 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
15. Hukuk Dairesi
E: 1980/70
K: 1980/250
T: 06.02.1980
DAVA : Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ile (L.Ç.) arasında çıkan davadan dolayı Ankara 9. Asliye Hukuk Hakimliğince verilen hükmü onayan dairenin 6.6.1979 gün ve 1273 - 1375 sayılı ilamı aleyhinde davacı avukatı tarafından karar düzeltilmesi isteğinde bulunulmuş olmakla dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : 334 sayılı 9.7.1961 günlü Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 132. maddesince hakimler görevlerinde bağımsız olup; Anayasa, Kanuna, Hukuka ve vicdani kanaatlerine göre hüküm verirler. Bu itibarla davalara bakarken ve kendilerine sunulan işleri görürken ve bunları karara bağlamak durumunda sırasiyle Anayasayı, kanunu ve hukuku uygularlar. Anayasanın buradaki sıralayışı gelişi güzel bir sıralayış olmayıp özellikle bir kurallar zinciri bulunduğu ve bu zincire dikkat edilmesi gerektiği anlatılmak istenmiştir. Kanunlar, Devletin yasama organı tarafından muayyen şekiller dairesinde ve Anayasa hükümlerine aykırı olmamak şartiyle tanzim ve neşir olunur.
Kanundan başka hukuk kuralları ise tüzükler, yönetmelikler ve genelgelerdir. Gerek tüzükler (Anayasa M. 107) ve gerek yönetmelikler ve (Anayasa madde 113) ile de kendilerine yer verilen hukuk kurallarıdır. Tüzüklere ve yönetmeliklere ilişkin Anayasa Kuralları da mahkemeleri kanunlar gibi doğrudan doğruya bağlar.
Kurallar zincirinin en üst halkasında Anayasa bulunmaktadır. Sırasiyle kanunlar ikinci, tüzükler üçüncü yönetmelikler dördüncü ve beşinci halkayı da genelgeler (tamimler) meydana getirir. Mahkemelerin davalara bakarken yorumlayacağı metinler düzenleyici idari işlemler ve hukuk işlemleri olarak ikiye ayrılır. Umumiyetle kanunlarla tüzükler, yönetmelikler, genelgeler (tamimler gibi düzenleyici işlemler birinci sırada, akitler, sözleşmeler gibi hukuk işlemleri de ikinci sırada yer alırlar.
Hukuk kurallarının beşinci sırasında yer alan genelge (tamim) üst bir makam tarafından idaresi altındaki memur ve müstahdemlere verilen emirlerdir. Bu emirlerle yeni bir hüküm getirilmez. Kanun, tüzük ve yönetmeliklerin uygulanmasında yol göstermeye yarayacak ve yapılacak işlerde dikkat ve itina edilmesini gerektirecek hususları ihtiva eder.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 1. maddesi ikinci fıkrasında "sözleşmeli ve geçici personel hakkında bu kanunda belirtilen özel hükümlerin uygulanacağı" saklı tutulmuştur.
Enerji ve tabii Kaynaklar Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü İdari İşler Dairesi Başkanlığının 22.10.1976 gün YÖN-AR/56 sayılı genelgesi Bakanlar Kurulunun 16.9.1976 gün 7/12535 sayılı kararına dayanılarak hazırlanmış ve fakat sonradan sözleşmeli kadrolarda çalıştırılacak personel ve sözleşme esaslarının yeniden tesbitine lüzum görülmesi üzerine sözleşmeli çalıştırılacak personelin hizmete alınması, hizmet şartları 20.12.1976 gün 1976/O - M/69 sayılı genelge ile yeniden tesbit ve düzenlenmiştir. Genelgenin mecburi hizmetlilerin durumu ile ilgili 3. maddesi ile teşkilata karşı mecburi hizmet yükümlülükleri bulunan personelin hizmet süreleri sayılmak suretiyle sözleşmeli olarak çalıştırılmalarının mümkün olmadığı açıkça belirtilmiş olduğundan sözü geçen 20.12.1976 gün genelge No: 1976/O-M/69 sayılı genelgenin gerçekte çıkarılmış ve tamim edilmiş olup olmadığının tesbitiyle varılacak uygun sonuç çevresinde bir karar verilmek üzere yerel mahkeme kararının bozulması gerekirken dairece onanmasında yanılgıya düşülmüştür.
Davacı idarenin karar düzeltme isteği kabul edilmelidir.
SONUÇ : Dairenin 6.6.1979 gün 1273/1375 sayılı onama ilamının kaldırılarak yerel mahkeme kararının yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 6.2.1980 gününde oybirliğiyle karar verildi.