DAVA : Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne ve kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : 1 - Davacı, 1.6.1980 günlü sözleşmeyle davalı ile aralarında lokanta çalıştırmak konusunda yalın (adi) ortaklık kurulduğunu, bu ortaklığa 150 bin lira nakit sermaye koyup ayrıca günlüğü 500 liradan garson niteliğiyle çalıştığını, bir süre sonra davalının ortaklığı bozup kendisini dükkandan kovduğunu öne sürerek, sermaye ve işçilikten oluşan 235 bin lira alacağının ödetilmesini istemiş; davalı ise ortaklığı doğrulamakla birlikte tanıklar huzurunda ibralaşıp arıtım yapıldığını, o nedenle davacının hiç bir alacağı kalmadığını bildirerek davanın reddini dilemiştir. Mahkemece aklanma (ibra) işlemi sonucunda alınan 20 bin lira düşülerek sermayenin 130 bin liralık bölümünün ödetilmesine, sair istemlerin reddine karar verilmiş; hüküm davalı yanca temyiz edilmiştir.

2 - Yanlar arasında konusu lokantacılık olan yalın ortaklık kurulduğunda uyuşmazlık bulunmadığı gibi, dosyadaki 1.6.1980 günlü sözleşme içeriği de, bu yönü ve davacının 150 bin lira parayı, davalının da demirbaş eşyayı sermaye olarak koyduklarını desteklemektedir. Davacı, 150 bin lira sermaye ile işçilikten oluşan toplam 235 bin liranın ödetilmesini istemesine karşılık davalının ibralaşma sonucunda ortaklığın çözülüp arıtıldığı yönündeki savunmasını da bu arıtımın sermayeyi kapsamadığı biçiminde yanıtlamıştır. Öyleyse uyuşmazlık konusu olan bu düğümün mahkemece çözümlenmesi gerekmektedir.

Yalın ortaklığın yazılı sözleşme ile kurulması nedeniyle, hukuksal işlem nitliğindeki arıtımın kapsamının da yazılı kanıtla davacı tarafından tanıtlanması (isbat edilmesi) gerekir. (HUMK. md. 290) Davalının yargılamanın akışına bakıp tanıt yükünün kendisine düştüğü sanısına kapılarak davacıya yönelttiği ant'ın içilmiş olması da geçersizdir. Bu aşamada vurgulanması gereken önemli bir kural da şudur: Yalın ortaklığın malvarlığı üzerinde "iştirak halinde" mülkiyet söz konusu olduğundan (BK. md. 534/1) ortakların arıtım sonunda koydukları sermayeyi aynen değil, katılma payı ne miktar değeri için kabul edilmişse o oranda istiyebilmelidir. (BK. md. 538) Oysa mahkemece, 150 bin lira sermayeden dava dışında alınan 20 bin lira düşülüp 130 bin liranın eş deyişiyle sermayenin aynen ödetilmesine karar verilmiştir. Tanıt yükünü taşıyan davacı yazılı kanıt sunamadığına göre, bu durumda mahkemece HUMK. md. 538-540 çerçevesinde arıtıma gidilerek bilirkişi aracılığı ile tüm hesapların incelettirilmesi, ortaklığın pasifine göre aktifi belirlendikten sonra 1/2 katılma payları uyarınca sermaye değrlerinin saptanması, temyiz edilmemekle davacı yönünden kesinleşen 130 bin liralık sınır aşılmaksızın oluşacak uygun sonuç çevresinde davacının sermayeden ötürü kalan alacağı hakkında bir karar verilmesi gerekir.

Yerel mahkemece, tüm bu yönler gözetilmeksizin 130 bin liranın ödetilmesine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olduğundan hüküm bozulmalıdır.

SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda açıklanan nedenlerle davalı yararına BOZULMASINA, 5.5.1982 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972