DAVA : Taraflar arasındaki davadan dolayı (Giresun 2. Asliye Hukuk Hakimliği) nce verilen 10.9.1981 tarih ve 193/210 sayılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki taraflar avukatlarınca istenmiş olmakla; dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği konuşulup düşünüldü :

KARAR : Davacı vekili, Bakanlar Kurulu Kararına dayalı Ticaret Bakanlığı buyruğu üzerine, vekil edeni birlikçe destekleme alımı yapılan 1966 yılı ürünü fındıkların satımına aracılık yapılması konusunda davalı şirketle 11.3.1969 günlü protokol yapıldığını, ancak davalının anlaşmada öngörülen ve özellikle satış süresi; fiyat, bedelin ödenmesi ve gider konularına ilişkin hükümlere kötüniyetli biçimde aykırı davrandığını, ödenmeyen mal bedelleri nedeniyle girişilen takibe de haksız biçimde itiraz edildiğini bildirerek, davalı zimmetinde kalan 12.447.476 lira alacak ile komisyoncu sıfatı nedeniyle uyarıya gerek kalmaksızın ödemek durumunda olduğu dava tarihine kadar işleyen % 12 faiz tutarı 7.624.000 lira olmak üzere toplam 20.071.476 liranın % 12 faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini istemiştir.

Davalı vekili, protokolde uyuşmazlık halinde Ticaret Bakanlığı'nın hakemliğinin kabul edildiğini bu yüzden mahkemenin görevsiz olduğunu komisyon sözleşmesine dayalı istemin 5 yıllık zamanaşımı süresinin dolduğunu, ayrıntısı açıklanan komisyon alacakları, ambalaj, hamaliye, yükleme, antrepo, taşıma, aracı banka giderleriyle, ayıplı çıkan bir partideki zarar kalemleri tutarı olan 3.470.457,64 liranın BK.nun 422 ve 423. maddelerine dayalı olarak ve anılan yasanın 428 ve 122. maddeleri ve MK.nun 864 vd. maddeleri hükümleri uyarınca fındık bedellerinden mahsup edildiğini, inkar tazminatı ve faiz istenemeyeceğini bildirerek davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, dosya içeriği ve uzman bilirkişiler raporu dayanak yapılarak, alınan fındık bedelinin ödenmemesi üzerine takibe girişildiğini, ancak davalının yalnız yetki itirazında bulunmasına göre, inkar tazminatı istenemeyeceği TTK.nun 9. maddesinde öngörülen % 10 ticari faiz istenebileceği yeterli nitelikte görülen uzman bilirkişiler raporunda saptandığı gibi alacaktan 2.769.824.74 liralık komisyon ve giderlerin indirimi gerektiği, takip tarihinden dava tarihine kadar işleyen geçmiş günler faizi istenebileceği gerekçesiyle, 9.677.520.27 liranın % 10 faiz ve 217.412,77 lira işleyen faizle birlikte tahsiline fazla istemlerin reddine karar verilmiştir. Hüküm, her iki yan vekilince de temyiz edilmiştir.

1 - Davalı GİMA TAŞ. vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesinde:

Yanlarca hakem tayin edilen Ticaret Bakanlığı 11.7.1975 günlü yazısıyla, Kuruluş Yasası hükümlerini de gözeterek, olayda kendisini görevli ve yetkili görmediğini belirterek, hakemlik işini üzerine almadığına göre, uyuşmazlığın çözümünde mahkemenin görevli olduğunun kabulü zorunludur.

Komisyoncu olan davalı şirketce yapılan son ödeme 28.5.1971 ve dava tarihi de, 7.5.1976 olması karşısında, BK.nun 133/1 ve 135. maddeleri hükümleri uyarınca zamanaşımının kesilmesi ve söz konusu kesilme nedeniyle yeni bir zamanaşımı süresinin işlemesinin doğal sonucu olarak, anılan yasada komisyon sözleşmeleri için öngörülen (m.126/4) beş yıllık zamanaşımı süresinin dolmamış olduğu yolundaki mahkeme yaklaşımı doğrudur.

Davalı, 11.3.1969 günlü protokolle dış satım ve buna elverişli ambalaj görevini üstlenmiştir. Hamburg Liman İdaresi'nce gecikme ve bozulma nedeniyle depo ücreti karşılığı düşük fiatla satılan fındıklar yüzünden uğranılan 692.693,10 liralık zarara, kusurlu ve basiretsiz davranışı nedeniyle ve BK.nun 418. maddesi uyarınca komisyoncu davalının katlanması gerekir.

Tüm bu nedenlerle, davalı firma vekilinin temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.

2 - Davacı Fiskobirlik temyizine gelince;

a-)8.7.1971 tarihli hesaplaşma belgesinde; yanlar, teslim edilen mal, tutarları, ödemeler ile yapılan giderler ve komisyon miktarı bakımından, kayıt ve alacak, borç kalemlerinin bu olduğu yolunda anlaşmışlar ve BK.nun 13. maddesinde öngörüldüğü biçimde bunu imzalarıyla onaylamışlardır. Bu nedenle, bilirkişilerce defter kayıtlarının ayrıca incelenmesine gerek görülmediğinden, davacı vekilinin defter incelemesine yönelik temyiz itirazları yerinde değildir. Ayrıca, yanlar arasındaki protokol içeriği ile BK.nun 422,423 ve 425. maddeleri hükümlerine göre, bilirkişilerce komisyon ücreti ve gider olarak saptanan mahsup kalemlerinin davacı alacağından düşümü de doğrudur. bunun dışında davalı komisyoncunun, anılan yasanın 424. maddesinde öngörüldüğü biçimde kötüniyetli davranışı da kanıtlanamadığına göre, mal bedelinden indirime ilişkin temyiz itirazlarının da reddi gerekmiştir.

b) Davalı şirket vekilinin takibe yönelik 5.3.1976 günlük itirazı sadece yetki itirazını içermemektedir. "Aradaki münasebet ve çeryan eden faaliyetler ile zamanaşımın dahi mevcudiyeti, ayrıca yetkili takip merciinin Ankara olması sebebiyle takip ve ödeme emrine itiraz ediyorum" biçimindeki itirazın, hukuki ilişki ve zamanaşımına da yönelik olduğu açıktır. Kaldıki, sadece haksızlığı anlaşılan yetki itirazıyla bile takibin gecikmesine neden olunması halinde de, inkar tazminatına hükmetmek gerekir. buna karşın inkar tazminatı isteminin reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.

c) Komisyoncu olan davalı, BK.nun 416/2. maddesi yollamasıyla, aynı yasanın 392. maddesi uyarınca işin hesabını vermeğe ve bu nedenle zimmetine geçen bedeli derhal ödeme durumundadır. Eş anlatımla, zimmetine geçen parayı vekil edenine hemen ödemeyen vekilin direnimini (temerrüdünü) belirlemek için herhangi bir yazılı uyarı gönderilmesine gerek yoktur.

Mahkemece, davalı şirket kayıtlarıyla, satış belgelerinden de yararlanılarak, satılan her parti malın bedelinin davacı zimmetine geçtiği tarihler saptanarak, BK.nun 96 ve 105. maddeleri hükümleri de gözetilerek, bu tarihlerden itibaren munzam zarar olarak ödeme yerindeki banka iskonto oranı belirlenip, buna hükmedilmesi gerekirken, söz konusu ek zarar niteliğindeki istemin reddi de doğru değildir.

SONUÇ : Yukarıda bir nolu bentde yazılı nedenlerle davalı GİMA TAŞ. vekilinin tüm, 2/a bendinde yazılı nedenlerle davacı Fiskobirlik vekilinin diğer temyiz itirazlarının REDDİNE, 2/b ve c bentlerinde yazılı nedenlerle davacı fiskobirlik vekilinin buna yönelik temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün bu yönlerden davacı Fiskobirlik yararına BOZULMASINA,davacı vekili

geldiğinden 5.000 lira duruşma vekillik ücretinin davalıdan alınarak davacı birliğe verilmesine ve temyiz peşin harcının isteği halinde davacıya iadesine

bakiye 150.527 lira temyiz ilam harcının temyiz eden davalıdan alınmasına 25.2.1982 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972