DAVA : Taraflar arasındaki tasarrufun iptali davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün davalılar avukatınca duruşmalı olarak temyiz edilmesine üzerine, gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : 1 - Davacı, alacağı için borçlu (R.) Kollektif Şirkti'ne karşı giriştiği icra koğuşturmasında güçsüzlük (aciz) belgesi aldığını, borçlu şirketin ortaklarından olan davalılar (S.R.), (N.R.) ve (N.K.)'nin davalı (D.) Kollektif şirketi'ndeki 40.000'er liralık paylarını davalılar (A.D.) ve (B.Ö.)'e 30.11.1976 gününde alacaklılardan mal kaçırmak amacıyla sattığını ileri sürerek tasarrufun iptaline karar verilmesini istemiştir. Davalı (D.) Kollektif Şirketi, borçlu şirketten pay almadığını, dava yöneltilemiyeceğini ve davalılar (A.R.) ile (B.Ö.) de payları iyi niyetle devraldıklarını, şirket ortakları hakkında güçsüzlük belgesi alınmadığını savunup davanın reddini dilemişlerdir. Mahkemece istem doğrultusunda karar verilmiştir.

2 - Dava, hukuksal nitelikçe, İİK.md. 277 ve ardından gelen hükümlerle düzenlenen tasarrufun iptali istemine ilişkindir. Böyle bir davanın dinlenebilmesi için güçsüzlük belgesinin alınması, İİK. md. 277/1'de özel olarak öngörülmüştür. Gerçekten tasarrufun iptali davasının esasının incelenmesi bu dava koşulunun bulunmasına bağlanmıştır.

Somut olayda, (D.) Kollektif Şirketi'ndeki paylarını devreden (R.) Kollektif Şirketi ortakları hakkında alınmış güçsüzlük (aciz) belgesi yoktur. Borçlu (R.) Kollektif Şirketi yönünden sağlanan güçsüzlük belgesi, gerçek kişi olan ve paylarını devreden davalılar için, bir etki yaratmaz. Öyle ki, bir kollektif şirketin ortaklarının sorumluluğunun derecesi yasaca belirlenmiştir. Eş deyişla alacaklıların, önce kollektif şirkete başvurmaları gerekir. Çünkü, şirket birinci derecede sorumludur. Bu girişim semeresiz kalırsa ya da şirket her hangi bir nedenle sona ererse, işte bu durumda ortaklar, sorumlu tutulurlar (TTK. md. 179). Oysa, (D.) Kollektif Şirketi'ndeki paylarını (A.) ve (B.)'e devreden davalılar hakkında, (R.) Kollektif Şirketi'nin borcundan ötürü icra koğuşturması yapılıp güçsüzlük belgesi alınmamıştır. Şu durum karşısında, güçsüzlük belgesinin ve bundan ötürü de dava koşulunun olmaması nedeniyle, paylarını devreden davalıların bu tasarruflarının iptaline yönelik olarak açılan ve dinlenme olanağı bulunmayan (mesmu olmayan) davanın, bu yönden reddine karar verilmelidir.

Önemle vurgulamak gerekir ki, hakim, dava koşulunun bulunup bulunmadığını görevinden ötürü (re'sen), doğrudan gözetir. O nedenle de güçsüzlük belgesi olmadan, davanın esasına girişemez.

Yerel mahkemece tüm bu yönlerin gözden kaçırılması usul ve yasaya aykırı olup hükmün bozulmasını gerektirir.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle, dava koşulunun eksikliğinden ötürü dava reddedilmek üzere, hükmün temyiz eden davalılar yararına BOZULMASINA, (...) 16.4.1981 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972