DAVA : Taraflar arasındaki "alacak" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda (Ankara 9. Asliye Hukuk Mahkemesi)'nce davanın yetki yönünden reddine dair verilen 16.5.1980 gün ve 1980/126-1980/217 sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine; Yargıtay 3. Hukuk Dairesi'nin 10.11..1980 gün ve 5408-5507 sayılı ilamıyla: (Bir davanın esas niteliği davacının diğer taraftan istediği şeye göre belli olur. Burada davacının diğer taraftan istediği şey tazminattır. Davacının kendisine ait olan taşınmaz malın davalı adına tescil isteği diğer tarafa karşı ileri sürülmüş bir istek sayılmaz. Zira bu istek davalı yararına bir istektir. Başka bir anlatımla davaya konu olan taşınmazın davalı lehine terkinine karar verilmesi de sonuca etkili değildir. Davaya aynı nitelik kazandırmaz.

Bu davanın kaynağını teşkil eden 16.5.1956 tarih ve 6 nolu İçtihadı Birleştirme Kararında da belirtildiği gibi, malik taşınmazın mülkiyetinin kamu tüzel kişiliğine devri karşılığı bedelinin tahsilini isteyebilir. İdarenin el koyma eylemi yasadan kaynaklanmadığı için bir haksız eylemdir. Malikin isteği ise, haksız eylem sonucu verilen zararın giderilmesine ilişkindir.

Bundan çıkan sonuç ise, HUMK.nun 13. maddesinde açıklanan ve bir taşınmazın üzerindeki aynı hakka ilişkin uyuşmazlık, kamulaştırmasız elatma davalarında yoktur.

Bu nedenle davaya bakılıp sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken davanın yetki yönünden reddi doğru değildir.

Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Temyiz eden: Davacı vekili.

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

KARAR : Her dava (hakkında kesin bir yetki hükmü bulunmadıkça) açıldığı günde davalının Medeni Kanun gereğince ikametgahı sayılan yer mahkemesinde görülür (HUMK. m. 9/1).

Temyiz incelemesine konu olan bu dava, kamulaştırmasız el koyma nedeniyle tazminat isteğinden ibarettir. Bu itibarla taşınmaz malın aynına, yani taşınmaz mal üzerindeki bir aynı hakka ilişkin bulunmayan böyle bir davada,HUMK.nun 13. maddesindeki kesin yetki kuralına dayanılamaz.

Gerçekten, bir davanın niteliği, ileri sürülen isteğe göre belli olur. Bu davada, davacının davalıdan istediği şey tazminattır. Hükmedilecek bu tazminata karşılık kamulaştırılmaksızın el konulan taşınmazın davalı idare adına devir ve tesciline karar verilmiş olması, davalı yararınadır ve davanın bu niteliğini değiştirmez. Nitekim davacının bir talebi olmasa dahi mahkemenin taşınmazın idare adına tesciline karar vermek zorunluğu tazminat hukukunun gereği ve bu görüşün en belirgin bir kanıtıdır.

Görülüyor ki, dava nitelikçe bir tazminat davası olup, HUMK.nun 13. maddesi hükmüne tabi değildir. Nitekim bu görüş, HGK. nun 5.6.1963 gün ve 4/38 esas, 60 karar sayılı ilamında açıkça vurgulanmıştır.

Öte yandan, Usulün 21. maddesi hükmünce, haksız eylemden doğan tazminat davaları haksız eylemin işlendiği yer mahkemesinde de görülebilir. Ancak, anılan madde de öngörülen yetki kuralı, kamu düzenine ilişkin olmadığı gibi, kesin bir yetki kuralı da değildir. Hal böyle olunca haksız eylemden kaynaklanan bu davanın davalının ikametgahı mahkemesinde dahi görülmesine yasal bir engel yoktur.

O halde; usulün 9. maddesi hükmünce, davalının ikametgahında açılmış olan bu davanın görülmesi gerekir.

Açıklanan nedenlerle, Hukuk Genel Kurulu'nca da benimsenen Özel Daire bozma ilamına uyulmak gerekirken önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırı olup direnme kararı bozulmalıdır.

SONUÇ : Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının yukarıda ve Özel Daire bozma ilamında gösterilen nedenlerden dolayı HUMK.nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 28.12.1983 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972