Orman Kanununa muhalefet-ten sanık Hamdi'nin hükümlülüğüne dair (Bozkurt Sulh Ceza Mahkemesi)nden verilen 28.11.1980 gün ve 134/139 sayılı hüküm; müdahilin temyizi üzerine Yargıtay 3. Ceza Dairesi'nce incelenerek 18.3,1981 gün ve 2285/2404 sayılı ilam ile onanmasına karar verilmiştir.

C.Başsavcılığı'nın, CMUK.nun 322. maddesi uyarınca özel dairenin bozma kararına itiraz etmesi ve bozma kararının kaldırılmasını, hükmün onanmasını isteyen 15.4.1981 gün ve 24 sayılı itiraznamesiyle dosyanın 1. Başkanlığa gönderilmesi üzerine, Ceza Genel Kurulunca okundu, gereği konuşulup düşünüldü:

Orman Kanununa muhalefet suçundan sanık Hamdi'nin anılan Yasanın 91/3 ve 647 sayılı Yasanın 4. maddeleri gereğince sonuç olarak 1.700 lira ağır para cezasiyle tecziyesine, 11.885 lira tazminatın sanıktan alınarak müdahil idareye verilmesine ilişkin hüküm, özel dairece incelenerek: (Bilirkişinin gerçek zararı tayin ederken kesim, nakliye masraflarını yapılan zarara ilavesi lazım gelirken, düşürülmek suretiyle hatalı rapora dayanılarak noksan tazminata hükmolunması bozmayı gerektirmiştir... Bu husus yeniden yargılamayı gerektirmediğinden tayin edilen 11.885 lira tazminata kesim ve nakliye masraflarının toplamı olan 4.093 liranın eklenerek bunun 16.978 liraya çıkarılması... suretiyle hükmün düzeltilerek onanmasına) karar verilmiştir.

Bu karara karşı 14.4.1981 gün ve 24 sayı ile itiraz yoluna başvuran C.Başsavcılığı'nca özetle: (Olayımız sanığın devrikten temin etmiş Olduğu emvali inşaatında kullanmış olmasından ibarettir. Oluş ve oluşa uygun kabule göre sanığın eylemi 6831 sayılı Yasanın 91/3. maddesi kapsamında kalmaktadır. Suç zabıt varakasında yazılı emvaller üzerinde yapılan değişiklikler gözetilerek emvalin hakiki ölçüleri tesbit edilmiş ve bunların değerleri de bu bilirkişi mütalasıyla gerçek değer olarak, m3. ;hesabiyle tesbit edilmiş, mahkemece bu hesaba göre sanığa tazminat yükletilmiştir. Kanımızca, konu ile ilgili bulunup BK.nun 41. maddesi hükmüde gözetilerek tayin edilmiş bulunan gerçek değer hesabı yerindedir. Zira emvallerin nakliyesi sanık tarafından yapıldığı gibi, idarece depolama gibi herhangi bir masrafın yapıldığının kabulüne de imkan görülmemektedir. İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu kararında münhasıran idare zararından bahseden ağaç kesme suçu dışındaki fiillere ilişkin OK.nun 112. maddesinde yazılı tazminatın bütün zararları karşılayacak şekilde ve Borçlar Kanununun genel hükümleri dairesinde tam bir tazminat olarak hesaplanması gerektiği belirtilmiştir. Bozma kararında ise idare zararına kesim, taşıma ve depolama gibi sanık tarafından yapılan masrafların da dahil edildiği görülmektedir. Bu hal ancak OK.nun 113. maddesindeki ağaç kesilmesi halinde rayiç değer üzerinden hükmolunacak teminata taalluk eder. Özel dairenin yerleşmiş içtihatları bu merkezde Olduğu gibi, 4. Hukuk Dairesi'nin 29.9.1978 gün, 5819/925 sayılı kararında da "Davalının haksız fiili yüzünden davacının ihtiyar eylemekten kurtulduğu hasat, harman ve nakit gibi masrafların bilirkişi marifetiyle tesbiti ve hükmedilen tazminattan tenzili suretiyle davacının hakiki zararına hükmolunması muktazidir" denilmektedir. Bu nedenlerle özel daire bozma ilamının kaldırılarak yerel mahkeme hükmünün onanmasına karar verilmesi) talep olunmuştur.

Dosyaya, oluşa ve mevcut delillere göre:

Sanık, ormandaki düşük ve devriklerden temin ettiği 34 adet toplam 4.851 m3. hacmindeki kerestelik meşe ağacını inşaatında kutlanmıştır. Orman idaresince m3.nün rayiç değeri 3.500 liradan olmak üzere toplam 16.978 TL. tazminat istenmiş, bilirkişi Ziraat Teknisyeni Muharrem tarafından düzenlenen raporda da suç konusu meşe tomruklarının rayiç bedelinin 16.978 lira olduğu kabul edilmekle beraber 1.455 lira kesim, 3.638 lira nakliye masrafının bu miktardan düşülerek orman idaresinin suçtaki zararının 11.885 lira olduğunun belirtilmesi üzerine, bu miktar tazminatın sanığa ödettirilmesine karar verilmiştir.

Oluş ve sübutda yerel mahkeme ile özel daire arasında herhangibir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Uyuşmazlık ve itiraz konusu olan husus, ormandaki devriklerden temin edilen kerestelik emvalin sanıklara kendi inşaatlarında kullanmış olması halinde, orman idaresi lehine hükmolunacak tazminatın ne suretle hesaplanacağı hususudur.

İtiraza dayanak yapılan 10.6.1968 gün ve 1/12 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararının sonuç kısmında: (OK.nun 112. maddesi uyarınca hükmedilecek tazminatın; o fiilin ikaı yüzünden husule gelen bütün zararları karşılıyacak surette ve BK.nun genel hükümleri dairesinde tam bir tazminat olarak hesaplanması gerektiği) hükme bağlanmışsa da; anılan kararın gerekçesinden; (... Orman Kanunu, ormanları koruma ve idame amacı gütmektedir. OK,nun 108. maddesine aykırı davranışların orman tahribinde başlıca rollerden birini oynadığı, izinsiz ağaç kesme ile aralarında sıkı bir bağ bulunduğu hayat tecrübelerinden öğrenilmiştir. Ceza tehdidi altında bulunan birinetice ormandan çıkarılması, taşınması, bulundurulması, kullanılması kabul edilmesi, kanunun emredici hükümleriyle yasaklanmış ve zoralımına tabi tutulmuş bir maddenin istihsat, nakliye, tekalif, temettü masraflarının hesap ve tenzili yasak fiile meşruiyet tanımak neticesini doğurur. Bu itibarla aşağıda ayrıca temas edileceği üzere OK.nun ihlalinden ileri gelen haksız fiillerde hukuki sorumluluğun tam ve bağımsız olarak mütalaası gerekir... Böylece olaydaki tazminat hususunun genişliği nazara alınmak şartıyla ormanın korunmasına ve idamesine verilen zararı, 112. maddenin gerekçesinde dahi zikredildiği üzere manevi tazminatı ormanın korunması ve idamesi için teşkilat masraflarını, halin icabına göre mahrum kalınan karı, orman emvalinin mutad pazar yerinde satılması halinde elde edilecek parayı kapsar. Herhalde mahkemenin talep edilen miktar ile bağlı bulunduğu unutulmamalıdır) denilmek suretiyle, bu konuda uygulamanın ne suretle yapılması gerektiği konusuna açıklık getirilmiştir.

Gerçekten sanığın devriklerden temin ettiği emvalin rayiç değerinden, orman idaresince yapılacağı hesaplanan kesim, depolama, nakil masrafları gibi masrafların düşülmesinden sonra bulunacak miktar üzerinden tazminata hükmolunması halinde, 10.6.1968 tarihli içtihadı Birleştirme Kararında belirtildiği gibi yasak fiile meşruiyet tanınacağı gibi : taşıma, depolama veya kesim masrafı yapmamış olan sanığa, bu masrafları yapmış kabul edilerek tazminata hükmolunması, piyasadan satın alabileceğinden daha ucuza orman emvali elde edebilmesine, dolayısiyle suç teşkil eden eyleminden menfaat sağlanmasına ve böylelikle orman suçlarının artmasına zemin hazırlanmış olur. Bu itibarla C.Başsavcılığı itirazının reddine karar verilmelidir.

Çoğunluk görüşüne karşı olan üyelerden 0. F. Yöndem: (6831 sayılı Orman Kanunu, muhtelif maddeleriyle tazminata ilişkin özel hükümler getirmiştir. 35. maddede "sürüm değerinin iki misli", 98. maddede "tarife bedelinin iki misli" tazminat alınacağı, 113. maddede "kesilen ağaç müsade edilse daili rayiç üzerinden tazminata hükmedileceği, 114. maddede "ise dekar başına 20 ) lira ağaçlandırma masrafına hükmolunacağı" açıklanmaktadır. 29,31,32,35 ve 37. maddelerinde "tarife bedeli"inden bahsedilmiş 29. maddesinde "tarife bedellerinin Orman Genel Müdürlüğünce tesbit edileceği" açıklanmıştır. Bu maddeler dışında kalan orman suçlarına ait tazminat, 112. madde ve 10.6.1968 gün ve 1/12 sayılı içtihadı Birleştirme Kararı gereğince Borçlar Kanunu hükümleri tabidir. Sayın Fahrettin Kıyak, Adalet Dergisi'nin, 1979 yılı 3-4. sayısında yayınlanan bir makalesinde: "Gerçek zararın hesabının yapılmasındaki yönteme gelince: Ana kural, suça konu orman ürününün, suç tarihindeki sürüm [rayiç) değerinin yetkili merciinden öğrenmesi, bundan idarenin yapması gerekip de yapmadığı ve sanık yönünden yapıldığı saptanan kesme, taşıma, diğer giderlerin uygulamadaki deyimile (istihsal masraflarını) düşülmesi yoluna gidilmelidir. (İstihsal) deyiminden neyin anlaşılabileceği konusunda eK.nun 26 ve 27. maddelerinin incelenmesinde yarar vardır. Böylece orman mahsüllerinin kesim, ihmal, toplama, satış icaplarına güre gerekli yerlere nakli ve istif etme işlemleri gözönünde bulundurulur... eğer ürün gayri mamul kerestelik niteliğinde ise, boyu ve orta kutru vardır. Bu bulgulara göre m.3 miktarı ekle edilir. Binada kullanılmış olan urun mamul tahta ise, oylumunun bulunabilmesi için, biçilmesi nedeniyle oluşan kayıplar [zaylat] eklenerek tümünün kaç m.3 olduğu belirlenir. Sonra yetkili yerde:ı [merciiden] 1 m.3 ün sürüm [rayiç] değeri sorulup öğrenilir. Bu değerden ihtihsal (üretim ve taşıma giderleri düşülerek m3.nun gerçek değeri bulunur" demektedir. Bu güne kadarki gerek özel daire ve gerekse çeşitli hukuk dairelerinin uygulamaları da bu yoldadır gerekçesiyle, diğer üyeler ise karşı oy gerekçesi ile itirazda ileri sürülen nedenleri benimsediklerini belirterek itirazın kabulü gerektiği yolunda oy kullanmışlardır.

Sonuç : Yukarıda açıklanan nedenlerle C.Başsavcılığı itirazının (REDDİNE), 25.5.1981 gününde yapılan birinci incelemede yasal çoğunluk sağlanamadığından, 22.6.1981 günü yapılan ikinci incelemede salt çoğunlukla karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972