olarak tespitini ve 24.000 lira üzerinden ödemek zorunda kaldığı iki aylık kira parasından fazla ödediği 24.000 liranın davalıdan alınmasını istemiştir.

Mahkeme, kira süresinin uzaması halinde, aylık kiranın 24.000 liradan aylık kira olamıyacağı ve aylık kiranın Sulh Mahkemesince saptanması gerektiği nedenleri ile davacının 24.000 lirayı fazladan ödediğini kabul etmiş ve bu miktarın davalıya ödettirilmesine karar vermiştir.

Taraflar arasında kurulan kira sözleşmesinin hususi şartlar bölümünün 2. maddesinde, ev sahibinin yazılı muvafakatı ile kira müddetinin uzatılması veya herhangi bir sebeple kiracının evi boşaltmaması halinde her ay için 24.000 lira ödeneceği yazılıdır.

Burada kararlaştırılan aylık 24.000 liralık ödemenin, kiralananı kullanmanın karşılığını teşkil ettiği ve aylık kira bedeli olarak belirlendiği çok açıktır. Şu halde, davacı kiracının kira sözleşmesindeki karşı edimini oluşturan esas borcu cezai şart olarak nitelendirilemez. Cezai şart borçlunun alacaklıya karşı asıl borcun ifa edilmemesi veya zamanında yerine getirilmemesi halinde ödemeyi taahhüt ettiği bir edim, bir miktar paradır. Olayda sözü geçen 24.000 lira aylık kira, fer'i nitelikte bir borç olmadığından cezai şart olarak kabul edilemez. Bugün için kira sözleşmesinde tarafların kira bedelini tayin edereken başlangıçta akit serbestisi içinde, özel bir sınıra tabi olmadan, hareket etmeleri ve anlaşmaları caizdir. Davada dayanılan sözleşme bir yıl süreli yapılmış ve aylık kira 10.000 lira olarak, tayin edilmiştir. Ayrıca sözleşmenin devamı halinde aylık kira bedelinin 24.000 liradan ödenmesi hakkında anlaşmaya varılmıştır. Davacı tarafından sözleşmedeki kira parasının tayinine ilişkin bu hükmün, irade sakatlığından ötürü iptali gerektiği yolunda süresi içinde bir dava açılmamıştır. Bu nedenlerle kira sözleşmesinde kira parasının sözleşme süresi ve uzayan süre için belirtilmesine ilişkin irade beyanının sözleşmede öngörülen süre hakkında ve sözleşme süresini takip eden bir yıllık kira süresi için tarafları bağlayacağını kabulü gerekir. Esasen sözleşme süresine ilişkin 10.000 lira için taraflar arasında bir uyuşmazlık çıkmamıştır. 6570 sayılı Yasanın 11. maddesi gereğince, kiracı taşınmazı tahliye edeceğini kiralayana bildirmediği takdirde akit bir yıl için uzatılmış sayılır. Sözleşmenin 2. maddesinde taraflar akdin devamı halinde aylık kiranın 24.000 lira olmasını öngördüklerinden, olayda yasa gereği uzayan ilk yıl için kira bedeli yönünden sözleşmede bir boşluk olduğu ve bunun Yargıtay İçtihadları uyarınca kira tesbiti davası ile açılarak mahkemece doldurulması gerektiği söylenemez. O halde tarafların sözleşmede tesbit ettikleri ayda 24.000 lira kira parası uzayan bir yıllık kira süresi için davacıyı bağlar. Dava, sözleşme süresinin sona ermesini izleyen ve bir yıllık yeni dönemin içinde kalan iki aylık kira parasına ilişkin olduğundan, geri alma talebinin ve cezai şart olduğu iddia edilen 24.000 lira kiranın tenkis edilerek 12.000 lira olarak tesbiti isteğinin tamamen reddine karar verilmek gerekir.

Açıklanan bu yönler gözetilmeden yazılı şekilde isteğin kabulü usul ve yasaya aykırıdır ve bozma nedenidir.

SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı nedenlerden BOZULMASINA, istek olursa peşin harcın iadesine, oyçokluğuyla 7.10.1983 gününde karar verildi.

KARŞI OY YAZISI

Taraflar arasında düzenlenen kira sözleşmesinde ilk yıla ait aylık kira parası 10.000, onu takip eden yıla ait aylık kira parası da 24.000 lira olarak kararlaştırmışlardır. İlk yıla ait kararlaştırılan kira parasının dönem sonunda yeniden artırılması belli kurallara uyulmak suretiyle saptanabilir. İlk sözleşmenin kurulduğu sırada, kira parasını artırıcı nitelikte kabul edilen koşul, kamu düzeni ile ilgili kiralama kanunu hükümlerine aykırıdır. Kanuna açıkca aykırı koşul geçersizdir. Geçersiz bir koşula dayanılarak istemde bulunulamaz. Davacı geçersiz bir koşula dayanılarak istemde bulunulamaz. Davacı geçersiz koşulun uygulanmamasını istediğine göre, dengenin sağlanabilmesi için yapılacak iş, dava konusu taşınmazın ikinci yıla ait aylık kira parasının neye mütehammil olduğunu tesbitten ibarettir. Mahkemece ikinci yıl için kararlaştırılan kira parasının ceza koşulu ve çoğunluğun sözleşmenin serbest iradeye dayalı olarak kurulmuş olduğu görüşüne açıkladığım gerekçe ile muhalifim.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972