 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
4. Hukuk Dairesi
E: 1981/12951
K: 1981/13645
T: 22.12.1981
DAVA : Taraflar arasındaki menfi tesbit davası nedeniyle yapılan yargılama sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı davacının 1979 yılında Ödemiş Arap Kazıkları Mevki'inde yer alan; Doğusu Mustafa Cankara, Batısı Ahmet Yüksel, Kuzeyi Muharrem Ergün, Güneyi Ömer Erkan ile çevrili 20 dekar yüzölçümündeki tarlaya 1/547 sayılı ekim cüzdanı gereğince tütün ekmediğine ve dolayısıyla bu tarladan 1500 kg. tütün elde etmediğinin tesbitine ilişkin hüküm taraflar avukatlarınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşuldu:
KARAR : 9.5.1969 günlü ve 1177 sayılı Tütün ve Tütün Tekeli Kanununun olay gününde yürürlükte bulunan hükümlerine göre ekiciler dikimden önce düzenleyecekleri tütün ekim istek kağıdını buldukları yer muhtarlığına verirler. Muhtarlar da bu kağıtları onayladıktan sonra o yerin tekel idaresine verirler. Tekel idaresi ise bu kağıtlara göre her ekici için bir tütün ekim cüzdanı doldurup ekicilere verir. Ekiciler istek kağıtlarına göre tütün ekim cüzdanlarına kaydedilmiş olandan fazla tütün ekemezler. Aksi halde ekimi takiben onbeş gün içinde tekel idaresine başvurarak cüzdanlarındaki miktarı düzelttirmekle yükümlüdürler (Madde 15). Tütün ekicileri tütünlerini topladıktan sonra en çok bir hafta içinde tarlasından aldığı tütün miktarını o yerin muhtarına bildirir. Muhtarlar da üretim miktarını, ekim cüzdanına yazarak onaylar ve bildirimi 10 gün içinde o yerin tekel idaresine verir (madde 46). Tekel idaresi ekicinin yaprak tütün borçlarını ürün bildiriminden önce veya sonra kontrol etmeğe yetkilidir (Madde 47). Bundan başka kırımdan vazgeçen ve tütünleri zarara uğrayan veya kaybolan ekicilerin yaprak tütün borçlarının düzeltilmesi de özel hükümlere bağlanmıştır. (Madde 49).
Görülüyor ki tütün tarımı, kamu yararı yönünden yasa ile sınırlandırılmıştır. Tütün ekicisinin hak ve borçlarının neden ibaret olduğu ilgili kanun ve tüzükte açıkca belirtilmiş ve bu konuda buyurucu kurallar getirilmiştir. Böylece ekici ile tekel idaresi arasındaki ilişkiler özel hukukun değil, kamu hukukunun düzenleme alanına girmektedir. O halde ekici ile idare arasındaki uyuşmazlıkların çözüm yeri ilgili kanunda aksine bir hüküm olmadıkça idare yargı yerine aittir.
Davaya konu olan olayda o davacı düzenlemiş bulunduğu tütün ekim istek kağıdını Bengisu Mahallesi muhtarına vermiş ve oraca onaylandıktan sonra tekel idaresinden tütün ekim cüzdanı almış ve tütünlerin toplanmasından sonra verilmesi gereken ürün bildirimini de 1500 Kg. üzerinden doldurup aynı muhtara tevdi edilmiştir. Şimdi açmış olduğu bu davada ise tarlaya tütün ekmediğinin tesbitini istemektedir. Açılan bu dava ile güdülen amaç, tütün ekici ürün bildiriminin ve hatta tütün ekim cüzdanının iptalini sağlamaktır. O halde uyuşmazlığın bu niteliğine göre davaya bakma görevi yukarda belirtilen yasa hükümleri uyarınca idare yargı yerine ait oluduğundan mahkemece dava dilekçesinin görev yönünden reddine karar verilmek gerekirken işin esasının incelenmiş olması bozmayı gerektirir.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın gösterilen nedenle davalı yararına BOZULMASINA bozma nedenine göre öteki itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına ve peşin harçların istek halinde geri verilmesine 22.12.1981 gününde oybirliği ile karar verildi.