DAVA : Taraflar arasındaki (oto teslimi) istirdat davası nedeniyle yapılan yargılama sonunda; ilamda yazılı nedenlerden dolayı dava konusu 1978 Model 230 Tip Mercedes Marka motor 115954/10/060582 olan 123023-10088020 S.S. numaralı otomobilin H. Avni ve Salih'den alınarak davacı Hüseyin'e teslimine ve davalıların zararları konusunda birbirlerine rücu etmekte muhtariyetlerine ilişkin hükmün davalılardan H. Avni ve Salih'in avukatı tarafından duruşma istekli olarak temyiz edilmesi üzerine; dosya incelendi, gereği konuşuldu:

KARAR : 1 - Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasaya uygun gerektiren nedenlere ve özellikle delillerin değerlendirilmesinde bir yolsuzluk görülmemesine göre, davalılar vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.

2 - Uyuşmazlık konusu 230 Tip, 1978 Model Mercedes otomobil davacılardan Ali tarafından Almanya'dan getirilerek diğer davacı Hüseyin'e satışa ve diğer şahısları tevkil etmeye de yetkili olmak üzere verilen vekaletnameye istinaden gümrükten çekilip Adapazarı'na götürülmüş, bilahare Ankara'da A.. Galeri sahibi Nuri'nin galerisine bırakılmış, Nuri'nin otomobil Mehmet Yılmaz'a, Mehmet Yılmaz da B.. Galeri aracılığı ile davalıya satmıştır. Gerek bu konularda, gerekse otomobilin gümrük ve trafik belgeleriyle birlikte galeriye teslim edildiği hususunda uyuşmazlık yoktur.

Davacılar, otomobilin Galeri A.. sahibi davalı Nuri'ye teşhir için bırakıldığını, satış için yetki verilmediğini, bu bakımdan adı geçen tarafından yapılan satışın kendileri bakımından hüküm ifade etmeyeceğini, davalı Nuri ise, otomobilin galerisine satış için bırakıldığını ve bu nedenle Mehmet Yılmaz'a sattığını, fakat satıştan sonra devalüasyon olduğu için, davacıların bu satıştan dönmek istediklerini, diğer davalı H. Avni ise, kendisinin iyi niyetle Galeri B.. aracılığıyla Mehmet Yılmaz'dan satın aldığını bildirmişlerdir.

Tarafların bu iddia ve savunmalarına göre olayda uygulanacak yasa hükmü, MK. nun 901. maddesidir.

Bu maddenin uygulanmasındaki unsurları genel hatlarıyla; devredenin emin sıfatıyla zilyed olması, aynı bir hakkın devredilmiş ve iktisap edenin iyiniyetli bulunması olarak belirlemek mümkündür.

Bu unsurlara, olayımız bakımından özet olarak da olsa değinmekte yarar vardır.

Bilindiği gibi, bir kimsenin zilyedliği, malik sıfatıyla ve bu sıfatı muhafaza iradesiyle hareket eden kişinin rızasına dayanıyorsa, o takdirde "emin sıfatı ile zilyetlik" söz konusu olur (Bkz. Tekinay, Eşya Hukuku, İstanbul 1978, Sh. 131, Karahasan, Eşya Hukuku, 1977, 2. Cilt, Sh. 1218).

Olayımızda otomobil, Galeri A.. sahibi Nuri'ye malikin Ankara 12. Noterliği"nin 20.3.1979 gün ve 12098 sayılı vekaletnamesiyle yetkili kıldığı vekili tarafından rızasiyle bırakıldığını göre, Nuri'nin emin sıfatıyla zilyed olduğunda kuşku olmamak gerekir. Adı geçenin zilyed yardımcısı olarak kabulüne de imkan bulunmamaktadır.

Trafik kaydının mülkiyeti saptayan sicillerden olmadığı ve otomobilin menkul mal hükmünde bulunduğu Yargıtay'ın kökleşmiş içtihatları gereğidir. Bu menkul malın Nuri tarafından Mehmet Yılmaz'a, onun tarafından da B.. Galeri aracılığıyla davalı H. Avni'ye satılarak zilyedliğinin devredildiği, bu bakımdan da önce Mehmet, daha sonra da H. Avni adına, -şahsi bir hak olarak değil-, ayni bir hakkın, diğer deyişle mülkiyet hakkının oluştuğu açıktır.

Davalı H. Avni'nin iyi niyetli olmadığı konusuna gelince, buradaki iyi niyetin MK. nun 3. maddesine ve zilyetliğin devri anına göre belirlenmesi gerekir. Asıl olan iyiniyetin varlığıdır. Burada iyi niyet tesbit olunurken, Mehmet Yılmaz ile H. Avni'ye ayni hak kazandıran galeri sahibinin malik olup olmadığı hususunun bilinmesi değil, tasarruf yetkisine sahip bulunup bulunmadığının, bilinmesi veya bilinmemesi olarak gözönünde tutulması gerekir. Önemli olan, temlik edenin temlike gerçekte yetkili olup olmadığı değil müktesibin bu husustaki samimi kanaatıdır. Bu hususta devir alandan, sadece normal ve ortalama bir insanın yapabileceği dikkat beklenmeli ve bununla yetinilmelidir (Bkz. Gürsoy - Eren - Cansel, Türk Eşya Hukuku, Ankara 1978 sh. 149). Olayların akışı içinde, davalıyı bu anlamda iyi niyetli saymamak için yeterli hiçbir kanıt yoktur. Nitekim mahkeme kararında da davalının, kötü niyetli olduğu iddia olunmamış, sadece satışın bu konuda yetkili olmayan Nuri tarafından yapılmış olması nedeniyle, geçersiz olduğuna kara verilmiştir.

Mahkemenin bu kabulüne iştirak etmek mümkün olamamıştır. Çünkü MK. nun 901. maddesiyle; malik eşyasını diğer bir şahsa emin sıfatıyla tevdi etmiş, bu şahıs hakkını aşarak iyiniyetli başkasına haiz olduğundan ziyade bir hak devretmişse, bunun neticelerine devir alanın değil, eski malikin katlanması gerektiği, esasını kabul etmiştir. Diğer deyişle bu gibi hallerde, kime itimat edip malını vermişsen hakkını ondan, aralarındaki (akit, haksız fiil veya iade yükümünün ihlali, sebepsiz iktisap) hukuki ilişkiye dayanarak isteme ilkesi benimsenmiştir. MK. nun 687 ve 898 ve 901. maddeleri birlikte gözönünde tutulanca, zilyedliğin menkullerdeki aleniyet görevinini, tapu sicilinin gayrimenkullerdeki aynı görevine (MK. 931) paralel olduğu açık olarak görülür (Bkz. Dr. A. Hamberger, Zilyetlik ve Tapu Sicili, Suat Bertan Çevirisi, Ank. 1950 Sh. 108, 112; Saymen - Elbir, Türk Eşya Hukuk, İst. 1954, Sh. 106, Tekinay, age Sh. 136 vd).

Davalı H. Avni, satılan otomobilin mülkiyetini MK. nun 901. maddesi gereğince iktisap etmiş bulunmaktadır. Bunun sonucu ise, bu hakla bağdaşmayan hakların ona karşı ileri sürülememesidir. Daha açık deyişle, artık davacıların adı geçene karşı mülkiyet hakkını iler sürmeleri mümkün değildir.Olayımızda, otomobil galeriye ister satış, isterse teşhir için bırakılmış olsun, sonuç değişmeyecektir. Davacının açtığı dava türü ve talebi bakımından bu iddia ve savunmanın hangisinin doğru olduğunu araştırmaya daha gerek bulunmamaktadır.

Mahkemece, davanın bu nedenlerle reddine karar verilmek gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulmasında isabet görülmemiştir.

3 - Davacı Ali olup, Hüseyin vekilidir. Hüseyin'in usulüne uygun açılmış bir davası ve sıfatı yoktur. Davacı Ali olduğu halde, otomobilin asıla değilde vekile verilmesine karar verilmesi kabul şekli bakımından usul ve yasaya aykırı olup kararın bozulması gerekmiştir.

4 - Davalı Salih'in davalı H. Avni vekili olduğu ve uyuşmazlık konusu otomobilin alım-satım ile bir ilişkisi bulunmadığı dosya kapsamından anlaşılmaktadır. Buna göre davalı Salih bakımından davanın husumet yönünden reddi gerekirken, bu davalıyı da kapsar şekilde karar verilmesi bozma nedenidir.

SONUÇ : Temyiz olunan hükmün yukarıda ikinci, üçüncü ve dördüncü bentlerde gösterilen nedenlerle BOZULMASINA, davalıların sair temyiz itirazlarının birinci bentde gösterilen nedenlerle reddine ve davalılar H. Avni ve Salih'in yararına takdir edilen 5000 lira duruşma avukatlık parasının davacıya yükletilmesine, peşin olınan harcın istek halinde geri verilmesine 30.11.1982 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972