DAVA : Taraflar arasındaki "nakliye bedelinin iadesi" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, (Eskişehir 2. Asliye Hukuk Mahkemesi)nce davanın kısmen kabulüne dair verilen 27.10.1981 gün ve 1980/780 - 1981/683 sayılı kararın incelenmesi davalı tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 11. Hukuk Dairesi'nin 9.2.1982 gün ve 1982/223 - 477 sayılı ilamıyla; (.. TTK.nun 1. maddesinde (Türk Ticaret Kanunu, Türk Medeni Kanununun, ayrılmaz bir cüz'üdür) hükmüne yer verilmekle, Ticaret Hukuku sahasında da BK.nun 19. maddesindeki (sözleşme serbestisi) ilkesi kabul edilmiş bulunmaktadır. Buna göre, ticari uyuşmazlıklarda da (BK.nun 19. maddesinde belirtilen koşullara uygun olmak şartıyla) öncelikle taraflar arasında düzenlenmiş bir (sözleşme) var ise, bu sözleşme hükümlerinin gözönünde tutularak bir sonuca varılması zorunlu bulunmaktadır.

Dava konusu olayda da, çimento satımı ile iştigal eden davacı ile davalı Çimento Fabrikası T.A.Ş. arasında öncelikle bir (sözleşme) ilişkisi bulunmaktadır. Davacının imzalamak suretiyle kabul ettiği 1980 yılı (Çimento satış şartnamesi) ile (mağazada teslim) şartı ile şartname m. 2) davalıdan (2500) ton çimento almayı, çimento bedelinin ise Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının tebliği esaslarına göre, (İl Daimi Encümeni)nce tesbit edilecek fiyat olacağını kabul etmiş bulunmaktadır (şartname md. 4.). Nitekim, davalı çimento fabrikasında şartnamenin bu hükümlerine göre, davacıya satışı yapılan çimento fiyatı olarak davacının mağazasının bulunduğu Bilecik İli Daimi Encümeni'nce Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın 24/A sayılı Tebliğinin 4 ve 7. maddeleri hükümleri uyarınca saptanan miktar üzerinden fatura keserek tahsil etmiş bulunmaktadır. Davacının bu faturalara da TTK.nun 23/2. maddesinde belirtilen süre içinde bir itirazı vaki olmamıştır. Taraflar arasındaki ikinci akdi ilişki ise taşıma sözleşmesinden kaynaklanmaktadır. Yine dosya içinde mevcut ve tarafların imzalarını havi taşıma sözleşmesi ise, genel nitelikli bir taşıma sözleşmesi şeklinde olup, davacı tarafından gerçekleştirilecek taşıma için (ton) başına (385) lira ödeneceği kararlaştırılmış ve davacının yaptığı taşıma miktarına göre de hesap edilen toplam (405.320) liranın dekontla ve davacı hesabına alacak kaydedilmek suretiyle ödendiği anlaşılmış bulunmaktadır. Bu durumda, davacının (mağazada teslim şartlı) yaptığı (çimento alım sözleşmesi) ile ayrı bir akdi ilişki olan (taşıma sözleşmesini) birbirine karıştırmamak gerekir. Davalı fabrika ile düzenlenen (alım - satım) sözleşmesi BK. 19. maddesine aykırı bir hüküm taşımamasına ve davacıdan tahsil edilen miktar da bu sözleşme ve Bakanlık tebliğnamesi gereğince saptanmış olan fiat üzerinden hesaplandığına göre, davacının sözleşme hükümlerini bir yana itip, (fabrikada teslim şartı) ile çimento aldığını ileri sürerek bu davayı ikame etmesi mümkün bulunmadığından, mahkemenin de yukarıda açıklanan nedenlerle hukuki dayanağı bulunmayan bu davanın reddine karar verilmesi gerekirken sözleşme hükümleri nazara alınmadan (fabrikada teslim) şartına bağlı fiyatı gösterir 24 sayılı Tebliğin 1/A maddesine göre davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Temyiz eden: Davalı.

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve HUMK.nun 2494 sayılı Yasa ile değişik 438/2. maddesi gereğince duruşma isteğinin reddine karar verilip, dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

KARAR : Davacı, imzalamak suretiyle kabul ettiği 1980 yılı çimento satış şartnamesi ile mağazada teslim şartı ile davalıdan 2500 ton almayı kabul etmiştir ve bu hususta yazılı olarak bir sözleşme yapmışlardır. BK.nun 12. maddesine göre, kanunen yazılı olması lazım olan bir akdin tadilinin dahi yazılı şekilde olması gerekir, olayda yazılı olarak gerçekleştirilmiş bir değişiklik söz konusu değildir. O halde, davacının sözleşme hükümlerini bir yana bırakarak fabrika teslim şartı ile çimento aldığını ileri sürmesi dayanaksızdır. Diğer taraftan mağazanın bulunduğu, Bilecik ili daimi encümenince Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın 24/A sayılı Tebliğinin 4 ve 7. maddeleri hükümleri uyarınca saptanan miktar üzerinden, davalı tarafından düzenlenen ve davacıya tebliğ edilen faturalara davacı TTK.nun 23/2. maddeleri gereğince müddeti içersinde itiraz etmemiştir. Bu nedenlerle mahkemece, Hukuk Genel Kurulu'nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak icabederken önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Direnme kararı bozulmalıdır.

SONUÇ : Davalının temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının yukarıda gösterilen nedenlerle HUMK.nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA, 31.10.1984 gününde oyçokluğuyla karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972