 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
9. Hukuk Dairesi
E: 1980/3353
K: 1980/3493
T: 14.04.1980
DAVA : Davacı, toplu iş sözleşmesinin kanuna aykırı olduğunun ve geçersiz sayılmasının tesbiti ile vaki sataşmanın önlenmesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, davanın reddine karar vermiştir.
Hüküm süresi içinde davacı YSE-İş Sendikkası avukatı tarafından temyiz edilmekle dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı YSE-İş Sendikası davalı Köyişleri Bakanlığı ile yaptığı toplu iş sözleşmesinin davalı Bakanlıkça geçersiz sayılarak muarazada bulunulduğunu iddia ile Bakanlığın bu yoldaki yazısının geçersizliği ile muarazanın önlenmesine karar verilmesini istemiştir.
1 - Mahkemece, davalı Bakanlığın bir toplu iş sözleşmesini tek yanlı olarak geçersiz saymaya yetkili bulunmadığı hususu benimsenmekle beraber toplu iş sözleşmesinin geçersizliğinin yasadaki prosedüre uyularak ileri sürülebileceği, geçerli olduğunu iddia eden sendikanın aksi iddia ile uygulanmaktan kaçınan işveren aleyhine hak grevine başvurabileceği veya işçiler adına alınan özel yetki ile sözleşmeye dayanan hakların alınması için yargı yoluna başvurabileceği gerekçesiyle dava reddedilmiştir.
Gerçekten, yapılan bir toplu iş sözleşmesinin geçersizliğini iddia eden sendika yasal prosedüre uyarak bu yolda mahkemeye başvurabilir. Ancak buna karşılık sözleşmeyi yapan sendikada onun geçersizliğini ileri süren işverene karşı sözleşmenin geçerliliğinin tesbiti amacıylada mahkemeye başvurabilir ve bu tesbit isteminde de sözleşmeyi yapan sendikanın hukuki yararının bulunacağı kuşkusuzdur. Maddi vakaları açıklamak taraflara ait bir yetki olmakla beraber, hukuki tavsif hakime ait bir görevdir. Olayda davacı sendikanın açıklamalarına göre dava hukuki mahiyeti itibariyle davalı Bakanlığın toplu iş sözleşmesini geçersiz saymasına karşılık toplu iş sözleşmesinin geçerliliğinin tesbiti isteğini kapsamaktadır. İşverenin bir toplu iş sözleşmesini tek taraflı olarak geçersiz sayması hukuki sonuç doğurmaz. Ancak, işverenin (olayda davalı Bakanlık) toplu iş sözleşmesinin geçersizliğini tek taraflı olarak tesbit etmesinin geçerli bulunmadığının tesbiti, kendiliğinden toplu iş sözleşmesinin geçerliliğinin kabulü sonucunu doğurmaz. O halde işverenin bu yoldaki belirtmesinin geçerli bulunmadığının tesbiti yanında işin esasına girilerek uyuşmazlık konusu toplu iş sözleşmesinin geçerli olarak yapılmış bulunup bulunmadığı incelenerek varılacak sonuç uyarınca iddia hakkında bir karar verilmek gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen nedenlerle BOZULMASINA 14.4.1980 gününde oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY YAZISI
Bir toplu iş sözleşmesinin nasıl yapılacağı,herhangi hallerde hükümsüz sayılacağı ve bunun yolları ve ihlali halinde hangi yollara başvurulacağı 275 sayılı özel kanunda gösterilmiştir.Bunun dışında ilgililerden,birinin tek taraflı olarak bir toplu iş sözleşmesini geçersiz sayması mümkün değildir.Ve söz konusu edilen açıdan hukuki sonuç doğurmaz.
Bu itibarla Köyişleri Bakanlığının davada sözü edilen toplu iş sözleşmesinin geçersiz olduğu ve uygulanmasının durdurulmasını içeren yazısına karşılık bu toplu iş sözleşmesi tarafı olan sendikanın;mezkür Bakanlık yazısının geçersiz sayılması ve sataşmanın önlenmesi şeklinde,aslında mezkür toplu iş sözleşmesinin geçerliliğinin tespitine yönelik ve 275 sayılı kanunda öngörülen,prosedürü bertaraf edecek biçimde dava açma olanağı yoktur,bunda davacının hukuki yararıda söz konusu edilemez.
Davacı hukuki yararını eda davası biçiminde veya 275 sayılı yasa hükümleri çerçevesinde arayabilir.
Bu sebeplerden dolayı ve karar yerindeki diğer gerekçelere göre hükmün onanması gerektiği kanaatindeyim.