 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
4. Hukuk Dairesi
E:1982/1914
K:1982/3940
T:19.04.1982
* ÖZET:193 sayılı Yasanın geçici 14. maddesi, kamu hukukuna dahil bir ilişkiyi ortaya koyar ve devletin bir nevi cezalandırmak hakkından kaynaklanır. Bu uyuşmazlığın konusu ceza mahkemelerinin görevi içerisindedir.
(193 s. GVK m. 14)
Taraflar arasındaki süresinde yatırılmayan ücret farkının para cezası olarak alınması davası nedeniyle yapılan yargılama sonunda, ilamında yazılı nedenlerden dolayı 193 sayılı Yasaya 2361 sayılı Yasa ile eklenen geçici 14/son maddesi uyarınca 191.468 lira farkın iki katına çıkarılarak 382.936 lira para cezası olarak F... Orman İşletme Müdürlüğünden alınmasına ilişkin hükmün süresi içinde davalı F.. Orman İşletmesi temsilcisi tarafından temyiz edilmesi üzerine; dosya incelendi, gereği konuşuldu.:
Davacı Hazine, davalı Orman İşletmesinin 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa eklenen geçici 14. madde gereğince "toplu iş sözleşmelerine. tabi olanların net ücretlerinde., Gelir Vergisi Kanununda yapılan değişiklikle meydana gelen artışları" suresi içerisinde Merkez Bankası'na yatırmadığından 382.936 lira para cezasına hükmolunmasını talep etmiş ve mahkeme istek gibi hüküm kurmuştur.
Bilindiği gibi hukuk, Roma Hukukundan beri gelenek haline gelen bir ayırımla, özel hukuk ve kamu hukuku diye iki ana bölüme ayrılmaktadır. Toplum içindeki bireylerin ve kuruluşların eşit haklara sahip ve eşit yükümlülükler altında bulunan varlıklar olarak sürdürdükleri ilişkileri düzenleyen hukuk alanına "özel hukuk alanı" denilmektedir. Özel hukuk genel olarak medeni hukuk ve ticaret hukuku gibi ana dallardan oluşur. İşte bireylerin birbirleriyle özel hukuk ilişkilerinden doğan uyuşmazlıkların çözümü, hukuk yargılama usulünde belirtilen kurallarla "hukuk mahkemelerine" aittir. Dava konusu olan olay 193 sayılı Kanunun geçici 14. maddesinden kaynaklanmaktadır. Bu maddede "toplu iş sözleşmesine tabi olanların Gelir Vergisi Kanununda yapılan değişiklikle, net ücretlerinde meydana gelen artış farklarının süresi içinde Merkez Bankası'na yatırılmadığı takdirde, farkın iki katına kadar para cezası hükmolunacağı" hükmü getirilmiştir. Görülüyor ki 14. maddenin getirdiği ilişki bir özel hukuk ilişkisi değil, bir kamu hukuku ilişkisidir. Burada Devlet kamu hukuku dalında ve vergi hukukuyla ilgili tek taraflı olarak yaptığı düzenlemenin kurallarının bozulmasını bir ceza yaptırımıyla tesbit etmiştir.
0 halde, mahkemenin özel ve kamu hukuku ayrımının ortaya koyduğu ilişkileri tartışmadan, kamu hukuku alanına giren bir ilişkinin ortaya koyduğu ve Devletin bir nevi cezalandırmak hakkından kaynaklanan bu uyuşmazlığın cezai kazanın konusunu teşkil ettiği düşünülmeden işin esasını inceleyerek karar vermesi usul ve yasaya aykırıdır ve hüküm bu nede ile bozulmalıdır. Mahkemece yapılacak iş, görevsizlik. nedeniyle dava dilekçesinin reddine karar vermekten ibarettir.
Sonuç: Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen nedenlerle hükmü temyiz eden davalı yararına (BOZULMASINA) ve peşin alınan harcın istek halinde geri verilmesine 19.4.1982 gününde oybirliği ile karar verildi.
