DAVA : Taraflar arasındaki tazminat davası nedeniyle yapılan yargılama sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı dava dilekçesinin görev yönünden reddine ilişkin hükmün süresi içinde davacılar avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşuldu :

KARAR : 1 -1312 sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Kanunu'nun 1.maddesi hükmüne göre; davalı (Türkiye Elektrik Kurumu) tüzel kişiliğine sahip ve faaliyetlerinde özerk bir iktisadi Develet Teşekkülü olup, bu kanunla 440 sayılı Kanuna ve sözü geçen kanunlar hükümleri saklı olmak üzere, özel hukuk hükümlerine tabidir. Böylece adı geçen kurumun üçüncü kişilerle olan ilişkilerinde özel hukuk hükümlerine bağlı kılındığı görülmektedir.

Öte yandan 11.2.1959 günlü ve 17/15 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararına göre Devlet Karayolları veya Su İşleri Umum Müdürlükleri, Belediyeler ve Hususi İdareler gibi amme teşekülerinin verdikleri kararlar sonunda ve plan ve projelere uygun olmak üzere tesisler yaptırmış olmaları veya bu tesisleri kullanmaları yahut bu tesislere bakmaları sebebiyle uğramış oldukları zararların tazminine ilişkin davalar idari niteliktedirler.

Davaya konu olan olayda davalı idarenin su sondajları yapmak ve kuyular açmak suretiyle akarsuları toplayıp götürmesi sonucu davacılara ait arazinin susuz kaldığı ve ödenmesi istenilen zararın bundan doğduğu ileri sürülmektedir. Şu hale göre talep olunan zarar gerçekten bir idarenin verdiği karar sonucunda ve plan ve projeye uygun olmak üzere tesis yaptırmış olmasından doğmaktadır. Ancak husumetin yöneltilmiş bulunduğu idare, yukarıda sözü edilen Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararının kapsamına girebilecek nitelikte bir amme teşekkülü olmayıp az önce belirtildiği gibi üçüncü kişelerle olan ilişkilerinde özel hukuk hükümlerine tabi bir İktisadi Devlet Teşekkülüdür. 1312 sayılı Kanunun 1. maddesinde sözü edilen 440 sayılı Kanunun 1,2 ve 3. maddelerinde de bu gibi teşekküllerin ikdisadi alanda ticari esaslara göre faaliyet gösterecekleri, özel bir tarzda çalışacakları ve haklarında özel hukuk hükümlerinin uygulanacağı açıkca belirtilmiştir.

Herne kadar davalı idare bir kamu tüzel kişisi ve yaptığı iş bir kamu hizmeti ise de kamu tüzel kişilerinin kamu hizmetine ilişkin olmakla beraber özel hukuk kuralları altında özel hukuk tüzel kişisi gibi yaptığı eylem ve işlemleri, özel hukuk alanında ilişkin olduğundan onlar idari eylem ve işlem olarak nitelendiremezler. Bu tür tasarruf ve muameleler idari karter taşımadıklarından bunlardan doğan uyuşmazlıkların özel hukuk kuralları uygulamak suretiyle adalet mahkemelerinde çözümlenmesi gerekir. İdarenin kamu hukuku alanındaki faaliyetleri sırasında meydana gelen sorumluluklarını düzenleyen ve idare hukukunun bu konuda bu konuda temel teorisi olan hizmet kusuru nazariyesi (şahri kusur - hizmet kusuru ayırımı) kamu idare ve kurumlarının kamu otoritesinin (egemenlik hakkının) bir temsilcisi olarak yaptığı faaliyetlerinde söz konusu olup, kamu tüzel kişilerinin kuruluş yasalarında özel hukuk hükümlerine göre idare edilmek üzere kurulduğu belirtilen kuruluşları eliyle yürüttükleri hizmetlere ilişkin faaliyetleri sırasında oluşan zararlardan ötürü ilgili kamu tüzel kişinin sorumluluğu özel hukuk ilkeleri uyarınca belirir. Nitekim bu gibi kuruluşlar, TTK.nun 18/1. maddesi uyarınca da tacir sayılırlar. Dairenin yerleşmiş uygulaması bu yoldadır (Örneğin esas: 1976/5115, karar 1978/5455 sayılı ve 2.8.1976 günlü kararı).

O halde görev itirazının reddine karar verilip işin esası incelenmek gerekirken davaya idari yargı yerinde bırakılması gerektiğinden söz edilerek dava dilekçesinin görev yönünden reddine karar verilmiş olması usul ve kanuna aykırıdır.

2 - Bir dava hakkında mahkemenin görevsizlik veya yetkisizlik kararı vermesi davya karşı bir hüküm vermesi demektir. Esas hakkındaki hükümler, davaya son verdiği gibi görevsizlik veya yetkisizlik kararlarıda bunları veren mahkemelere göre son kararlardandır. Davayı bu sebeplerden biriyle göremiyeceğini bildiren mahkeme bir red kararı vermiş demektir. Çünkü kendini bir davaya bakmağa görevsiz gören mahkeme böyle bir karar verince artık o davadan elini çekmiş olur. O halde o mahkemede yapılmış olan yargılama giderlerinin ve bu arada avukatlık ücretinin yararına görevsizlik kararı verilen taraf için avacıya yükletilmesi Usul Kanununun 417 ve 426. maddeleri hükümlerine uygun olur. Nitekim bu hukuki esas Yargıtya İçtihadı Birleştirme Genel Kurulunda da benimsenerek 25.4.1945 günlü ve 9 sayılı karar ile yargılama giderleriyle avukatlık ücretine dair olan istemlerin görevsizlik yahut yetkisizlik kararı veren mahkemece hüküm altına alnınmasının gerekli olduğu içtihad edilmiştir. Mahkemenin bunun aksine yargılama giderlerinin görevli mahkemede gözönünde tutulmasına karar vermiş olmasıda usule aykırıdır. ancak davalının temyizi olmadığından bu yön bozma nedeni yapılmamış sadece yanlışlığa değinilmekle yetinilmiştir.

SONUÇ : Temyiz olunan kararın birinci bentde gösterilen nedenle BOZULMASINA ve peşin harcın istek halinde geri verilmesine 3.11.1981 gününde oybirliği ile karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972