DAVA : Teoman ile M. Nihat arasında çıkan davadan dolayı (İstanbul 1. Asliye Ticaret Mahkemesi)'nce verilen 3.3.1982 gün ve 1212/750 sayılı hükmü onaylan dairenin 7.10.1982 gün ve 2934/3690 sayılı ilamı aleyhine davacı avukatı tarafından karar düzeltilmesi isteğinde bulunulmuş ve karar düzeltme dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla; dosyadaki kağıtlar okundu ve gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacılar davalı Nihat'ın gerçekte 640.000 lira değerinde olan makinayı 2.800.000 lira değerinde yeni gibi göstererek kendilerine 350.000'er liralık payın sattığını ve kendilerinin bu paylarını aynı sermaye olarak diğer davalı anonim şirkete koyduklarını, ancak sonradan makinenin gerçek değerinin 640.000 lira olduğunu anladıklarını bildirerek satış sözleşmesinin iptalini, 350.000'er liralık paralarının ödetilmesini ayrıca 350.000'er ilra tazminatın tahsilini, şirket ortaklıklarının da iptalini istemişler, mahkemece istek TTK.nun 299. maddesine dayanılarak reddedilmiş ve hüküm dairemizce onanmıştır.

Davacılar karar düzeltme isteminde bulunmuştur.

1 - Davacılar Nihat, oto fren balatası ve yatak dökümü yapan 20 senelik firmasını, yalnızlık nedeniyle anonim şirkete çevireceğinden bahisle ortak aradığı, ortaklarına yönetim kurulunda görev vereceği ve bunların yükssek kar ve yüksek maddi alacakları hususunda gazetelere ilan vermiş, davacıların başvurusu üzerine kuracağı 4 milyon sermayeli anonim şirketin hissesinden 200.000 lira tutarında 40 kurucu hissesini davacı Teoman'a satmayı ve adı geçene Dış Ticaret ve İthalat ve İhracat Müdürlüğü vereceğini taahhüt etmiş 7.8.1978 tarihli taahhütname ve peşinen 40.000 lira almıştır. Yine aynı şeklide diğer davacı Cengiz'e de 250.000 liralık 50 hisse satmayı vaad eden, karşılığında 125.000 lira aldığını bildiren, ayrıca şirket kurulduktan sonra münasip bir görev de yönetim kurulu üyeliği vereceğini bildiren 27.7.19788 günlü taahhütnameyi vermiştir.

Bundan sonra 15.8.1978 günlü taahhütnameyi veren davalı Nihat mahkeme marifetiyle değer takdir edilecek pres makinesinin 350.000'er liralık ayrı ayrı iki payını davacılara ve 100.000 ile Sanayi ve Ticaret A.Ş.'ne aynı sermaye olarak konacağı kararlaştıuhdesinde saklamayı yüklenmiş ve bu makinenin ileride kurulacak Sanayi ve Ticaret A.Ş.'ye aynı sermaye olarak konacağı kararlaştırılmış ve bu payları gösterilen bedellerle davacılara satmıştır.

Daha sonra davalı Nihat, 3. Asliye Ticaret Mahkemesi'ne müracaatla pres makinesinin değirinin tesbitini istemiş, 29.8.1978 tarihinde tesbit yapılmış, bilirkişi Prof. Y. Mühendis Turhan tarafından verilen 20.9.1978 günlü raporda pres makinesine 2.800.000 lira değer biçilmiş, pres ve diğer eşyaların 3.604.900 lira değerinde olduğu bildirilmiştir. Bunun üzerine de 28.9.1978 günlü Motor Sanayi ve Ticaret A.Ş. ana sözleşmesi düzenlenmiş, bilirkişinin tesbit ettiği 3.604.900 lira değerindeki eşyalar şirkete aynı sermaye olarak konmuştur. Esasen nakit olarak başka sermaye de konmamıştır. Bu şirketin 350.000 liraya tekabül eden 5.000'er liralık 70'er payı davacılara verilmiştir. İstanbul 1. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 978/1863-1787 sayı ve 2.11.1978 günlü kararıyla şirket kuruluşu tasdik edilmiş ve 4.12.1978 günlü Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde de ilanı yapılarak kuruluş tamamlanmıştır. Ana sözleşmeye göre mad. 9 lik yönetim kuruluna davacılardan Teoman ve denetçiliğe de mad.14 diğer davacı Cengiz seçilmişlerdir.

Davacılar, 20.11.1979 günlü dilekçeleriyle Beyoğlu Sulh Hukuk Mahkemesi'ne başvurarak şirkete aynı sermaye olarak konan pres makinesinin 700 tonluk değil, 70 tonluk bir pres olduğunu öğrendiklerinden bahisle tesbit istemişler 979/102 D. İş, yaptırılan tesbit sonunda alınan 17.12.1979 günlü Y. Mak. Müh. Erkan ve Y. Elekt. Müh. Gürsel imzalı bilirkişi raporunda presin 700 tonluk olmayıp 260 tonluk kapasitede olduğu, 1000 değil 300 atmosferde çalışabileceği, 20 değil 5 beygir gücünde motor gücüne sahip olduğu, phiston silindir çapının 35.5 cm. değil 33cm. olduğu, değerinin de 640.000 lira olabilceği belirtilmiştir. Mahkemece yaptırılan üç kişilik bilirkişi incelemesi sonucunda alınan 24.9.1981 günlü rapor da tesbit raporunu teyit eymeliş bulunmaktadır.

Görülmektedir ki, tesbit ve mahkemece alınan bilirkişi raporları davalı Nihat'ın İstanbul 3. Asliye Ticaret Mahkemesi'ne müracatla aldığı Turhan imzalı raporundaki maddi bulguların aksini tesbit etmiş bulunmaktadırlar. Bu durumda davalı Nihat'ın tesbit istediği sırada ortaklığa konulan presten ayrı bir peres makinesi üzerinde inceleme yaptırdığı sonucu çıkmaktadır. Nitekim adı geçen davalı tesbit sırasında işbu prese ilişkin........ Ticaret firması'na ait 3.800.000 liralık bir fatura ibraz etmişse de mahkemece İstanbul Ticaret Odasına yazılan tezkereye gelen cevapta .....Ticaret adlı bir firmanın kayıtlı olmadığı ve yapılan araştırmada da gösterilen adreste böyle bir firmanın bulunmadığı bildirilmiştir.

Bütün bu açıklamalar karşısında davalı Nihat'ın mahkemeye ve bilirkişiyi de yanıltarak bir başka pres makinesi göstermek suretyile yüksek değer gösterelen bir bilirkişi raporu aldığı ve bu hileli davranışlarıyla da davacılara pres paylarını daha afazla fiatla sattığ açıkça anlaşılmaktadır. Davacıların 2.800.000 lira değere göre ödedikleri 350.000'er lira orantısına göre 640.000 lira değerindeki preste aynı paya sahip olmaları için 80.000 lira ödemeleri gerektiği, bu suretle 270.000'er lira fazla para ödedikleri meydana çıkmaktadır.

Bu durumda BK. nun 28. maddesi gereğince davacıların işbu pres makinesinin satış sözleşmesi ile ilzam olunamayacaklarının kabulü ve bundan doğan davacı zararlarının da davalı Nihat'dan tazmini istenebileceği sonucuna varmak gerekirse de aşağıda açıklanacak nedenlerle bunun mümkün olmadığı anlaşılmaktadır.

2 -TTK.nun 299/4. maddesinde yazılı hallerin mevcudiyeti halinde pay sahiplerinin de şirketin kurulmamış sayılmasını mahkemeden istemeye hakları vrasa da bu davanın 299/5. madde gereğince şirketin tescil ve ilanından itibaren bir ay içinde açılması gerekmektedir. Bu süre hak düşürücü bir süredir. Olayda da, olduğu gibi. bu süre geçtikten sonra şirketin kurulmamış sayılmasının istenmesi olanaksızdır. Oysa davacılar şirketteki ortaklıklarının iptalini istemekle TTK.nun 299/4. maddesindeki amaca süre geçtikten sonra varmak istemektedirler.

Pres makinesindeki pay satışının iptali de davacıların pres makinesinde ve binnetice şirketteki paydaşlıklarına son vereceği için bu yola gidilmesi de TTK.nun 299/4 ve 5. maddesi gereğince mümkün olamayacaktır.

3 - Ancak TTK.nun 307. maddesi gereğince, sermaye olarak konan bir ayına değer biçilmesinde hile kullanan kurucu veya kurucular, şirketin bu yüzden uğradığı zararı tazmin ile mükelleftirler. TTK.nun 309/(1. maddesi gereğince de 307. maddede yazılı fiilerle ızrar edilmeleri halinde dolayısiyle zarar gören pay sahiplerinin de dava hakları vardır. Ancak hükmolunacak tazminatın şirkete verilmesi gerekir. O halde davacıların Nihat'a karşı olan davalarına TTK.nun 309/1. madde ışığında bakmak gerekmektedir.

Bu durumda mahkemece şirkete karşı açılan davanın reddi doğru olduğu gibi diğer davalı Nihat'a karşı açılan satış aktinin feshine ilişkin davanın reddi de doğrudur.

Ancak mahkemece davacıların, aynı sermayeye değer biçilmesinde hile kullandığı için davalı Nihat'a karşı açılan tazminat davasına anılan TTK.nun 309/1. maddesi gereğince bakılması ve tesbit edilecek zarar karşılığı tazminata şirkete verilmek kaydiyle hükmedilmesi gerekirdi. Binnetice mahkemece 640.000 lira değerinde olan pres makinesine 2.800.000 lira değer gösterilmesi sonucu davacı ortakların ne gibi zarara uğradıkları araştırılmak ve taleple bağlı kalınarak şirkete verilmek üzere bu zarar tutarına hükmetmek gerekirdi.

Yalnız bu noktadan mahkeme kararının bozulması gerekirken hernasılsa onandığı anlaşılmakla HUMK.nun 440. maddesine uygun bulunan karar düzeltme isteminin kabulünü gerektirmiştir.

SONUÇ : Davacıların karar düzeltme isteklerinin kabulüne, dairemizin 1982/2934-3690 sayı ve 7.10.1982 günlü onama kararının kaldırılmasına ve yukarıda gösterilen nedenlerle ve özellikle üç numaralı bentdeki sebeplere ve o yönde olmak üzere davalı Nihat hakkındaki tazminat davasının reddine ilişkin hükmün temyiz eden davacılar yararına BOZULMASINA duruşmaya gelen davacılar vekili için takdir edilen 5.000 lira duruşma avukatlık ücretinin davalı Nihat'dan alınarak davacılara verilmesine, ödedikleri temyiz peşin ve temyiz tashihi karar peşin harçlarının isteği halinde karar düzeltmesini siteyene iadesine 14.2.1983 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972