DAVA : Taraflar arasındaki davadan dolayı Ordu As. 1. Hukuk Hakimliğince verilen 23.5.1979 tarih ve 470/231 sayılı hükmün temyizen tetkiki davacı avukatlarınca istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili müvekkili ile davalılar arasında kurulmuş bulunan Tahiroğlu Hasan Çebi Halefleri Koll. Şirketi)nin temsilcisi ve yöneticisi olan Murat Çebinin şirket çıkarlarına aykırı hareket etmesi, hesap vermemesi ve kar payı dağıtmaması gibi nedenlerle kötü yönetimi nedeniyle müvekkilince tasfiye talep edildiğini ileri sürerek söz konusu şirketin feshi ile tasfiyesine mahkemece karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili süre dışı verdiği cevapta, davacının daha önce başvurusu ile kooperatiften ayrıldığını, ortak sıfatı kalmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, davacının kendi istemi ile şirketten daha önce ayrılmış bulunduğu kabul edilerek şirketin feshi ile tasfiyesini istemeyeceği kabul edilerek davanın reddine karar verilmiştir.

Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.

Kollektif şirketler, şahıs şirketleridir. Şahıs şirketlerinde, şirket ortaklarının kişiliklerinin karakterleri, kabiliyetleri güvenilir olup olmadıkları, mal varlıkları, vs. -intvistis personea çok önemi vardır. O kadar ki, kural olarak, bir ortağın şirketteki ortaklığını bir başkasına devir ve temlik olanağı yoktur. (Paul Pic, Droit Commercial, Des Societes Commerciales, 1908, sh. 358-Prof. Escarra, Cours de Droit Commercial, 1952, sh. 358-Prof. E.Hirş, Ticaret Hukuku Dersleri 1948, sh. 194). Nazari olarak bir ortağın ölüm veya iflası dahi şirketi sona erdirir (BK.md. 535)2, 3; TTK.md. 195, 196). Kollektif şirketlerde sözleşme mefhumu da bir ağırlık taşır. Bunun içindirki, yine kural olarak, bir ortağın şirketten ayrılmak istemesi şirket sözleşmesinin ve binnetice şirketin sona ermesi sonucunu doğurur. (.Escarra, age, sh. 358, 382). Ancak bazı zorunlu nedenlerle ve ayrılan ortağın veya şirketin yahut alacaklıların lehine olmak üzere kanun koyucular, sınırlı bir şekilde, ortağın şirketten çıkma veya çıkarılması gerektiği durumlarda şirketin devam edebileceği halleri düzenlemişlerdir. Dikkat edildikte, bu orkatlıktan ayrılma halleri, genellikle aynı zamanda ortaklık yönünden bir sona erme sebebi teşkil etmektedirler. (Poroy, Tekinalp, Çamoğlu, Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku 1977, sh.135).

Ticaret Yasamız bir kollektif şirket ortağının şirketten çıkması hakkında bağımsız bir hüküm düzenlememiştir. Ancak yasasın ikinci kitap dördüncü Bölümünün başlığı "şirketin infisahi ve ortakların ayrılması" şeklinde olduğu, ayrıca 201, 202,203,204,205. maddelerinde çıkan ve çıkarılan ortaklardan bahsedildiği cihetle kanun koyucunun kollektif şirket ortaklığından çıkmanın mümkün olduğunu kabul ettiğini benimsemek gerekir.

Bir ortağın şirketten çıkması veya çıkarılması halinde ortakların keyfiyeti tescil ve ilan ettirmeleri gereklidir. (TTK.md. 201) Çünkü bu, bir yerde, sözleşme değişikliği niteliğindedir. Sözleşme değişikliği hallerinde, çıkmak isteyen ortak dahil olmak üzere, ortakların tümünün bu konuda ittifakla karar vermeleri gerektiği düşünülebilir. Bu konu iki ayrı şık olarak ele alınıp halledilebilir.

Birincisi, TTK.nun 197 ve 198. maddelerinde olduğu gibi, çıkmak isteyen ortağın dışında kalan ortakların bu konuda (hatta ekseriyetle) karar vermelerinin yeterli olacağı kabul edilebilir.

İkincisi, de, olayda olduğu gibi çıkan ortak yazılı bir şekilde ortaklıktan çıkmak arzusunu bildirdiği ve diğer ortaklar da yine olayda olduğu gibi, bunu kabul ettikleri takdirde, ortada ittifakla verilmiş bir kararın varlığından söz edilebilir,

Diğer yandan, TTK.nnu 159. maddesi hükmü gereğince ortaklar arasında sözleşme serbestliği esastır. O halde ortaklıktan çıkmak isteyen ortağın icabı, diğer ortakların da kabulü ile ortaklıktan çıkma işlemi tamamlanmış olur. Geriye tescil ve ilan keyfiyeti kalır.

Olayda da davacı Nazmiye Çeki, 29 Mayıs 1978 günlü noter eliyle gönderilen dilekçesiyle ortaklıktan çıkmak istediğini bildirmiş, diğer ortaklar da 20.6.1978 günlü toplantılarında, davacının ortaklıktan çıkmasını kabul etmişler ve bu husus T.Ticaret sicili Gazetesinde yayınlanmak suretiyle işlem tamamlanmış bulunmaktadır. binnetice davacı 26.6.1978 tarihinden itibaren artık şirketin ortağı değildir. Davacı ortak olmadığına göre, ortaklık haklarına dayanarak şirketin feshini ve tasfiye memuru tayinini isteyemez. Oysa davacı, özellikle dava dilekçesinin 2. sahifesinde "yukarıda açıkladığımız üzere, şirket maksadını sağlamak için ortaklığı sürdürmek olanağı kalmamıştır." demek suretiyle, ortak olarak dava açtığını açıkça belirtmiş bulunmaktadır. O haldei, dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillere gerektirici sebeplere ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına ve yukarıdanberi açıklanan bu gerekçelerle davanın reddi doğru olmakla hükmün onanması gerekmiştir.

Davacının ayrılma nedeniyle hakları mevcutsa, TTK.nun 202. maddesi hükmü gereğince bunları talep etmek hakkı tabiatiyle saklıdır.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davacının temyiz itirazlarının reddiyle temyiz olunan hükmün ONANMASINA, 17.1.1980 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972