 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
E: 1981/1019
K: 1983/21
T: 21.01.1983
DAVA : Taraflar arasındaki "tazminat" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; ORDU Asliye 1. Hukuk Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 26/9/1980 gün ve 1979/246-401 sayılı kararın incelenmesi davalı tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 13. Hukuk Dairesinin 30/3/1981 gün ve 1981/1659-2241 sayılı ilamı: (..Savda belirlenen olgular doğrultusunda davacı, 1977 model taşıt için teslim kararı almış ve fakat, davalıda bu tip taşıtın kararın yerine getirilmesinin istendiği aşamada elinde bulunmaması nedeni ile yerine getirilemediği dosya içeriğinden anlaşılmıştır. Davacı, bunun üzerine özetlenen davayı açmıştır. Öncelikle, bu davanın dinlenip dinlenemeyeceği üzerinde durulmalıdır. Bir davanın dinlenebilmesi, eş deyişle esasının incelenebilmesi, yargılama koşullarını taşımasına bağlıdır. Dava koşullarından, dava edilene ilişkin olanlarından biri de hukuksal yararın bulunmasıdır. (Yar. H.G.K.nun 10.1.1968 gün, 8/1038-8 sayılı kararı) hukuksal yarardan amaç, davacının hakkına kavuşmak için mahkeme kararına gereksinim duymasıdır. (Bkz. Prof. Dr. Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, 1979/, C. l, sh. 884 vd.) Eğer, davacı için bu yoldaki bir mahkeme kararı gerekmiyorsa davanın esasına girişilemez; başka bir anlatımla, dava dinlenebilir nitelik taşımadığından reddedilir. Mahkeme, bir davada, yargılama koşulu bulunup bulunmadığını, görevinden ötürü doğrudan gözetmek zorundadır. (Bu ilke, az önce anılan Yar. H.G.K. kararında da vurgulanmıştır; ayrıca bkz. Kuru,age. sh. 876).
Somut olaya gelince; davacı, bir teslim kararı almış ve icra kovuşturmasına geçmiştir. Kararda, yazılı tipte taşıtın davalının elinde bulunmaması nedeni ile teslim alma olanağı bulunmamıştır. İİK. Md. 24/5 uyarınca teslimi kararlaştırılan taşınır mal "Borçlunun yedinde bulunmazsa ilamda yazılı değeri alınır. Vermezse ayrıca icra emri tebliğine hacet kalmaksızın haciz yoluyla tahsil olunur. Menkul malın değeri, ilamda yazılı olmadığı veya ihtilaflı bulunduğu takdirde icra memuru tarafından takip tarihindeki rayice göre takdir olunur. "Şu duruma göre, anılan yasa buyruğu doğrultusunda, davacının bir mahkeme kararına gereksinim duymaksızın teslim edilmesi gereken oto değerini davalıdan alabileceği, çok belirgindir. Öyleyse, olayda yargılama koşulu yoktur; dava, dinlenemez. Bu nedenle reddedilmelidir.
SONUÇ : Temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen sebeplerden dolayı 21.1.1983 gününde (BOZULMASINA), oyçokluğuyla karar verildi.