 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
E: 1982/524
K: 1984/522
T: 09.05.1984
DAVA : Taraflar arasındaki "itirazın kaldırılması" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Ankara 3. İcra Hakimliğince davanın kabulüne dair verilen 7.4.1981 gün ve 96-91 sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 4.6.1981 gün ve 3998-5518 sayılı ilamiyle; (..Prim tahakkuk ve takip belgesi, işveren Çankırı PTT Bölge Başmüdürlüğü hakkında Sosyal Sigortalar Kurumu Çankırı Bölge Müdürlüğünce tanzim edilmiş olup takibin Çankırı'da yapılması gerekeceğinden yetki itirazının kaldırılması isteğinin reddine karar verilmek gerekirken yetki yönündeki itirazın kaldırılması isabetsizdir.) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Temyiz Eden : Davalı Vekili Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşülüdü :
KARAR : İİK.nun 50. maddesinde, konusu para veya teminat borcu olan ilamsız takiplerde HUMK.nun yetkiye dair hükümlerinin kıyas yolu ile uygulanacağı belirtilmiştir. Bu çeşit hicra takiplerinde yetki sorunun, tıpkı bir alacak davasında gözetilmesi gereken yetki kurallarına uygun biçimde ele alınacağı ve çözümleneceği aşikardır.
Davalar ve icra takipleri açasından ayırım yapılmadan uygulanacak genel nitelikte, ayrıca bazı dava ve takip biçimlerinde söz konusu olan özel nitelikte yetki kuralları mevcuttur. Özel yetki kuralları genel yetki kuralını bertaraf etmez, aksine onun yanında ve ona ilaveten uygulama alanı bulur.
Ölçümleme yolu ile düzenlenen prim tahakkuk ve takip belgesine dayanan prim alacağının borçludan alınması için, İİK.nun 50. maddesinin sağladığı imkan gereği HUMK. 9 maddesi uyarınca borçlunun ikametgahı icra dairesinde takip açılabilmesi mümkündür. Böylece belirli hale gelen genel yetkili yer icra dairesi yanında, ayrıca prim tahakkuk ve takip belgesini düzenleyen Kurum şubesinin bulunduğu yerdeki icra dairesi nezdinde de özel yetkili yer olarak, BK.nun 73. maddesi uyarınca takip açılabileceği kabul edilmiştir (HGK. 30.11.1979 tarih E. 1978/12-1182, K. 1979/1425).
Diğer bir anlatım ile yukarıda açıklandığı şekilde belirlenen bir özel yetkili yerin daha bulunması, genel yetki kurallarına göre davalı borçlunun ikametgahında (merkezinde) dava veya icra takibi açılmasını engellemez.
O halde, genel merkezleri Ankara'da bulunduğu ihtilafsız olan alacaklı S.S.Kurumu Genel Müdürlüğünün, borçlu PTT Genel Müdürlüğü aleyhine Kurum alacağından ötürü, İİK.nun 50. maddesi yolu ile uygulanabilir hale gelmiş HUMK.nun 9. BK. 73. maddeleri ile tanınmış ve özel şekilde yetkili kılınmış Ankara İcra Dairesinde takip açması yasaya uygundur.
Kaldı ki, bir hakkın kötüye kullanılmasını yasa himaye etmez. (M.K. 2) İyiniyet kuralları "yetki" konusunda da uygulama yeri bulur. Eğer bu itiraz yolu seçilir iken iyiniyet kuralı ihmal edilmiş ise, bu isteğin kabul edilebilir olmadığı sonucuna varılmalıdır. Olayda, borçlunun genel merkezinin bulunduğu yerde takip açılması olgusu karşısında, borçlunun sırf işi uzatmak düşüncesi ile yetki itirazında bulunmak suretiyle bu takibe karşı çıkması, kendi yararına aykırı bir durum yaratacağı için yasanın himayesini sağlayamaz.
Bu durumda, Çankırı'da düzenlenmiş prim tahakkuk ve takip belgesine dayanan alacak iddiası ile Ankara'da takip açılması sebebi ile borçlu Genel Müdürlüğün öne sürdüğü yetki itirazının reddine dair merci kararı yasaya uygun ve isabetlidir. Ancak, Özel Dairece hüküm sadece yetki yönünden bozulmuş olup esasa ilişkin itiraz ve temyiz direği incelenmediğine göre, dosyanın Özel Daireye gönderilmesi gerekir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle, direnme kararı doğru bulunduğundan, sair hususlara ilişkin temyiz itirazları incelenmek üzere dosyanın görevli 12. Hukuk Dairesine gönderilmesine, 9.5.1984 gününde oybirliği ile karar verildi.
