 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
4. Hukuk Dairesi
E:1982/3764
K:1982/6624
T:28.06.1982
- ARAÇ SAHİBİNİN SORUMLULUĞU
* ÖZET:İşletici, aracın işletilmesinde devamlı maddi veya maddi olmayan bir yararı bulunan, onun giderlerine katılan ve araç üzerinde eylemli biçimde hakimiyeti olan kişidir.
(6085 s. Trafik K m. 50)
Taraflar arasındaki trafik kazasından doğma maddi ve manevi tazminat davası nedeniyle yapılan yargılama sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı 521.712 lira 50 kuruşun faiziyle birlikte davalılardan alınarak davacılara ödenmesine fazla isteğin reddine ilişkin hükmün süresi içinde davalılar avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor okunduktan sonra dosya incelendi gereği konuşuldu:
1 - Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin değerlendirilmesinde bir yolsuzluk görülmemesine göre, davalı Bekir ve Tüncer' in temyiz itirazlarının reddi gerektir.
2 - 6085 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 50. maddesinde araç sahibinin sorumluluğu düzenlenmiştir. Gerek Hukuk öğretiminde ve gerekse uygulamada buradaki araç sahibinden amacın "aracı işleten" olduğu kabul edilmektedir. Zararlı sonuç doğuran trafik olayı sonunda davacı davasını, aracın trafik kaydında maliki olan Tüncer şoför Bekir ve aracın çalıştığı Seyahat Şirketi aleyhine açmış ve mahkeme diğer davalılarla birlikte Seyahat Şirketi'ni da tazminatla sorumlu tutmuştur. Burada üzerinde durulması gereken sorun, davalı şirketin 6085 sayılı Kanunun 50. maddesi gereğince işletici olarak [bir sorumluluğunun olup olamıyacağıdır. Bu yolda bir sonuca varmak için "işletici" kavramının belirlenmesi gerekir. Türk pozitif hukukunda yerleşmiş görüşe göre; işletici, "aracın işletilmesinde devamlı maddi veya maddi olmayan bir yararı bulunan, onun giderlerine katlanan ve araç üzerinde eylemli olarak hakimiyeti olan" kişidir. Bu kişi aracın trafiğe sokulup sokulmaması, trafikte kalıp kalmaması kimin tarafından, nasıl ne amaçla kullanılması, nasıl donatılması ve korunması, nasıl bakılması gerektiği hususunda karar veren ve onun bakım donatım işletme giderlerine katlanan kişidir (Bkz. H. TandOğan Kusura Dayanmayan Sözleşme 'Dışı Sorumluluk Hukuku 1981 Sh. 222), (Yargıtay 4. HD. 15.3.1977 gün ve 530/2930 K.).
Olayımızda, davalı şirketin olaya neden plan araçla ilişkisinin, bu aracı firmasında yolcu taşımak için iş vermesinden ve aracın üzerinde şirketin isminin yazılı bulunmasından ibarettir. Bunun dışında yukarıda tanımlanan "işletici" kavramına giren bir durumun varlığı kanıtlanmamıştır. Taraflar arasında bir taşınma sözleşmeside bulunmadığına göre, mahkemenin, davalı Seyahat Şirketi'nde tazminatla sorumlu tutması usul ve yasaya aykırı olup; hüküm bu davalı hakkındaki dava reddedilmek üzere bozulmalıdır.
Sonuç: Temyiz olunan kararın ikinci bentde gösterilen nedenle davalı Seyahat Şirketi yararına (BOZULMASINA), diğer davalıların temyiz itirazlarının birinci bentde gösterilen nedenle reddine ve davalı şirketten peşin alınan harcın istek [halinde geri verilmesine 28.6.1982 gününde oybirliği ile karar verildi.
