DAVA : Taraflar arasındaki davanın Ankara Asliye 10. Hukuk Hakimliğince görülerek öğrenim giderinden doğan alacağın tahsiline dair verilen 29.3.1979 tarih ve 383 - 189 sayılı hükmün duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davalılar avukatınca istenmiş olmakla gereği düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili, davalılardan (Y.G.)'in Milli Eğitim Bakanlığı hesabına pedagoji dalında doktora öğrenimi yapmak üzere Amerika'ya gönderildiği halde öğrenimini tamamlamış olduğundan (227.494.26) liranın harcama tarihinden itibaren % 8,5 faizi ime adı geçen davalıdan tahsiline, bunun (163.200) lirasının % 8,5 faizi ile birlikte kefil durumunda olan diğer davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak müvekkiline verilmesine karar verilmesini istemiştir.

Davalı (Y.G.) yükleme senedinde doktora yapma koşulu bulunmadığını, lisans ve master öğrenimini bitirerek yurda döndüğünü, davacı bakanlıktan görev istediği halde verilmediğini, davanın reddi gerektiğini savunmuştur.

Diğer davalılar vekili de öğrenci (Y.G.)'in lisans ve master derecesinde öğrenimini tamamlayarak taahhüdünü yerine getirmiş olduğunu, doktora eğitimi için yapılan masrafların kefaletleri dışında kaldığını ileri sürmüşlerdir.

Mahkemece talep doğrultusunda karar verilmiştir.

Hüküm davalılar tarafından temyiz olunmuştur.

1 - Davalılardan (İ.A.) vekillerinin istifaları nedeniyle mahkeme kararının 5.6.1979 tarihinde bizzat adı geçen davalıya tebliğ edilmiş olduğu, temyiz süresinin saklı tutulmasına ilişkin 21.6.1979 tarihli dilekçenin ise aynı tarihte 21.6.1979 günü verildiği anlaşılmakla H.U.M.K.nun 432. maddesinde öngörülen 15 günlük temyiz süresi geçirilmiş olduğundan, davalılardan (İ.A.)'ın temyiz dilekçesinin süre yönünden reddi gerekir.

2 - Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, diğer davalıların aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

3 - Davacı Bakanlık ile davalılardan (Y.G.) arasında Ankara 4. Noterliğinde doğrudan (re'sen) düzenlenen 4.12.1961 tarihli yükleme senedinde Milli Eğitim Bakanlığı hesabına pedagoji öğrenimi yapmak üzere adı geçenin Amerika'ya gönderileceği, 4. maddede de "öğrenim planında yazılı sertifika, terfi ve mezuniyet imtihanlarına" girerek diploma almasının öngörüldüğü yazılıdır. Amerika Bölgesi öğrenci müfettişliğince 7.12.1964 tarihinde düzenlenen ve davacı Bakanlıkça 17.4.1965 tarihinde onaylanan 591/8190 sayılı öğrenim planında ise, davalı öğrencinin Lisa mezunu olarak 27.12.1961 tarihinde Amerika'ya geldiği, bir yıl lisan öğrenimi yaptığı, aynı planın 9 ve 12. maddelerine göre de, çalışma alanının master derecesinde olduğu, masterden sonra gelen doktora derecesi sütunu çizilmek suretiyle yükümlü olduğu öğrenim planı açık ve kesin biçimde belirtilmiştir. Görülüyor ki, davalıların sorumluluğu, yükleme senedinin yollamada bulunduğu işbu öğrenim planı ile sınırlıdır; ve bu da öğrencinin kendi dalında master derecesinden ibarettir.

Öte yandan davalı (Y.G.) yukarıda açıklanan ve yüklenme senedinin 4. maddesinde öngörülen lisans ve master derecesindeki öğrenimini tamamlayarak yurda dönmüş ve 10.8.1973 tarihli dilekçe ile davacı Bakanlığa başvuruda bulunmuştur. Bu dilekçenin Yüksek Öğrenim Genel Müdürlüğünün 10.8.1973 gün ve 25448 sayısında işleme konulduğu anlaşılmaktadır. Buna rağmen davacı Bakanlık, 14.8.1973 tarihli onayla adı geçenin tazminatlı olarak öğrencilikle ilişiğini kesmiş, gerek kendisinden gerekse kefilleri diğer davalılardan yapılan masrafların faizi ile ödetilmesini istemiştir. Oysa 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 225. maddesinin (a) bendi, zorunlu hizmet yükümlülerinin başvurma tarihinden itibaren en geç 3 ay içinde bir göreve atanmadıkları takdirde yükümlülüklerinin ortadan kalkacağını amirdir. Bu durumda öğrenim planı ve yüklenme senedine uygun biçimde öğrenimini ikmal eden ve yaptığı başvuruya rağmen kendisine görev verilmeyen davalı öğrenciden bu öğrenim devresine ait olmak üzere idarenin tazminat isteme hakkının düşmüş sayılması gerekir.

B.K. 492. maddesi gereğince asıl borç, herhangi bir nedenle düşmüş olursa kefiller de borçtan kurtulmuş olacağından, kararı temyiz etmiş bulunan davalı kefiller (H.Ş.) ve (A.Y.)'nin de müşterek borçlu ve müteselsil kefil oldukları (163.200) liradan sorumlu tutulmamaları yasa gereğidir.

Mahkemece bu yönler gözetilmeden lisans ve master devresine ait masrafların ödetilmesine karar verilmiş olması bozma nedeni sayılmıştır.

4 - Davalı (Y.G.)'in doktora öğrenimi ile ilgili masraflara gelince, öğrenim planında mevcut olmadığı halde master derecesinde öğrenimini bitirdikten sonra ayrıca doktora öğrenimi yapmak hususunda davacı Bakanlığa teklifte bulunduğu, davacının 27.1.1968 tarih ve 1605 sayı ile Amerika Bölgesi öğrenci müfettişliğine gönderdiği yazıda "masterden sonra doktora yapabilmesi için, masterini başarılı olarak bitirmesi, öğrenimi ile ilgili bir üniversiteye kabul edilmesi" gerektiği ve bu belgeleri temin etmesi halinde kendisine doktora öğrenimi için müsaade verilmesi hususunun inceleneceği bildirilmiş, bunun üzerine eksik belgelerin tamamlanmasından sonra doktora öğrenimi konusunda düzenlenen yeni öğrenim planı Bakanlığın 14.4.1973 günlü yazısı ile kabul edilmiş olduğu anlaşılmaktadır. İcap ve kabul aşamasından geçen bu ilişkinin davacı ve davalılardan (Y.G.) arasından doktora öğrenimi ile ilgili olarak yüklenme senedinden bağımsız ve tamamen ayrı bir bağıt oluşturduğu açıktır. Başka bir deyimle, Bakanlık ve öğrenci arasında doktora eğitimi konusunda yeni bir irade uyumu gerçekleşmiş olmaktadır.

Davalı (Y.G.) doktora eğitimini ikmal etmeden yurda dönmüş olduğuna göre, 11.4.1975 günlü yazıda bildirilen ve doktora öğrenimi derecesine ait olan (47.523.06) lira masrafı fer'ileri ile birlikte ödemekle yükümlüdür. Mahkemenin ilk yükleme senedini esas alarak yeni bağıtta taraf olmayan kefil (H.S.) ve (A.Y.)'yi de bu masraflardan sorumlu tutması usul ve yasaya aykırıdır.

SONUÇ : Yukarıda 1. bentte gösterilen nedenle davalı (İ.A.)'ın temyiz dilekçesinin süre yönünden ve 2. bentte gösterilen nedenlerle mümeyyiz davalıların sair temyiz itirazlarının reddine, 3 ve 4. bentlerde yazılı nedenlerden dolayı hükmün mümeyyiz davalılar yararına BOZULMASINA, 13.3.1980 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972