DAVA : Davacı, prim itiraz komisyonununa başvurulurken yatırılmış bulunan 17.874 TL teminatın iadesine karar verilmesini istemiştir. Mahkeme, isteği hüküm altına almıştır.

Hükmün, davalı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve tetkik hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi:

KARAR : Davada kurumca yapılan ölçümleme sonucu tahakkuk ettirilen prim borcunun davacı işverene tebliğ olunduğu, davacı Türkiye Kızılay Genel Müdürlüğü tarafından prim itiraz komisyonunun yapılan itirazın reddedildiği, itiraz sırasında Yasa uyarınca %10 teminat karşılığını oluşturan 17.874 TL'nin kurum veznesine yatırıldığı, komisyonca itirazın reddedildiği, açılan dava sonunda ise mahkemece prim itiraz komisyonu kararının iptaline, prim borcu bulunmadığının tesbitine karar verilerek, kararın Yargıtay'ca onanmak suretiyle kesinleştiği uyuşmazlık konusu değildir. Uyuşmazlık, prim tutarının, komisyonca itirazın reddedilmesine karşın, komisyon kararının mahkemece iptali durumunda itiraz eden işverene iadesi gerekip gerekmediği konusundadır.

Konu ile ilgili 506 sayılı SSK'nun 79. maddesinin III. fıkrasında itirazın ne yolla, hangi süre ve koşullarda yapılacağı, itiraz olunan prim borcu tutarının % 10'unu oluşturan miktarın teminat olarak peşinen kuruma yatırılacağı belirlendikten sonra "...peşin alınan para, prim itiraz komisyonu kararına göre haklı çıktığı oranda işverene geri verilir. Geri verilecek kısım için faiz ödenemez..." hükmü yer almaktadır.

Bu durumda, çözümlenmesi gereken hukuksal sorun, yasanın yukarıda anılan hükmüne ve prim borcu olmadığı konusunun, prim itiraz komisyonunca itirazın reddine rağmen mahkemede tesbiti durumunda teminatın iadesine gerekip gerekmeyeceği noktasında toplanmaktadır.

Yasa koyucu tarafından -genelde- ölçümleme uyuşmazlıklarının kısa yoldan çözümlenmesi amacıyla ölçümleme konularında çıkacak uyuşmazlıklarda öncelikle prim itirakz komisyonlarında itiraz yolunun kabul edildiği, yetersiz ve gereksiz itirazların önlenmesi amacıyla teminat koşulunun getirildiği, oraca varılacak sonuca ve oranına göre de teminatın iadesinin kararlaştırılacağının kabul edildiği açıktır. Bu nedenle de, yasa hükmünün sözüne uyularak yapılan yorumunda, teminatın iadesinin, ancak, prim itiraz komisyonu kararları üzerine söz konusu edebileceği, mahkeme kararları üzerine teminatın iadesinin düşünülemeyeceği açıktır. Ne var ki, bir yasa hükmünün yorum ve uygulanmasında, öze ilişkin yorumun, söze ilişkin yorumdan üstün tutulması gerçeği de gerek doktrince, gerekse Yargıtay uygulamalarında kabul edilen üstün bir hukuk kuralıdır. Diğer yönden, teminatın haklılık oranında iadesi veya irad kaydının da, haklılık oranının kesinleşmesi durumunda düşünülebileceği söz götürmez. Bu durumun ise, -prim itiraz komisyonu kararlarına mahkemeler önünde itiraz edilebileceği, mahkemelerce komisyon kararlarının iptali halinde kesinleşmesi şartıyla- mahkeme kararlarının komisyon kararı yerini alacağı prim itiraz komisyonları kararlarının itiraz halinde mahkemelerce onanması durumunda hüküm ifade edebilecekleri düşüncelerinden hareket edildiğinde ancak mahkeme kararlarıyla meydana çıkabileceğini izaha gerek yoktur. Daha açık ifade ile, itirazda haklılık veya haksızlık durumu, ancak ve itiraz halinde, mahkemelerce verilecek ve kesinleşecek kararlarla ortaya çıkar. Bundan ayrı olarak, daha teknik bir deyimle -prim itiraz komisyonu kararlarının iptaline ilişkin mahkeme kararı prim itiraz komisyonu kararını kaldırır. Yine tersine durumlarda da prim itiraz komisyonu kararları itiraz kaydıyla - mahkeme kararlarıyla onanınca kesinlik kazanır.

Bu konuda üzerinde durulması gereken ikinci husus şudur: Mahkemece, isteği uygun olarak, dava tarihinden itibaren faize de hükmolunmuştur. Yasanın yukarıda anılan hükmünde "...Geri verilecek kısım için faiz ödenmez.. "kaydı yer almaktadır. Nevar ki, bu hükmün, davadan evvel de dava yolu ile iadeyi kapsamayan kurumca -istek üzerine- yapılacak iadeler için söz konusu edilen faizlere ilişkin bulunduğu söz götürmez. Bu yönden, teminatını kurumdan alamayan kişilerin anayasal hakları olan dava yoluna başvurmaları durumunda, dava tarihinden itibaren alacaklı için yasal oranda faiz istemelerini kabul etmemenin hakuka uygunluğu düşünülemez.

O halde, temyiz olunan mahkeme kararının bu düşüncelerle hukuka, yasa ile güdülen amaca uygun bulunduğu açıktır. Bu nedenlerle de, temyiz itirazı reddedilmeli, hüküm onanmalıdır.

SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle (ONANMASINA) ve temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine 18.11.1982 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972