DAVA : Taraflar arasındaki "tazminat" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Rize İş Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 12.7.1978 gün ve 80-496 sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 4.10.1978 gün ve 10720-11481 sayılı ilamı ile, "..Davacı ile davalı idare arasındaki süresi belirsiz sürekli iş aktinin davalının kullandığı diğer personelinin kin ve garaza dayanarak verdiği rapor üzerine davalı idarece 9.9.1968 tarihinde haksız bozulduğu ve aradan uzun süre geçtikten sonra davacının müracaatı üzerine 1.3.1975 tarihinde tekrar işe alındığı iddia edilerek boşta kaldığı senelerin ücretine tekabül eden tazminat istenmiştir.

İş yasaları, süresi belirsiz sürekli iş akitlerinin yasalarda öngörülen nedenlerle haklı ve önelsiz, bunun dışında da önel vermek suretiyle tek yönlü olarak işveren tarafından bozulabileceğini ilke olarak kabul etmiştir.

Yasalarda ve sözleşmelerde öngörülen önellere, haklı neden olmaksızın uyulmadan iş akdinin işverence bozulması halinde ödenecek tazminat İş Yasasının 13. maddesinde gösterilmiştir. Bunlar yasada yazılı maddelere ilişkin ücret tutarındaki tazminat ile iş aktinin kötüniyetle bozulması halinde bunun 3 katı nisabetindeki tazminattan ibarettir.

Davacının 9.9.1968 tarihinde bozulan iş akti belirsiz süreli bulunduğuna ve belirli bir süre için hizmet arzı sözkonusu olmayacağına göre, iki hizmet arasında boşta geçen sürenin ücreti tutarında tazminat isteyemez. Ancak yukarıda belirtildiği üzere yasada veya sözleşmede geçen haklarını isteyebilir.

İş Yasasının 13. maddesinin son fıkrasındaki hükmüne de davacının isteğine uygulanma olanağı yoktur.." gerekçesiyle bozularak mahkemece önceki kararda direnilmiştir. Temyiz eden: Davalı vekili

KARAR : Yerel mahkeme, davacının mensubu bulunduğu sendika ile davalı işveren arasında yapılmış olan Toplu İş Sözleşmesinin 135. maddesi hükmünü uygulamak suretiyle uyuşmazlığı çözümlemiş ve dolayısıyla istek doğrultusunda karar vermiştir.

Özel Daire, İş Yasasının 13. maddesinin son fıkrası hükmünün temyize konu bu olayda uygulama yeri bulunmadığından bahisle kararı bozmuş ve bozma kararında taraflar arasındaki uyuşmazlığın İş Yasasının 13. maddesinin son fıkrası hariç, diğer fıkra hükümleri ile çözümlenmesi gereğine işaret etmiştir.

Yerel mahkeme eski hükmünde direnmiş ve olaya İş Yasasının 13. maddesinin değil özelikle taraflar arasındaki TİS.nin 135. maddesinin uygulanması gerektiğini bildirmiştir. Mahkemenin hükmüne dayanak tuttuğu bu sözleşme şartına göre, ".. yeniden işe alınan işçiye, işverenin akdi feshettiği tarih ile bu feshin haksızlığı hakkında verilen kararın kesinleştiği tarihler arasında geçen süre, sözü edilen işçi tarafından çalışılmış gibi addolunarak her türlü hakları işçiye ödenir.."

Hukuk Genel Kurulunda yapılan görüşmeler sırasında çoğunluk görüşü, (Daire görüşü hilafına) İş Yasasının 13. maddesinin son fıkrası hükmünün, dava konusu olayda ugulanabileceğini çünkü ".. tarafların ayrıca tazminat isteme hakları saklıdır.." şeklindeki bu hükmün, genel hükümlere göre koşulları gerçekleşirse TİS. nde 135. maddeyle düzenlenen tazminatı isteme hakkını bahşedeceği yolunda oluşmuştur. Çoğunluğun benimsediği görüşe göre 13. madde bir yandan ihbar tazminatı ve kötüniyet tazminatı olarak adlandırılan medeni cezalarla fesih bildirimi hakkını kullanan ve iş sözleşmesini sona erdiren tarafı adeta cezalandırırken, öbür yandan feshin doğrudan doğruya sebep olduğu zararları karşılama olanağını da sağlamaktadır. Bu bakımdan 13. maddenin son fıkrasının açık hükmüne göre, ihbar ve kötüniyet tazminatları dışında bir tazminat istenemiyeceği yollu düşünceler geçersizdir. (Mustafa Çenberci-İş Kanununu Şerhi, 1978, sh 338, 358). Esasen Özel Dairenin uygulamasının da bu yolda olduğu anlaşılmaktadır. (Kararlar için bak. Çenberci - Age, 1097 ve 1098 deki 54 ve 55 numaralı kararlar). Şu halde, iş sözleşmesinin haksız feshi durumunda yasada öngörülenlerin dışında tazminat verilmesinin taraflarca kararlaştırılması ve İş Yasasının 13. maddesinin sağladığı hakların kapsamını işçi yararına olarak, iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleriyle genişletmek mümkündür. Maddenin nisbi emredicilik niteliği taşıması bunun kanıtıdır (Çenberci-Age, 339, Dip Not. 89'la ilgili metin).

Bu bakımdan TİS. nin 135. maddesinde öngörülen tazminatın İş Yasasının 13. maddesinin son fıkrası hükmü kapsamına giren bir tazminat olarak kabulü mümkündür. Nitekim Özel Daire 21.4.1970 gün ve 1775 E. 3925 K. sayılı ilamında İş Yasasının 13.a maddesinde öngörülen (ayrıca tazminat) sözcüklerinin iş sözleşmesinin feshi dolayısıyla işçinin boşta kalması sonucu doğan zararlarının giderimini de içerdiği, bu bakımdan işçinin bu hükme dayanarak bu tür zararının ödetilmesini de isteyebileceği kabul edilmiştir. Kuşku yoktur ki 13. maddenin son fıkrasına dayanılarak istenebilecek bu tazminat, gerek hakkın doğumu, gerekse kapsamının tayini yönünden genel hükümlere tabidir. Ancak, Özel Daire tazminatın kapsamı konusunda bir inceleme yapmadığından bu yönde gerekli inceleme yapılması için dosya Özel Daireye gönderilmelidir.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle direnme kararı usul ve yasaya uygun bulunduğundan anılan yönde gerekli inceleme yapılmak üzere dosyanın 9. Hukuk Dairesine gönderilmesine 16.9.1981 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972