 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
9. Hukuk Dairesi
E: 1979/14117
K: 1980/12267
T: 27.11.1980
DAVA : Davacı davalı idareye ait Güzelhisar Baraj inşaat işyerinde çalıştığını, her gün meskeninin bulunduğu İzmir'den Aliağa nahiyesine ve oradan baraj işyerine, günlük çalışmanın bitiminden sonra da terkar İzmir'e diğer işçilerle birlikte işverenin temin ettiği vasıta ile götürülüp getirildiğini, toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre de yolda geçen sürenin iş süresinden sayıldığını bu suretle günde 3 saat fazla çalıştırılmış olduğunu öne sürerek, fazla çalışma parasının tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı idare cevabında; Güzelhisar Baraj işyerinin sabit bir işyeri olduğunu, İzmir-Aliağa arası taşımanın işin niteliğinden doğmadığını, işçilerin toplu olarak ikamet ettikleri meskun mahal ile işyeri arasında işleyen muayyen tarifeli nakil vasıtası var ise toplu sözleşmeye göre idarenin taşıma yükümünün bulunmadığını, olsa olsa bu yükümün baraj inşaatı işyerinden 10 kilometre kadar uzakta bulunan Aliağa'dan itibaren söz konusu olabileceğini, taşımanın tamamen sosyal yardım amacıyla yapıldığını savunmuş, mahkeme davadaki isteği hüküm altına almış ve hüküm davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
KARAR : İşyerinin, işçilerin topluca oturdukları meskun mahallerden uzak olması halinde, işverenin işyerinde ya da civarında işçilerin barınabileceği bir yer ya da mesken temin etmesini öngören bir hükme iş yasasında yer verilmiş değildir. Bu nedenle, işyerinin meskun mahallere uzaklığı ile, işverenin işyerinde mesken temeni keyfiyeti arasında bir ilişkiden söz edilemez. İşverence işyeri civarında mesken temini cihetine gidilmiş ise bunun işin düzenli yürütülmesini sağlamak veya işçilere yardım amacına yönelik bir davranış olduğunu kabul etmek gerekir.
İş yasasının 62-I/c bendindeki taşıma nedeniyle araçlarda geçen sürenin iş süresinden sayılabilmesi ancak işin görüldüğü yerin işçilerin oturdukları yerlerden uzak sayılabilecek bir yerde bulunması ve işçilerin hep birlikte işyerlerine toplu ve makannen bir suretle götürülüp getirilmelerini işin niteliğinin zorunlu kılmasına bağlıdır.
Dava konusu olayda izmir Aliağa ve Aliağa - Güzelhisar arası taşımada sözü edilen şartların birlikte bulunduğu söylenemez.
İş Kanununun 62/II'de, işin mahiyetinden doğmayıp da işveren tarafından sırf sosyal yardım gayesiyle işyerine götürülüp getirilme esnasında araçlarda geçen zamanın iş süresinden sayılamıyacağı açıklanmıştır. Bu hükmün maddeye sonradan ilavesini gerektiren nedenlerin başında, işverenlerce taşıma konusunda işçilere yapılan yardımların devamlılığını sağlamak gelmektedir. Şu hale göre bent hükmünün bu tür yardımlardan işverenin kaçınmasını gerektirecek bir anlamda alınmasına olanak yoktur. Fıkra hükmü buyurucu bir karakter taşımaktadır. Bu nedenle de davacının dayandığı toplu iş sözleşmesinde yapılan taşımalarda yolda geçen sürelerin iş müddetlerinden sayılacağına ilişkin olarak getirilmiş hükmün, İş Kanunu madde 62/II bent hükmüyle izlenen amaçla çeliştiği ve bu itibarlada yasaya aykırılık yönünden geçersiz bulunduğu sonucuna varmak gerekir. Diğer taraftan işyeri mühendisliği yazısında belirtildiği gibi meskun bir yer olan Aliağadan-Baraj işyerine kadar taşımanın sosyal yardım amacına yönelik olmadığı bir an için kabul edilse bile dosyanın içerdiği belgelerden işyerinde haftanın 5 günü çalışıldığı haftalık çalışma süresinin 45 ve günlük çalışma süresinin ise 9 saat olarak düzenlendiği Aliağa ile Baraj inşaatı işyeri arasının vasıta ile gidiş-dönüş süresinin yarım saati geçmediği anlaşılmaktadır. Taşımanın sosyal yardım amacı ile yapılmış olmasına yolda geçen sürelerde dahil haftada normal çalışma süresi olan 45 saati taşan bir mesai olmadığına göre bu durumda davanın reddine karar verilmek gerekirken yazılı gerekçe ile isteğin hüküm altına alınmış olması yasaya aykırıdır.
SONUÇ : Temyiz olunan hükmün açıklanan nedenlerle davalı idare yararına BOZULMASINA, 27.11.1980 gününde oybirliğiyle karar verildi.