DAVA VE KARAR : ( ... 1 - B.K. nun 96. maddesi hükmünce olayımızdaki teslimatın gecikmesindeki kusurun satıcıda olmadığını davalı Bankanın isbat etmesi gerekir. Bilirkişiler, dosyada mevcut bilgi ve belgelerden bunun kesinlikle tesbitinin mümkün olmadığını bildirmişlerdir. Mahkemede bu yön üzerinde yeterince durulmamıştır.

2 - B.K. 107. maddesindeki kesin mehiller ile tayin edilmiş bir süre olup olmadığı veya teslimat tarihinin tarafların eylemleri ile değişip değişmediği bir ihtar gerekip gerekmediği, gerekiyorsa bunun yapılıp yapılmadığı ve sonucuna göre davacının ceza şartı istemeye hak kazanıp kazanmadığı araştırılarak karar yerinde münakaşa edilmesi gerekirken eksik inceleme ile karar verildiği;

3 - Dava, B.K. nun 158/2. maddesinde ifadesini bulan geç teslimden doğan bir cezai şarttan doğmuştur.

Alacaklı B.K. nun 106. maddesi gereğince tayin edilen sürenin veya sözleşmede kesin bir tarih tesbit edilmiş ise, B.K. nun 107. maddesi gereğince bu tarihin geçmesi ile cezai şarta hak kazanır. Ancak alacaklı kaydı ihtirazi dermeyan etmeden edayı kabül ederse cezai şartı istemek hakkını kaybeder.

Davalı Bankanın bu yolda savunması olduğu halde yeterince üzerinde durulmamıştır, gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; Mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

Davacı, T.E.K. Vekili müvekkili kurumun Doğu Almanya'daki bir firmaya sipariş ettiği transformatörlerin teslimi ile ilgili olarak davalı İş Bankası tarafından Etibank'a 37.000 dolarlık teminat mektubu verildiğini 1312 sayılı Yasa ile T.E. Kurumunun Etibank'a yasal halef olduğunu verilen teminat mektubunun 15.12.1966 tarihli olup süresinin 30.11.1968 tarihine kadar olduğunu ancak davalı İş Bankasının bu süreyi 30.5.1969 tarihine kadar uzattığını bu durumda davalı Bankanın satıcı firmanın edimi 15.12.1966 ila 30.5.1969 tarihleri arasında garanti ettiğini satıcı firmanın yükümlülüğünü 5.6.1967 ila 21.2.1968 tarihleri arasında bir kısım teslimatını gecikmeli olarak yerine getirdiğini gecikme cezası tutarı 30.328.07 Amerikan doları olduğunu bunun ödenmesi için bankaya yazılan 24.3.1970 tarihli yazıya 27.3.1970 günlü yazı ile süre aşımı nedeni ile ödeme yapılamıyacağı bildirildiğinden yukarıda sözü edilen 30,238.07 dolar karşılığı 451.471. Türk lirası cezai şart ile 24.3.1970 tarihinden itibaren % 11,5 temerrüt faizi ile birlikte tahsilini dava etmiştir.

Davalı İş Bankası vekili ise, teminat mektubu süresinin 30.5.1969 tarihinde son bulduğunu tahakkuk ettirilen bedelin 24.3.1970 tarihinde ve süre geçtikten sonra istendiğini bu nedenle isteğin yerine getirilemediğini savunmuştur.

Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiş Özel Daire yukarıda açıklandığı şekilde hükmü bozmuş Mahkemece, davacı lehindeki faize ilişkin bozmaya uymuş davalı yararına olan bozmaya karşı aşağıda açıklanan nedenlerle direnmiştir.

1 - Davacı kurum ile Davalı İş Bankası arasındaki ilişki garanti akti niteliğindedir. Kefalet akti niteliğinde değildir. Kefalet ile garanti arasında bazı yönlerden farklar vardır. Bunlardan en önemlisi ileri sürülecek def'iler bakımından olan farktır. Kefalette asıl borçluya ait olan def'ileri kefil alacaklıya karşı ileri sürebildiği halde garanti akdinde garanti veren garanti alana karşı fiilini taahhüt ettiği borçlunun def'ilerini dermeyan edemez.

Aksi halde teminat mektupları teminat olmaktan çıkar sonucunun ne olacağı belli olmayan bir alacak niteliğine dönüşür.

2 - 11.6.1969 gün ve 69/4 sayılı içtihadı birleştirme kararında; Teminat mektuplarının nitelikleri itibariyle B.K. 110. maddesinde yazılı üçüncü şahsın fiilini taahhüt niteliğinde bir garanti akti olduğu görüşü kabül edilmiştir.

Yerleşmiş Yargıtay içtihatları ve öğreti ve hakim olan görüş de teminat mektuplarının niteliği itibariyle bir garanti akti olduğu yolundadır. Bu itibarla Banka mektup muhteviyatı olan meblağı alacaklıya ilk talebinde ödemek durumundadır.

Bununla beraber Banka, sırf kendisine ait def'ilerle mektup bedelini ödemekten imtina edebilir. Teminat mektubunun zamanaşımına uğraması sahte olması gibi def'ileri ileri sürebilir.

Bankanın bunlar dışında itiraz ve dava hakkı düşünülemez.

3 - Gecikme cezasının teminat mektubu süresi içinde olduğu tesbit edilmiştir.

A - Direnme kararı davacı T.E.K. Vekili tarafından nedenleri belirtilmeksizin 25.9.1979 havale günlü müddeti muhafaza dilekçesi ile temyiz edilmiş ise de direnme kapsamında bulunan hususlar davacı yönünden kesinleşmiş olduğundan davacı vekilinin temyiz dilekçesinin reddi gerekmektedir.

B - Davalı İş Bankası A.ş. Vekilinin Temyiz itirazlarına gelince tarafların iddia ve savunmalarına dosyadaki kağıtlara ve gerektirici nedenlere göre direnme kararı usul ve yasaya uygun görüldüğünden onanmalıdır.

SONUÇ : Yukarıda yazılı nedenlerle,

1 - Davacı, T.E.K. Vekilinin temyiz dilekçesinin reddine,

2 - Davalı İş Bankası A.ş. Vekilinin temyiz itirazlarının red ile direnme kararının ( ONANMASINA ), ikinci müzakerede oyçokluğu ile karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972