DAVA : Taraflar arasındaki davadan dolayı İstanbul Asliye 5. Ticaret Mahkemesince verilen 10.11.1982 tarih ve 741/538 sayılı hükmün temyizen tetkiki davalılardan Hint Gemisi Donatanı ve Kaptanı avukatı tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili; Sovyet Bandralı (Macheste) gemisiyle, Hint bandralı (M/V Lok Prapha) gemisinin İstanbul Boğazında çarpışmaları sonucu, müvekkiline ait deniz kablolarının hasara uğradığını ileri sürerek 500.000 lira hasar bedelinin davalı donatanlar ve gemi kaptanlarından müştereken ve müteselsilen faiziyle birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı Macheste gemisi donatanı ve kaptanı vekili cevabında; kabloların zarar görmediğini, donatanın sorumluluğunun gemi ve navlunla sınırlı olduğunu bildirerek davanın reddini istemiştir.

Hint gemi donatanı ve kaptanı vekili cevabında; bedelin fahiş olduğunu faizin % 10 olamıyacağını talebin açık olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.

Mahkemece toplanan delillere, ceza dosyasına, alınan bilirkişi raporlarına dayanılarak davalılardan Rus Gemisi kaptanı (V.M.G.) nın ölümü nedeniyle hakkında karar ittihazına mahal olmadığına 500.000 liranın olay tarihinden itibaren % 5 faiziyle birlikte davalılar (Macheste) gemisi donatanı, M/V Lok Prapha gemisi donatanı ve aynı geminin kaptanından müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiştir.

Hüküm M/V Lok Prapha gemisi donatanı ve kaptanı vekillerince temyiz edilmiştir.

Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacı PTT İşletmesine ait olup İstanbul Boğazı'nın iki yakası arasında haberleşmeyi sağlayan deniz altı telefon kablolarınına davalılardan (Hint bandralı M/V Lok Prapha) gemisi ile (Rus bandralı Macheste) gemisinin 27.12.1976 günü çarpışmaları sırasında hasara uğramasından kaynaklanan tazminat isteğine ilişkindir.

Gerek Ağır Ceza Mahkemesi dava dosyası içinde bulunan ve gerekse mahkemece hükme dayanak yapılan 10.5.1982 tarihli bilirkişi raporları münderecatına nazaran olayda davalılardan Hint bandralı gemi kaptanın % 30, Rus bandralı gemi kaptanının ise % 70 nisbetinde kusurlu oldukları anlaşılmaktadır.

Davaya sebep olan ve zararı doğuran olay iki geminin çarpışması (çatma) neticesi meydana gelmiş ise de, sorumluluğun (çatma) hükümlerine göre tesbit ve tayini cihetine gitmeye imkan yoktur. Çünkü olayda zarar gören gemi ve o gemilerdeki (can) ve (malsahipleri) değil, deniz dibindeki davacı işletmeye ait telefon kablolarıdır. Bu nedenle olayda (çatma) hükümleri uygulanamayacağına ve zararın bir nevi haksız fiil sonucu meydana geldiği iddia edilmesine nazaran, her şeyden evvel davalıların sorumluluklarına mesnet teşkil edecek olan hukuki sebebin belirtilmesi icap eder. TTK.nun 947. maddesi hükmüne göre, gemiadamlarından birinin vazifesini yaparken işlediği kusur neticesinde 3. şahıslara verdiği zararlardan dolayı, donatan veya donatanlar ancak TTK. 948/b. 3. hükmüne göre (mahdut aynı mesuliyet) hükümleri çerçevesinde, diğer bir deyişle donatanın (kara serveti) dışında kalan ve tazminat talebine sebep olan (gemi) ve (navlun) dışında kalan ve tazminat talebine sebep olan (gemi) ve (navlun) ile sınırlı olarak sorumludurlar. Bu itibarla, dava konusu olayın mahiyeti icabı olarak, kanunda açık özel hüküm (TTK. m. 947 ve 948) mevcut iken istihdam edenin sorumluluğu ile ilgili Borçlar Kanununun 55. maddesi hükmünün bu olayda uygulanması mümkün olmadığından mahalli mahkemenin TTK.nun 948. maddesi hükmü dışına çıkarak davalı donatanların sınırsız sorumlulukları cihetine gitmesi doğru değildir.

TTK.nun 1474. maddesi hükmüne göre "Kenar başlıkları" da madde metnine dahil sayıldığından TTK.nun 948/b. 3. hükmüne göre olayda davalı donatanların sorumlulukları "gemi" ve "navlun" ile sınırlıdır ve fakat bu gibi hallerde donatanlar arasında "müteselsil sorumluluk" hali caridir. (İsmail Doğanay, Türk Ticaret Kanunu Şerhi, Ankara 1979, C. 3. Sh. 180-197, Türkiye'de Deniz Kazaları Sempozyumu, Sigorta Hukuku Türk Derneği 13-15/Ekim/1982 Tarabya-İstanbul, Prof. Dr. Turgut Kalpsüz, donatanın akit dışı mesuliyeti ve bunun sınırlandırılması, tebliğ, sh. 45-120, Schlegelberger-Liesecke, Seshandelsrech, Berlin - Frank- furt 1959, sh. 85, Vüstondoörfer Modern Deniz Ticareti Hukuku, 2. Baskı 1950, sh. 161-162, Schaps Abraham, Das Deutsche Seerechet, 3 bası, 1960, M. 507, N2, H. Prüssmann, Deniz Ticareti Hukuku, Sene 1968 sh. 140 ve 186 (T. Çağa Özel Tercümesi), T. Çağa, Deniz Ticareti Hukuku, C. 1, 3. bası, İst. 1971 sh. 212, Prof. Dr. Sami Okay, Deniz Ticareti Hukuku, C. 1. 3. bası, İst. 1970, sh. 191-192.)

Elbette tazminatın tamamını ödeyen donatan, kendi gemiadamlarının kusurunu aşan nisbet için diğer donatana karşı her zaman (TTK. m. 1 delaletiyle BK. m. 146 ve müteakkip) rücu etme imkanına sahiptir. Esasen dairemizin İçtihatları da (Yargıtay T.D. 17.2.1972 gün ve E. 1971/4838, K. 1972/657) aynı doğrultudadır.

Diğer taraftan Yargıtay'ın Yerleşmiş İçtihatlarına göre kaptan (1. süvari) gemiadamıdır. (Yargıtay HGK. 14.1.1981 gün ve E. 1979/11-263, K. 1981/11, Yargıtay Kararları Dergisi, C. 8, Sayı: 5 sh. 543 ve yine Yargıtay HGK. 27.4.1983 gün ve E. 1980/9-1995, K. 1983/425). Yukarıda açıklandığı üzere Yargıtayın kökleşmiş içtihatlarına göre kaptan-1. süvari) gemiadamı sayılmasına ve gemiadamlarının kusurlarından dolayı ve kusurları nisbetinde donatanların akit dışı (gayrimahdut TTK. m. 948) bir şekilde müteselsil sorumlulukları cihetine gidilmesi gerekirken, mahalli mahkemenin mümeyyiz Hint bandralı gemi donatanının TTK. m. 947-948/b. 3 hükmüne aykırı olarak (gemi ve navlunla sınırlı) olmaksızın kara servetini de içine alır şekilde mahkumiyetine karar vermesi hükmün, adı geçen gemi donatanı lehine bozulmasını gerektirmiştir.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün mümeyyiz davalı Hint bandralı gemi donatanın leyhine BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının isteği halinde temyiz edene iadesine, 9.12.1983 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Deniz Ticaret Hukuku Yargıtay Kararları Der. s. 51

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972