 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
6. Hukuk Dairesi
E:1981/7654
K:1981/13836
T:19.10.1981
* DİPLOMATİK DOKUNULMAZLIK
* KIBRIS TÜRK FEDERE DEVLETİ
* İHTİYAÇ NEDENİYLE BOŞALTMA DAVASI
ÖZET : 1 - Kazai bağışıklığı [muafiyeti] bulunan ve diplomatik dokunulmazlığı olan ve memleket dışı sayılan şahısların Türk mahkemelerinde yargılanabilmeleri için açık anlaşma yada açık onay belgesi [muvafakatname] bulunması gerekir.
2 - Kıbrıs Türk Federe Devleti, Türk Devleti'nce tanınmış olup diplomatları, diplomatik dokunulmazlık tan yararlanabilirler.
3 - Davanın Türk mahkemesinde görülmesi hususunda bu devlet ile anlaşma olmadığı gibi, bir onay belgesi [muvafakname] de verilmediğinden, davalı Kıbrıs Türk Federe Devleti aleyhine açılan ihtiyaç nedeniyle boşaltma davasının Türk mahkemesinde görülmesi olanaksızdır.
(1062 s. MBK.)
(Tebligat Niz. m. 37)
(Adalet Bak. Teb. 9.1.1981 Ta.)
Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan boşaltma davasına dair karar davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla; dosyadaki bütün kağıtlar okunup, gereği görüşülüp düşünüldü:
Davacı, Kıbrıs Türk Federe Devleti Temsilciliğine kiralanan daireye ihtiyacı olduğunu ileri sürerek kiralananın boşaltılmasını talep etmiştir. Mahkemece davacının diplomatik masuniyeti bulunduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ve hüküm davacı vekili tarafından temyiz olunmuştur.
Dava konusu yere ait kira sözleşmesi, 5.4.1980 başlangıç tarihli ve bir yıl süreli olup davacı ile Kıbrıs Türk Federe Devleti Temsilciliği arasında yapılmıştır. Kıbrıs Türk Federe Devleti temsilciliği adına sözleşmeyi Dr. Cemal imzalamış ve kiralananın Kıbrıs Türk Federe Temsilciliği ikametgahı olarak kullanılacağı belirtilmiştir. Dışişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürlüğünün 29.5.1981 tarih ve 564 sayılı yazısına göre, Dr. Cemal'in Kıbrıs Türk Federe Devletinin Baş Temsilcisi olup, gerek kendisinin gerekse temsilciliğin diplomatik bağışıklık ve ayrıcalıklardan yararlanma hakkı bulunduğu bildirilmiştir.
Mevcut kira sözleşmesi, Kıbrıs Türk Federe Devleti Ankara Temsilciliği ikametgahı olarak Dr. Cemalin kendi şahsı adına değil, Kıbrıs Türk Federe Devleti Temsilciliği adına imzalanmıştır. Devletler kendi sınırları içerisinde egemen ve bağımsızdır. Bunun bir sonucu olarak Türk Mahkemeleri Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde yargı yetkisine haizdir. Ancak Devletler Umumi Hukukunun getirdiği bazı ilkelerle, bu yetki belli ölçüde sınırlanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde yaşayan bazı şahıslar bakımından istisnalar tanınmıştır. Kazar muafiyeti bulunan ve diplomatik dokunulmazlığı olan ve memleket harici sayılan bu şahıslar Türk Mahkemelerinde yargılanamazlar. Yargılanmaları için, o diplomatın mensup olduğu devletle Türk Mahkemelerinde yargılama yapılabileceğine dair ya sarih anlaşma yada sarih muvafakatname bulunması gerekir. Dışişleri Bakanlığı'nın yazısına göre, Kıbrıs Türk Federe Devleti, Türk Devleti'nce tanınmış ve bu devlet ile diplomatlarına diplomatik muafiyet tanınmıştır. Davanın Türk Mahkemesinde görülmesi hususunda belirtilen devlet ile bir anlaşma olmadığı gibi herhangi bir muvafakatta verilmemiştir. Bu durumda, davalı Kıbrıs Türk Federe Devleti aleyhine açılan davanın Türk Mahkemesinde görülmesi mümkün değildir. Açılan davanın, dava şartı bulunmadığından dolayı esasa girişmeden reddi gereklidir. Temyiz itirazları bu nedenle yerinde görülmediğinden, hüküm onanmalıdır.
Sonuç: Hükmün belirtilen sebeple (ONANMASINA) ve temyiz giderinin temyiz edenden alınmasına, 19.10.1981 tarihinde oybirliği ile karar verildi.