DAVA : Taraflar arasındaki manevi tazminat davası nedeniyle yapılan yargılama sonunda ilemda yazılı nedenlerden dolayı davanın zamanaşımı yönünden reddine lişikin hükmün dava avukatı tarafından duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine, dosya incelendi gereği konuşuldu:

KARAR : 1975 yılı yaz tatilinde, parlamento mensubu arkadaşları ile birlikte Bulgaristan'a yaptıkları gezi esnasındaki gümrük işlemlerini ele alan davalı gazetenin 25 ila 28 Ağustos 1975 ve 3-4 Eylül 1975 günlü nüshülürında yayınlanan haber, makale ve fıkralarla "şahsına gerçek dışı isnatlarda bulunularak ve kişiliğine ağır saldırı yapılmak suretiyle" hareket edildiğini ileri süren davacı tarafından : Gazete sahibi, sorumlu yazı işleri müdürleri ve hamberin yazarı olan davalılardan 200.000 lira manevi tazminatın tahsiline ve keyfiyetin aynı gazetede yayınlanmasına karar verilmesi talep ve dava edilmiş; mahkemece: ortada ceza davası olmadığı ve BK.'nun 60. maddesinin 1. fıkrasındaki bir yıllık zamanaşımı süresinin geçirildiği gerekçesi ile davalı tarafın zamanaşımı itirazı kabul edilmiş ve zamanaşımı yönünden dava reddedilmiştir.

1- Haksız eylemden zarar gören kişilerin tazminat davalarında uygulanacak zamanaşımı süreleri BK.'nun 60. maddesinde düzenlenmiştir. Maddenin 1. fıkrasında, haksız eylem nedeniyle açılacak tazminat davasının (haksız eyleme ve tazminatla yükümlü olan kişiye ıttıla tarihinden itibaren) 1 yıl geçmekle zamanaşımına uğrayacağı; 2. fıkra hükmünde de, şüyet tazmirnat davasına konu olan haksız eylem aynı zamanda suç niteliğinde bulunur ve ceza hukukunda bu eylem için BK.'nun 60/1. maddesindeki süreden daha uzun bir zamanaşımı kabul edilmiş olur ise; tazminat davasında da ceza hukukundaki bu (uzamış) zamanaşımının uygulanacağı öngörülmüştür. Başka bir ifade ile, eğer tazminat isteği cezayı gerektiren bir eylemden doğmuşsa, medeni hukuk zamanaşımı süresi yerine, bir istisna olarak daha uzun olan ceza hukuk zamanaşımı süresi uygulanır.

BK.'nun 60. maddesinin 2. fıkrasında öngörülen uzamış (ceza) zamanaşımı süresinin uygulanabilmesi için fail hakkında ceza kovuşturması yapılmış ve ceza davası açılmış olması şart olmayıp ve fakat haksız eylemin ceza hukuku bakımından suç olması yeterlidir. Bu baktımdan, takibi şikayete bağlı suçlarda (TCK. m. 99 ve 108), şikayet süresinin geçirilmiş olması nedeniyle ceza davasının açılması, bu suça ait ceza zamanaşımının tazminat davasına uygulanmasına engel değildir. Çünkü şikayet, ceza kovuşturmasının bir şartıdır ve bir cezalandırılabilme şartı değildir. Bir kovuşturma şartı eksik olsa bile yine suç vardır ve ancak bir kovuşturma konusu olamayacaktır (F. N. Feyzioğlu - Borçlar Hukuku - Genel Hükümler - 1976 Cilt I - Sh. 715): (Tandoğan - Türk Mesuliyet Hukuk - 1961 - Sh. 364) ; (Kaygancığılu / Renda / Onursan - Orman Kanunu, ilgili mevzuat - 1976 - Sh. 642 ve 643) ve adı geçen eserlerde belirtilen bilimsel görüşler, Yargıtay ve Federal Mahkeme kararları), Keza, tazminat davasına neden olan haksız eylemin faili hakkında ceza kovuşturması yapılmamış ise, BK.'nun 60. maddesine göre zamanaşımı meselesini inceleyen hukuk hakiminin; haksız eylemin gerçekten cezayı gerektirir nitelikte olup olmadığın, cezayı gerektiriyorsa eylemin ceza hukuk bakımından daha uzun zamanaşımına tabi kılınıp kılınmadığını araştırması ve eylem daha uzun zamanaşımına tabi kılınmışsa bu (uzanış) ceza zamanaşımı süresini uygulaması gerekir.

Temyize konu tazminat davasında haksız eylemin basın yoluyla işlendiği iddia edilmektedir. Gerçekten, basın suçlarında dava süresinin düzenleyen BK.'nun 35. maddesinin 1. fıkrası hükmü ile "Bu kanunda yazılı olan veya basın yolu ile işlenmiş bulunan suçlardan dolayı, günlük mevkuteler hakkında 3 ay ve diğer basılmış eserler hakkında 6 ay içinde açılmayan davaları dinlemeyeceği" kabul edilmiştir. Davalılardan Gazetenin sorumlu yaz işleri müdürleri ile haber yazarı hakkında (yazılı şikayet olmadığı için) 3 ay içinde ceza davası açılmadığında ise uyuşmazlık yoktur. Basın Yasası'nın 35. maddesinde kabul edilen üç ve altı aylık süreler, ceza davası açılabilmesi şartıdır. Yoksa, basın yoluyla işlenen suçun ceza hukukunda (TCK.'nun 102. maddesinde) belirlenen zamanaşımı süresi değildir. Nitekim, aynı maddenin son fıkrasında "Basın yoluyla işlenen, konvuşturması şikayete bağlı olan suçlarda ilk fıkrada yazılı süre, suçun kanun ile belli zamanaşımı haddini geçmemek kaydıyla, işlendiğinin öğrenildiği tarihte başlayacağının" yazılı olması da bu sonucu doğrular. Bu bakımdan, Prof. Çetin ÖZek'in "Basn suçlarının takibinin 3 ve 6 aylık gibi çok kısa hak düşürücü sürelere bağlanması ve bu sürelerin haksız eylem zamanaşımı süresinden kısa olması ve ceza davası için uygulanmayan bir dava zamanaşımı süresinin hukuk davası yönünden uygulanmasının mümkün olamayacağı için basınla ilgili hukuk davalarında; o suça ait genel (ceza) zamanaşımının değil, BK.'nun 60/1. maddesindeki 1 yıllık zamanaşımının uygulanması gerekeceği yolundaki (Türk Basın Hukuku 1978 - sh. 714)" görüşüne katılmak da mümkün değildir. Zira yukarıda da açıkladığı üzere, 3 aylık ceza davası açılma süresinin geçirilmesi cezayı müstelzim olan eylemin suç olma vasfını ortadran kaldırmaz, aksine ceza hukukunda öngörülen uzamış zamanaşımının uygulanabilmesi için, ceza davası açılması değil, fakat cezayı müstelzim bir eylemin mevcudiyeti şart ve kafidir. O halde, yazılı şu hukuk olgular gözönünde tutulmadan ve özellikle sorumlu yazı işleri müdürleri ve yayın haberlerinin yazarı olan davalılara isnat edilen haksız eylemin aynı zamanda ceza hukuku yönünden suç niteliğinde olup olmadığı yönünden bir araştırma yapılmadan ve bu davalılar için BK.'nun 60. maddesinin 2. fıkrasında öngörülen ceza zamanışımı süresinin uygulanmasının gerekip gerekmediği incelenmeden; ceza davası açılmadığından ve BK.'nun 60/1. fıkrasında yazılı bir yıllık zamanışımı süresi geçtiğinde bahisle bu davalılar hakkındaki davanın da zamanaşımından reddedilmiş olması bozmayı gerektirir.

2- Dosyadaki yazılara, kararın dayarndığı kanıtlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle Basın Yasası'nın 17. maddesi hükmüne göre haksız eylemden malen sorumlu olan davalı gazete sahibi şirket hakkındaki tazminat davasının BK.'nun 60. maddesinin 1. fıkrasında yazılı bir yıllık zamanışımı süresi geçtikten çok sonra 19.01.1978 tarihinde açılmış olmasına ve bu davalı hakkında uzamış ceza zamanışımı süresinin birinci bentte belirtilen nedenlerle esasen uygulanmasının mümkün bulunmamasına binaen, davacının davalı şirketle ilgili temyiz itirazlarının reddi ile hükmün bu davalıya ilişkin bölümünün onanması gerekmiştir.

SONUÇ : Temyiz olunan kararın birinci bentte gösterilen nedenlerle davacı yararına (BOZULMASINA), ikinci bentte yazılı nedenlerle davalılardan ..... Gazetesi Başkent Gazetecilik ve Matbaacılık Ticaret ve Sanayii A.Ş. hakkındaki hükmün (ONANMASINA) ve davacı yararına takdir edilen 1.400 lira duruşma avukatlık parasının davalılardan M. Lütfi, Yüksel ve YavuzIa; onama harcının temyiz eden davacıya yükletilmesine 20.09.1979 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972