 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
E: 1983/1594
K: 1983/1772
T: 07.04.1983
DAVA : Taraflar arasındaki davadan dolayı (İstanbul 3. Asliye Ticaret Mahkemesi)'nce verilen 1.12.1982 tarih ve 14/740 sayılı hükmün temyizen tetkiki davalı avukatı tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili, vekiledeni şirkete sigortalı malı deniz yoluyla taşıyan davalının noksan teslimi sonucu sigortalıya poliçe uyarınca (37.918) lira ödendiğini bildirerek bunun tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı vekili, kargo tutanağına göre hasarın gemiden boşaltma sırasında oluştuğunu, konişmento uyarınca boşaltmaya dayalı noksanlıktan sorumlu olamayacaklarını, gümrükçe düzenlenen muayene tutanağının kendilerini bağlamayacağını bildirerek davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, noksanlığın boşaltma sırasında oluştuğu yolundaki savunmanın kanıtlanmadığı, sunulan belgelere ve bilirkişi raporuna göre malın gemiden noksan olarak boşaltıldığının anlaşıldığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir. Hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir.
Kırkambar taşımalarında konşimento, koşullar ile kural olarak aynı zamanda navlun sözleşmesinin içeriğini de kanıtlayan bir belgedir. Bu nedenle konişmento, yalnız taşıyanla gönderilen (TTK. 1110/1) arasında değil, aynı zamanda, taşıyanla taşıtan arasındaki ilişkileri de düzenler (Prof. Dr. Tahir Çağa "Deniz Ticaret Hukuku" İstanbul 1979 C. 2. Sh. 101).
Dava konusu mala ilişkin 12 Ekim 1981 gün ve 7 sayılı konişmento, "FRE OUT" (Tahliye müşteriye ait) kaydını içermektedir. Sözü edilen "Free Out" kaydı konişmento klozu niteliğindedir. Elle ya da daktilo ile yazılmış bir konişmento klozu, aynı nitelikli bir çarter parti klozuna ve çarter partinin basılı koşullarına tercih olunur ve üstün kabul edilir. "Free İn and Free Out" klozu: Yüklemenin kiracıların, boşaltmanın ise gönderilenlerin sorumlulukları altında olduğunu bildiren bir klozdur. Kloza göre istif edilmiş yükü indirerek onu ambarlardan çıkarma gönderilen hesabına taşıyan tarafından deruhte edilir. Bununla birlikte özel bir anlaşma olmadıkça, taşıyanın boşaltma araçları ve boşaltma işçilerini temin görevi yoktur (Doç Dr. Fahiman Tekil "Navlun Mukaveleleri" İstanbul 1973 sh. 41,44).
25.11.1981 günlü kargo raporundaki "Palet Ambalajı kifayetsiz olduğundan tahliye sırasında dağıldı muhteviyatından yalnız 25 torba yırtık tartıldı 605 kilodur" kaydı hasar ya da noksanlığın boşaltma sırasında oluştuğunu göstermektedir. Gümrük muayene tutanağındaki 605 kilo noksanlığın nedenini açıklayan "gemiden rezerveli olarak tahliyesinden" kaydı da hasarın boşaltma işlemine dayalı olduğunu göstermektedir. Mahkemece bu belgenin değişik biçimde yorumlanması doğru değildir. Konişmentodaki "Free Out" kaydının, yukarıda açıklandığı gibi, boşaltmanın gönderilenin sorumluluğu altında yapılacağı niteliğinde bir kloz olmasına göre, boşaltma sırasında oluştuğu anlaşılan hasardan taşıyıcı davalının sorumlu tutulması mümkün olamaz. Bütün bu hususlar gözönünde tutularak davanın reddine karar vermek gerekirken mahkemece yazılı biçimde hüküm kurulması doğru görülmemiş ve davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün davalı yararına (BOZULMASINA), ödediği temyiz peşin harcının isteği halinde temyiz edene iadesine 7.4.1983 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.