DAVA : Taraflar arasındaki senet iptali davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün davacı tarafından duruşmalı olarak temyiz edilmiş ise de dava miktar itibariyle HUMK.nun 438. maddesine göre duruşmaya bağlı olmadığından bu isteğin reddiyle incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü :

KARAR : 1 - Davacı, İ. Hakkı'yı Tercan Noterliği'nce düzenlenen 28.9.1976 gün ve 592 sayılı vakaletname ile vekil atadığını, Tercan Tapu Sicil Muhafızlığı'na verdiği 13.3.1979 günlü dilekçe ile kendisini "azlettiğin", bunu öğrendiği halde vekilin mal kaçırmak amacıyla kızkardeşiyle taşınmaz satış vaadi sözleşmesi yaptığını ileri sürerek bu sözleşmenin ihtaline karar verilmesi için istemde bulunmuştur. Davalı Mahmet, davacı kızkardeşi olduğunu, babalarından kalan taşınmazları satabilmek için İ. Hakkı'yı vekil atadığını, kötü niyetli bulunmadığını; İ. Hakkı'ya da, eksikler olduğu için tapuda "ferağ" veremediğini, vekaletnameye dayanarak satış vaadi sözleşmesi yaptığını, satış parasından 25.000 lirayı davacıya ödediğini savunup davanın reddini dilemişlerdir. Mahkemece davanın reddine karar verilmiş, hüküm, davacı yanca temyiz edilmiştir.

2 - Dosya içeriğine göre, davacı, taşınmaz satış vaadi sözleşmesinin "iptaline" karar verilmesi için istemde bulunurken vekaletten azilden" davalıların bilgileri olduğunu açıklık ve seçiklikle ileri sürmüştür. Ne var ki, mahkemece, bu yönün üzerinde yeterince durulmadığı saptanmıştır.

Davacının, İ. Hakkı'yı, özel yetkilerle vekil olarak atadığında, vekil ile davacının kardeşi öbür davalı Mehmet arasında 13.3.1979 gününde noterlikçe düzenleme biçiminde taşınmaz satış vaadi sözleşme yapıldığında, davacının "vekaletten azli" kapsayan 13.3.1979 günlü dilekçeyi aynı günde Tercan Tapu Sicil Muhafızlığı'na verdiğinde ise bir uyuşmazlık oluşmadığı gibi dosya kapsamı da tüm bu yönleri doğrulamaktadır.

Vekilliğin sona erme nedenleri. BK. m. 396 ve 397'de özel olarak da gösterilmiştir. Somut olayla sınırlı olarak belirtmek gerekirse, vekillik, herbir yanca her vakit geri alınabilir (BK. m. 396).

BK.m.398'e göre, vekilin, vekilliğinin (m.396 ve 397 uyarınca) sona erdiğini öğrenmeden önce yaptığı işlemler, vekillik vereni yada mirascıları bağlar. Belirtelim ki, bu yasa hükmü, vekille vekillik veren arasındaki iç ilişkileri düzenlemiştir. Dış ilişkiler yanı vekilin, üçüncü kişilerle yapmış olduğu işlemler yönünden, özellikle BK.m. 37' deki hüküm uygulanır.

Gerçekten, vekillik, vekillik veren (müvekkil) arasında bir iş ilişkisinden ibarettir. Öyle ki, böylece aralarında bir borç ilişiği meydana gelir, hak ve borçlar bu ikisini ilgilendirir. Vekillik sözleşmesine dayanan temsil ise, etkisini dış ilişkide gösterir. Örneğin, temsil edilenle üçüncü bir kişi arasında bir huuksal ilişki kurulmasını sağlar (Bkz. Prof. Selahattin Sulhi Tekinay Borçlar Hukuku, Yıl: 1979 Sh. 160; Prof. Dr. Kenan Tunçomağ, Borçlar Hukuku, C. I, Yıl: 1976, Sh. 409).

BK.m37/I'e göre, "mümessil kendi selahiyetinin hitam bulduğuna vakıf olmadığı müddetce, temsil eden yahut halefleri bu selahiyet henüz baki imiş gibi onun muameleleri ile alacaklı veya borçlu olurlar". Bu vekilliğin sona erdiğini, böylece temsil yetkisinin kalkmış bulunduğunu öğrenmeden (bilmeden) önce, vekilin, üçüncü bir kişi ile yaptığı işlem vekillik vereni ya da mirascıları bağlar. Gelgelelim, eğer bu üçüncü kişi, vekilliğin sona erdiğini biliyor idiyse, sözkonusu işlemle vekillik veren ya da mirascıları bağlı tutulamaz (BK.m.37/II). (Bkz. Prof. Dr. Haluk Tandoğan, Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, Yıl: 1977, Sh. 412; Prof. Dr. Feyzi N. Feyzioğlu, C. I. Yıl: 1976, Sh. 427; Prof. Dr. Ali Naim İnal, Borçlar Hukuku, Genel Hükümleri, Yıl: 1979, Sh. 238).

Önemle vurgulamak gerekir ki, "vekaletten azli" böylece de, temsil yetkisinin kalkmış bulunduğunu öğrenen vekilin, bu durumu bilmiyen üçüncü kişilerle, vekillik veren adına yaptığı hukuksal işlemler vekillik vereni ya da mirascılarını bağlamaz (Bkz. Feyzioğlu, age., Sh. 428 vd. 431; İnan, age. Sh. 238). Eş değişle, "azli" bilen vekilinin vekaletnameye dayanarak yaptığı işlem vekillik vereni (müvekkili) iyi niyetli üçüncü kişilere karşı borç altına sokmaz (Bkz. Tandoğan, age. Sh. 413, Not 158/a).

Somut olayda, davacı, vekili ile öbür davalı kardeşi Mehmet'in Uğurlu'nun "vekaletten azli" bildiklerini apaçık ileri sürmüş ve dava dilekçesinde kanıt olarak tanıklara da dayanmıştır. Öyleyse, davacı tanıkları ve gösterirlerse davalıların da tanıkları dinlenmeli, tanık sözleri takdir edilerek, yukarıdaki bilgilerin ışığında uyuşmazlık çözüme bağlanmalı ve taşınmaz satış vaadi sözleşmesinin "iptali" gerekip gerekmediği saptanıp buna göre bir karar verilmelidir.

Yerel mahkemece, tüm bu yönlerin gözetilmemesi, bozmayı gerektirir.

SONUÇ : Temyiz olunan hükmün açıklanan nedenlerle davacı yararına BOZULMASINA, 11.3.1982 gününde oybirliği ile karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972