 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
13. Hukuk Dairesi
E: 1981/4270
K: 1981/6379
T: 14.10.1981
DAVA : Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonucunda; ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün davalı avukatınca duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : 1) Davacı, yanlar arasında 1978 yılında dava dilekçesinde açıklanan 148 model traktörü 160.000 lira karşılığında davalıya sattığını, 100.000 liranın ödendiğini, temiz kağıdının davalıya verildiğinde arta kalan 60.000 lira satış parasının ödenmesini koşula bağlandığını, ne var ki davacının zamanında traktörün faturasını ve temiz kağıdını alıp davalıya veremediğini, buna göre davacının 21.6.1978 gününe değin sattığı traktörün temiz kağıdını davalıya devretmediği takdirde bunun yerine 34 UV 782 plakalı traktörün verilmesini yüklendiğini, belirlenen günde davacının yükümünü yerine getirmemesi üzerine davalının Suşehri Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açıp yapılan yargılama sonunda 34 UV 782 plakalı traktörün davacıdan alınarak davalıya teslimine karar verildiğini, icra yoluyla anılan traktörün davalıya teslim edildiğini, böylece ilk traktörün davalıda kaldığını ileri sürerek aynen iadesini, bulunmadığı takdirde 500.000 liranın ödettirilmesini istemiştir. Davalı, sava karşı koymuş ve davanın reddini dilemiştir. Mahkemece istem doğrultusunda ödetmeye karar verilmişti. Hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir.
2) Dosya içeriğine ve davada ileri sürülen olgulara göre yanlar arasında ilkin 148 model traktörü konu alan satım sözleşmesi ilişkisi kurulduğu, 100.000 liranın ödendiği, arta kalanın temiz kağıdının davalıya verilmesinde ödeneceğinin kararlaştırıldığı, traktörün davalıya teslim edildiği, sonradan fatura ve temiz kağıdının 21.6.1978 gününe değin sağlanıp davalıya verilmesinin davacı tarafından yüklenildiği, belirlenen sürenin geçmesi üzerine davalının Suşehri Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açarak 34 UV 782 plakalı traktörün teslimine karar aldığı, icra yolu ile bu traktörün davacıdan alınıp davalıya teslim edilmiş bulunduğu anlaşılmaktadır. Şu duruma göre yanlar arasında ilk traktörle ilgili satış sözleşmesi ilişkisi çözülmüştür. Eş deyişle ilk traktörün satımı ortadan kalkmıştır. Böylelikle anılan bu traktörün davalıda kalması nedenden yoksun duruma gelmiştir. Sonradan ortadan kalkmış bir nedene dayanılarak alınmış olan bir şeyin geri verilmesi gerektiği BK. md. 61/II'de apaçık öngörülmüştür. Öyleyse yanlar arasında oluşan uyuşmazlığın nedensiz edinmeden doğan borçları düzene koyan BK. md. 61 ve ardından gelen hükümler çerçevesinde çözüme bağlanmasında duraksama yoktur. Dosyanın içeriğinden, davacının kocasının borcundan ötürü yapılan icra kovuşturması sırasında ilk traktörün icraca haczedilip sattırıldığı anlaşılmaktadır. Böyllikle anılan traktör, davalının malvarlığından çıkmış bulunmaktadır. Bu durumda davalının malvarlığında bir çoğalmanın varlığını koruduğundan artık söz edilemez. Gerçekte de nedensiz bir edinmede bulunan kimse geri isteme zamanında elindn çıkmış olduğunu tanıtladığı miktar oranında, geri vermekle yükümlü değildir (BK. md. 63). Somut olalyda ilk traktörün, davalının elinden icra memurluğunca uygulanan haciz üzerine yapılan satışla çıkmasına, burada davalının kötüniyetli olduğunun kabul edilmesine olanak bulunmamasına ve davacı istihkak davası açıp ilk traktörü istememesine ve haczi kaldırtmamasına göre davalının geri verme borcuna aykırı davrandığı aslı düşünülemez. Öyleyse davanın reddine karar verilmelidir.
Yerel mahkemece tüm bu yönlerin gözetilmemesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün davalı yararına BOZULMASINA, (...) 14.10.1981 gününde oybirliğiyle karar verildi.