 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
Ceza Genel Kurulu
E: 1982/32
K: 1982/148
T: 19.04.1982
DAVA : Bankalar Kanununa Muhalefetten sanık Metin Eyinç, Rukiye Akçakaya'nın beraatlerine dair Ankara 6.Asliye Ceza Mahkemesinden verilen 17.7.1980 gün ve 354/351 sayılı hüküm, müdahiller vekillerinin temyizleri üzerine Yargıtay 7. Ceza Dairesince incelenerek bozulup yerine geri çevrilmeştir.
İlk hükümde direnmeye ilişkin aynı mahkemeden verilen 13/5.1981 gün ve 162/234 sayılı son hükmün Yargıtayca incelenmesi müdahiller tarafından istenilmiş, koşuluda yerine getirilmiş olduğundan, dosya C.Başsavcılığının hükmün Bozulmasına istemini bildiren 15.1.1982 gün ve 7/4477 sayılı tebliğnemesiyle 1. Başkanlığa gönderilmekle Ceza Genel kurulunca okundu, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Temyiz dilekçesini yasal süresinde vermemiş bulunan katılan vekilinin temyiz isteğinin reddine karar verildikten sonra, katılan Denizcilik Bankası T.A.O. vekilinin temyizine hasren yapılan incelemede,
7129 sayılı Bankalar Yasasına aykırı davranıştan sanıklar Metin Eyinç ve Rukiye Akçakaya'nın beraetlerine ilişkin hükmü; Özel Daire, "yapılan yargılamaya, dosya içeriğine ve toplanan delillere göre 7129 sayılı Bankalar Yasasının 44 ve 45. maddelerinde yazılı suç oluştuğu halde, bilirkişilerin maddeleri yasa espirisine uygun biçimde yorumlayan mütalaalarına dayanılarak yazılı şekilde hüküm kurulması yasaya aykırıdır..." biçimindeki gerekçesiyle bozmuş, Mahkeme ise, dosya içeriğine uygun düşmeyen bazı düşünceler ileri sürerek ilk hükümde direnmiştir.
Dosyaya, oluşa ve toplanan delilleri göre;
Denizcilik Bankası T.A.O. Ankara Yenişehir Şubesi Müdürü ve ikinci müdürü olan sanıkların, 7129 sayılı yasanın 44 ve 45. maddeleri uyarınca yetkil organları tarafından kabul edilmiş kredisi bulunmayan veya şube yetkisi dahilinde azami bir milyon TL. kredi hakkı olan bazı firmalara çeşitli şekillerde gizleme yoluyla şube selahiyetinin çok üstünde ve Genel müdürlükten gizleyerek ve yetkili organların kararı olmaksızın açık kredi kullandırdıkları,
Banka şubesi nezdindeki ticari mevduat hesaplarının, mevcuda müsait olmayan firmalara ait çekleri kabul ettikleri, başka bankalara gerçek dışı provizyon verdikleri, takas şubesinde yapılan ödemelere ait dekontları muhasebeleştirmeyip karşılık sağlanıncaya kadar beklettikleri ve bu suretle sözü edilen yasanın 44 ve 45. maddelerine muhalefette bulundukları;
Bu cümleden olarak;
7129 sayılı Bankalar Kanunun kredi açma selahiyetleri başlıklı 44. maddesinin "hakiki veya hükmi bir şahsa verilecek nakit, mal, kefalet ve teminat şekil ve mahiyetinde veya herhangi bir çekil ve suretteki kredilerden;
1- Yekünü tediye edilmiş veya Türkiye4ye fiilen tahsis olunmuş sermaye ve ihtiyat akçelerinin % 10'unu geçmemek üzere 150 bin liraya kadar olanları, banka esas mukavelenamesinin ve dahili nizamnamesinin koyduğu kayıt ve şartlara göre banka Umum Müdürlüğünce veya kendilerine verilen selahiyet dahilinde Şube Müdürlükle ince,
2- Keza yekünü tediye edilmiş veya Türkiye'ye fiilen tahsis olunmuş sermaye ve ihtiyat akçelerinin %10'nu geçmemek üzere 150liradan fazla ve 750 bin liradan az olan krediler Umum Müdürlüğün yazılı teklifi ve İdare Komitesinin kararı ile,
3- 750 bin lirayı aşan krediler Umum Müdürlüğün tahriri teklifi üzerine münhasıran İdare Meclisinin kararıyla, açılabilir." hükmü ile aynı yasanın açık krediler başlıklı 45. maddesinin "44. maddede sermaye ve ihtiyatlak bbakımın an vaz'edilen hadleri geçmemek ve banka esas mukavelenamesinin ve dahili mizamnamesinin koyduğu şartlara tabi olmamak üzere küşadedilecek açık (yani şahsi taahhüde istinadeden tek imzalı kredilerden;
1- 25.000 liraya kadar olanları Umum Müdürlükçe re'sen
2- 25.000 liradan fazla ve 50.000 liradan az olanları İdare Komitesi kararı ile,
3- 50.000 liradan fazla olanları İdare Meclisi kararı ile açılır" biçimindeki yoruma ihtiyaç göstermiyen kesin hükümlerine rağmen,
1- Şube nezdinde Bankalar Kanununun 44 ve 45. maddelerine göre bankanın selahiyeti organınca tahsis edilmiş kredisi bulunmayan, ancak şube yetkisi dahilinde 75.000 TL.kredisi bulunan Ali Demirel firmasına;
A) Şube nezdindeki ticari mevdiat hesabı üzerine keşide ettiği çekler için hesaba gerekli karşılık bulunmadığı halde provizyon verildiği, verilen provizyonların ve takasta ödeme yapan takas şubesinin dekontlarının muhasebeleştirilmeyip hesaptaki gerekli karşılık tesisine kadar beklettikleri veya gerekli karlığın tesisine kadar, hesap sahibinden alınan ve muhatap bankalara ibraz olunmayarak bekletilen ve hesapta gerekli karşılık tesisinden sonra iade edilen çeklerle, sun'i karşılık tecis edilmesi suretiyle ticari mevduat hesabından, Bankalar Kanununun 45. maddesine aykırı olarak "örtülü zimmet bakiye, şeklindeki açık krediler verdikleri, bu şekilde sözü edilen Ali Demirel firmasına yasal hakkı olan 75.000 TL. krediye karşın 10 milyon liralık kredi verdikleri,
B) Bankalar Kanununun açıkalanan 44. maddesine aykırı olarak şube nezdindeki 30135 numaralı "senet karşılığı kredi hesabından" 4 milyon 650 bin TL.kredi verdikleri ve verilen kredilerin, ay sonlarında alınan başka bir banka üzerine keşideli bir çekle "senet karşılığı kredileri" ana hesaptan çıkararak mizanlarda, "tahsil olunacak müşteri çekleri" hesabında gösterdikleri, ay başlarında çekin iadesiyle eski kayıtları yeniden tesis ettikleri,
C) Biri muhahhar tarihli, diğer ikisi ise karşılıksız iki dövizi çeki iştira işlemine tabi tutmak suretiyle, Bankalar Kanunun 45. maddesine aykırı krediler kullandırdıkları,
D) Çeşitli gizlemelerle verilen bu kiredilerden tahsili gereken faizleri, yine gizlemelerle tahsil senedi komisyonu namı altında tahsil ettikleri, bu gizlemelerle tahsil olunan faizin 203.793.50 TL.eksik olduğu ve bu suretle bankayı bu miktarda zarara uğrattıkları,
2- Şube nezdinde otorize kredisi bulunmayan ve Yönetim Kurulu Kararı ile tahsis olunan kredisi ise garanti lokal verilmesine matuf olan Özken Mefruşat Kollektif Şirketinin hesabından hesaba kaydolunmayıp gizlenerek Bankalar Kanununun 44. maddesi hilafına 9 milyon 875 bin TL. kredi verdikleri, bu kredinin Özkan Mefruşat Kollektif Şirketinin riskinden, Ali Demirel'e kullandırılan bir kredi olduğu; bu kredi dolayısıyla Ali Demirel'den ödünç para verme işleri Kanununa aykırı olarak tahsil senedi komisyonu namı altında 19.500 TL.fazla faiz tahsil ettikleri,
3- Şubede otorize kredisi bulunmayan Zekki Hakkı Alpas firmasına, şube nezdindeki ticaret mevduat hesabı üzerine keşide edilen çekler için hesapta gerekli karşılık bulunmadığı hale, provizyon verilmesi ve verilen provizyonlorla bunlara istinaden takasta ödemede bulunan takas şubesinin dekontlarının muhasebeleştirilmeyip hesapta gerekli karşılık tesisine kadar beklettikleri veya gerekli karşılığın tesisine kadar, hesap sahibinden alınan ve muhatap bankalara ibraz olunmayarak bekletilen ve hesapta gerekli karşılığın tesisinden sonra iade edilen çeklerle sun'i karşılık tesisi suretiyle ticari mevduat hesabından, Bankalar Kanununun 45. maddesine aykırı olarak örtülü zimmet bakiye şeklindeki açık kredi verdikleri, bu suretle gizli olarak verilen kredilerin faizlerini de gizli olarak tahsil senedi komisyonu namı altında tahsil ettikleri ve bu suretle 14.715.77 TL. fazla faiz aldıkları.
4- Şubede otorize kredisi bulunmayan İnciler Mühendislik, İnşaat ve Ticaret Kollektif Şirketi ile otorize kredisi 13 milyon TL. olan Kiska Adi Komandit Şirketine Bankalar Kanununun 45. maddesine aykırı olarak sırasıyla 335.000 TL. ve 50.000, TL.lık teminat mektupları verdikleri ve bunların gerçeğe aykırı olarak nakit karşılığı teminat mektupları olarak göstermek suretiyle üzerlerine atılan suçu işledikleri anlaşılmış ve bilirkişi raporlarının, açıklanan bu oluşa ve dosyada mevcut belgelere uygun görülmediği tesbit edilmiştir. Hemen ifade etmek gerekir ki, 7129 sayılı Yasanın 44 ve 45. maddelerinin açık ve kesin hükümleri ve açıklanan deliller karşısında, bilirkişilerin şahsi ve indi görüş ve düşüncelerini kapsıyan mütalaalarına itibar edilmemesi gerekir.
Öte yandan hüküm tarihinde yürürlükte bulunan 2370 sayılı kanunla değişik TCK.nun 119. maddesi uyarınca işlem yapılamamış olması da, yasaya aykırı görülmüştür.
Bu nedenlerle Özel Daire bozma kararı yerinde olup uyulması gerekirken, açıklanan olup ve delillere aykırı düşen bazı gerekçeler ileri sürülmek suretiyle ilk hükümde direnme kararı verilmesi usul ve yasaya aykırı görüldüğünden, katılan vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme hükmünün bozulmasına karar verilmelidir.
SONUÇ : Açıklanan nedenlerle direnme hükmünün tebliğnemedeki istem gibi esastan ve usulden bozulmasına ve depo parasının geri verilmesine 19.4.1982 gününde oybirliğiyle karar verildi.