DAVA : Taraflar arasındaki iptal ve tesbit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı 58848.50 liralık faturanın iptaline ve 2676,24 lira alacağının tesbitine diğer isteğin atiye bırakılmasına yönelik olarak verilen hükmün davalı avukatınca duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : 1 - Davacı, abone olduğu elektrik hesabından ötürü kendisine 7.3.1978 - 9.5.1978 dönemi için 58848,50 lira tahakkuk ettirildiğini, itirazı üzerine Ticaret Bakanlığı ölçü ve ayarlar müdürlüğünden rapor alındığını, raporda, söz konusu dönemde bu tüketimin olanaksız olduğunun, örnekseme yolu ile tahakkuk yapılması gerektiğinin bildirildiğini, buna karşın davalıya başvurmasından bir sonuç alınamadığını ileri sürerek 58848.50 liralık faturanın iptaline ve örnekseme yoluyla elektrik tüketiminin tahakkukuna karar verilmesini istemiştir. Davalı ise, Ticaret Bakanlığı ölçü ve ayarlar müdürlüğünün raporuna göre sayacın doğru çalıştığının saptandığını, ne var ki, hanesi eksik okunmak sonucu önceki dönmelerde eksik tahakkuk yapıldığını, bu yanlışlığın anlaşılması üzerine dava olunan dönemde 579 günlük tüketim esas alınarak tahakkuk yapıldığını, tarife değişikliği nedeniyle davacının 58848,50 lira değil 44.852 lira ödemesi gerektiğini, hesap yanlışlığının bu biçimde değiştirildiğini, sayaç göstergesinin 579 günlük tüketimi yansıttığı için yanlış tahakkukun söz konusu olmadığını savunarak davanın reddini dilemiştir. Yerel mahkemece, bilirkişi raporuna dayanılarak, istem doğrultusunda faturanın iptaline ve örnekseme yoluyla sözü edilen dönem için tüketimin 2676,24 lira alacağının saptanmasına karar verilmiştir. Bu hükmü, davalı temyiz etmiştir.

2 - Yanlar arasında elektrik enerjisi satım konusunda bir sözleşme ilişkisi bulunduğunda, mahkemece çözümü gereken bir uyuşmazlık yoktur. Davacı, 7.3.1978 - 9.5.1978 dönemi için 58848.50 liralık elektrik tüketilmediğini, örnekseme yoluyla tüketimin parasal karşılığının saptanması gerektiğini ileri sürmüştür. Davalı ise sayacın doğru çalıştığını, önceki dönemlerde eksik okuma sonucu eksik tahakkuk yapıldığını, bu yanlışlığın anlaşılması üzerine, 579 günlük tüketim esas alınarak tahakkuk yoluna gidildiğini böylece yanlışlığın düzeldiğini savunmuştur. Davada, doğru bir çözüme ulaşabilemek için, bu iddia ve savunma gözönünde tutularak yanlar arasında ortaya çıkan uyuşmazlığın ne olduğunun saptanmasında zorunluluk vardır. Gerçekte de, elektrik tüketimini gösteren sayacın takıldığı günün belli olmasına ve de Ticaret Bakanlığı ölçü ve ayarlar müdürlüğünün raporu ile bu sayaçta mekanik bir yanlışlığın bulunmadığının, eş deyişle sayacın bozuk olmadığının saptanmasına ve sayacın gösterdiği son sayı yönünden de yanlar arasında bir uyuşmazlık belirmediğine göre, davacının, elektrik bağlandığı günden son okuma gününe değin kaç kilovat elektrik enerjisi tükettiğinin saptanması gerekir ki, işte uyuşmazlık bu noktada toplanmaktadır.

Yanlar arasında düzenlenen sözleşmenin gereği olarak, davacının tükettiği elektriğin karşılığını tüm ödemek zorunda bulunduğu çok belirgindir. Önceki dönemlerde, sayacın eksik okunması ve bunun sonucu olarak eksik tahakkuk yapılması, davacı yararına bir hak sağlamıyacağında duraksamaya yer yoktur. Davalının, yanlışlığı anlayarak dava konusunda geçen dönem için gerçek tüketim tutarını temel alıp tahakkuk yapması davacının tükettiği elektrik için ödenmiyen karşılığın elde edilmesini sağlamaya yöneliktir. Üstelik, taşınır satım sözleşmesinin (BK. md. 182, 184) davacı alıcıya yüklediği satım parasını (semeni ödeme ana borcunun (BK. md. 208) yerine getirildiğini tanıt yükü davacıya düşer. Gerçekten yanlar arrasındaki ilişkinin, taşınır satım sözleşmesiyle kurulduğu açıktır. Çünkü, taşınır mülkiyetinin konusunu yalnızca bir yerden başka bir yere götürülebilen nesneler değil taşınmaz mülkiyetinin kapsamına girmiyen ve edinime elverişli (temellükle salih) bulunan doğal güçler de oluşturur (MK. md. 686) Elektrik enerjisinin de, ekonomik bir değeri olup edimine elverişli bulunması ve taşınmaz mülkiyetinin kapsamına girmemesi nedeniyle, taşınır mülkiyetine konu olabileceği tartışma dışıdır. öyleyse, davalının para karşılığında davacıya elektrik vermeyi yüklenmesi, yanlar arasındaki hukuksal ilişkinin B.K. md. 182 de tanımlanan taşınır satım sözleşmesi (BK. md. 184) olarak nitelendirilmesini gerekir. Bu duruma göre, alıcı davacı, satış sözleşmesindeki anlaşma uyarınca satım parasını davalıya ödemekle yükümlüdür. (BK. md. 184) olarak nitelendirilmesini gerekir. Bu duruma göre, alıcı davacı, satış sözleşmesindeki anlaşma uyarınca satım parasını davalıya ödemekle yükümlüdür. (BK. md. 208/1). O nedenle, davacının gerçekten tükettiği elektrik parasını tüm ödemiş olduğu saptanırsa işte bu durumda satım sözleşmesinin kendisine yüklediği karşı edimi gereği gibi (tam) yerine getirdiği kabul edilebilir. Davalı kurumun, eksik tahakkuk yapması, elektrik için satım parasından vazgeçtiği anlamında değerlendiremez. Gerçekte de, olayların normal akışına göre, davalının alacağından vazgeçme iradesini alıcı davacıya olayların normal akışına göre, davalının alacağından vazgeçme iradesini alıcı davacıya yönelttiğini doğrulayan herhangi bir belirti bile yoktur. Yukarıda da açıklandığı üzere, alıcı davacı tükettiği elektriğin gerçek karşılığını davalıya ödemedikçe satım parası (semen) borcundan kurtulmuş sayılamaz. Durum böyle olunca, sayacın bağlandığı günden son okuma gününe değin, davacının gerçekte tükettiği elektrik tutarının ve bunun parasal karşılığının belirlenmesi, böylece hesaplanacak "semen borcundan" davacının ödemeleri indirildikten sonra arta kalan ne ise, o tutarın, davacının satım parası (semen) borcu olarak gözönünde tutulması gerekir. Sayacın, takıldığı günün ve okunan son sayı ve gününün ve davacının yaptığı ödemelerin belli olmasına ve de sayaçta bir bozukluk bulunmadığının, Ticaret Bakanlığı ölçü ve ayarlar müdürlüğünün raporuyla de desteklenmesine göre, gerçek elektrik tüketimini bir yana iten ve örnekseme yoluyla sonuca ulaşan yetersiz bilirkişi raporu doğrultusunda karar verilmesi, usul ve yasaya özellikle yanlar arasındaki satım sözleşmesi hükümlerine aykırıdır.

Burada yapılacak iş; bozuk olmayan sayacın son okuma gününde yansıttığı sayı gözetilip davacının gerçekte tükettiği elektrik için tahakkuk yapılması ve böylece önceki dönemlerle ilgili okuma yanlışlıklarının düzeltilmesi ve davacının tükettiği tüm elektrik parası ile sorumlu olması, eksik tahakkukun kendisine bir hak sağlamaması ve önceki ödemelerin indirilmiş bulunması karşısında, örnekseme yoluyla tahakkuk, yapılmasına ve iptale ilişkin davanın reddine karar vermekten ibarettir.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle, hükmün, davalı yararına BOZULMASINA, 12.1.1981 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972