 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
5. Hukuk Dairesi
E: 1982/8392
K: 1982/8780
T: 14.10.1982
DAVA : Taraflar arasındaki kamulaştırma değerinin artırılması davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Kamulaştırma değerinin artırılmasına ve fazla istemin reddine dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı yönünden süresinde verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla dosyadaki belgeler okunup iş anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
KARAR : Dava konusu yerin kamulaştırma tarihi 2.2.1982'dir. Böyle olunca olayda 27.1.1982 günü Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 2587 sayılı yasa ile kabul edilen ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununa eklenen geçici 2. madde hükmü gözönünde tutularak kamulaştırma karşılığının saptanması gerekir. Bilirkişi raporlarında bu amaçla emsal kayıtlar incelenerek, üstün ve eksik yönleri gösterilerek ve emsal bulunmadığı veya kabul edilebilir durumda görülmediği durumlarda taşınmaz malın olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir hesap olunarak ve bu gelire göre rant formülü uygulanarak bilimsel yönden değer biçilmesi ve bundan sonra saptanan bu karşılığın mal sahibinin vergi bildirgesinde ve geçici 2. maddede açıklanan şekilde vergi bildirimini aşıp aşmadığı araştırılarak ve vergi esasına bağlı kalınarak kamulaştırma karşılığının ne olacağı belirtilmek gerekir. Bilirkişilerin 6830 sayılı Kanunun 11. maddesinin 6 ve 4. fıkralarına göre değer belirtmeyerek yalnız vergi bildirimine göre karşılık göstermeleri davalı idarenin bu karşılığın rayiç değeri aştığına dair bir temyizi olmadığından bozma nedeni sayılmamıştır.
Kamulaştırma gününde yürürlükte olan ve uygulanması gereken geçici 2. maddede açıklandığı üzere vergi bildirgesinin verildiği gün ile kamulaştırma günü arasında (6830 sayılı yasanın 15/7. maddesi de gözönünde tutularak (bir yıldan fazla bir süre geçmişse geçen süre içinde Ticaret Bakanlığınca yayınlanan toptan eşya fiyatları indeksindeki artışları oranında ve vergi değerinin bir katına kadar arttırma yapılabilir. 3 Nisan 1982 günlü ve 17653 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Başbakanlık 1982/28 sayılı genelgesinde toptan eşya fiatları genel indeksi uyarınca hesaplamanın nasıl yapılacağı açıklanmıştır. Bilirkişi raporlarında bu genelge çerçevesinde artış oranın nasıl bulunulduğuna ilişkin denetlenebilecek bir hesap şekli yoktur. Her ne kadar bilirkişi raporunda gösterilen 0,65 oranındaki artışa karşı, taraflarca bir itiraz yapılmamış ise de, kamulaştırma karşılığının ne biçimde belirtileceğine dair açıklanan hükümler kamu düzeni ile ilgili olup hükme esas alınan bilirkişi raporlarının yasaya uygunluğunun denetlenmesinin Yarıtay'ca re'sen gözönünde tutulması gerektiğinden bu yönden itiraz edilmeyen rapordan ötürü kazanılmış haklar oluştuğu düşüncesi kabul edilmemiştir. Böyle olunca, bilirkişi raporlarında sözü geçen Başbakanlık Genelgesine uygun bir hesap şekli gösterilmediğinden eksik kalan bu rapora dayanarak hüküm kurulması doğru bulunmamıştır.
Davacının temyiz itirazları yerinde görüldüğünden hükmen açıklanan nedenlerle H.U.M.K.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, 14.10.1982 gününde oybirliği ile karar verildi.