DAVA : Taraflar arasındaki davadan dolayı İzmir As. 5. Hukuk Hakimliğince verilen 10.11.1978 tarih ve 56/552 sayılı hükmün temyizen tetkiki davalı Mehmet Naci Dalaman avukatı tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla bazı nevakısın ikmali için dosya mahalline iade edilmişti. Bu kerre ikmalen gelmekle dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili, müvekkillerinin davalılardan Mehmet'e ait İlhan yönetimindeki otobüste yolcu iken otobüsün davalılardan Ahmet'e ait kamyonla çarpışması sonucu sol gözünü tamamen kaybettiğini ve % 50 iş gücü kaybına uğradığını ileri sürerek 80.000 lira maddi ve 20.000 lira manevi tazminatın sigorta şirketi 5.000 lira ile sorumlu kalmak üzere davalılardan müteselsilen tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı Mehmet vekili, olay tarihinden evvel otobüsü başka şahıslara kiraya verdiğini müvekkiline husumet düşmeyeceğini savunmuştur.

Mahkemece, bilirkişiden rapor alınmış ve taleple bağlı kalınarak 80.000 lira maddi (sigorta şirketi 5.000 lira ile sorumlu kalmak kaydı ile) ve 20.000 lira manevi tazminatın davalılar Mehmet ve Ahmetten müteselsilen tahsiline, İlhan Baykent hakkındaki davanın geleceğe bırakılmasına karar verilmiştir.

Hükmü, davalı Mehmet vekili temyiz etmiştir.

Davalılardan mümeyyiz Mehmet Necati Dalaman, kanuni süresi içinde mahkemeye verdiği 1.2.1974 tarihli cevap layihasında; davacının içerisinde yolcu iken yaralanmasına sebep olan otobüsü olay tarihinden çok önce Denizli Noterliğince tasdikli kira mukavelesi ile (1 Ocak 1972-31 Aralık 1972) tarihleri arasında dava dışı (Ahmet Turgut Balalım) ve (Kemal Turan Balalım) isimli şahıslara (30.000) lira karşılığında kiraya verdiğini ve bu nedenle de kendisine husumet düşmeyeceğini savunarak davanın reddini istemiş bulunmaktadır.

Davacının sol gözünün görme hassasını tamamen kaybetmesi ile sonuçlanan trafik kazasının 27.2.1972 tarihinde meydana geldiği hususunda taraflar arasında herhangi bir uyuşmazlık yoktur. Dosyada mevcut Denizli Noterliğince tasdikli 12.1.1972 tarihli (menkul kira mukavelesi) başlıklı sözleşme hükümlerine göre; davalı M.Necati Dalaman'ın sahibi bulunduğu (20 AS 899 plaka numaralı - Magirus Deuts Marka) otobüsünü yıllık (30.000) lira bedel karşılığında (Ahmet Turgut Balalım) ile (Kemal Turan Balalım) isimli şahıslar 1.1.1972 tarihinden 31.12.1972 tarihine kadar kiraya verdiği ve sözleşmenin 4. maddesi hükmüne göre de; otobüsün işletilmesinden doğacak bilcümle gelir ve giderleri ile vergi ve resimlerin ve ayrıca cezai ve hukuki sorumluluğun kira süresi zarfında adı geçen kiracılara ait olacağı kararlaştırılmış bulunmaktadır. Gerek kökleşmiş Yargıtay İçtihatlarına ve gerekse ilmi görüşlere göre 6085 Sayılı (Karayolları Trafik Kanunu)nun 50. maddesinde yer alan (araç sahibi)nden maksat o aracı (işleten-detenteur-halter) diğer bir deyişle o araçtan (iktisaden yararlanan-araç üzerinde fiili hakimiyeti olan) kimse veya kimselerdir. (araç sahibi) diğer bir deyişle (işleten) in kim olduğunun tayin ve tesbiti için baş vurulacak (kıstaşlar); aracı işleten (çalıştıran - şoför ve muavin.. gibi) personel üzerinde doğrudan doğruya (emir verme) selahiyetinin kime ait olduğu yönü ile o aracın (bakımı) ve (Onarımı) masraflarının (benzin, yağ, garaj masrafları ile aracın belirli vergi ve sigorta primleri gibi) kimin tarafından ödendiği ve hatta çalışma karnesinin kimin üzerinde olduğu hususlardır. En kısa bir şekilde araç sahibi-işleteni) tarif etmek istersek diyebiliriz ki; (araç sahibi), aracın trafiğe çıkarılmasında sürekli bir menfaati olan ve aracın işletilmesinin gerektirdiği giderleri üstlenmiş olan kimsedir.

Motorlu taşıtın işletilip kullanılmasının, (çok kısa olmayan) belirli bir süre için (Kira-BK. m. 248) veya ariyet (BK. m. 299) akitlerine göre bir başkasına devir edilmeleri hallerinde, (araç sahibi)nin o (araç) üzerindeki (fiili hakimiyet) kudreti ortadan kalkacağı ve ayrıca o akit süresince de araç sahibinin o araçtan iktisaden yararlanması söz konusu olamayacağı için, bu belirli süre içerisinde meydana gelen trafik kazalarından araç malikini yani trafikte aracın sahibi görünen kişiyi sorumlu tutmaya hukuken imkan yoktur. Gerek İsviçre ve gerekse Alman hukukçuları çok kısa süreli kira ve ariyet - akitleri dışında kalan belli süreli (kira) ve (ariyet) akitlerinde, (araç sahibi-işleten) sıfatlarının o aracı (kiralayan) veya (ariyet) olarak alan şahsa geçeceğini kabul etmektedirler (W.SCHELLER, Rechtsprax isim Hotorfahrzeug und Fahrradverkenr, zürich, 1946, no:362, Doç.Dr.ERGUN ÖZSUNAY, Trafik hukukunda zarar giderlerinin sorumlusu olarak işleten "araç sahibi" kavramına ilişkin bazı sorunlar, banka ve ticaret hukuku dergisi, Temmuz 1971, Cilt 5. Sayı: 1, sh. 103'den naklen).

Yukarda da belirtildiği veçhile, dava konusu olayda ise, davalı Mehmet Necat Dalamanın, olaydan çok önce, davacının sakatlanmasına neden olan otobüsü-sözleşmeden hemen sonra - noterden tasdikli (kira mukavelesi) ile (bir yıl) için dava dışı iki kişiye kiraya verdiği ve trafik kazasının da bu kira dönemi içinde meydana geldiği anlaşıldığından, adı geçen davalının, husumet itirazı nazara alınarak yukarıda değinilen yönler de araştırıldıktan sonra hasıl olacak duruma göre (husumet) itirazı bakımından bir karar verilmek gerekirken yazılı nedenlerle bu yöne ilişkin savunmanın reddi ile davanın kabulü doğru görülmemiştir.

SONUÇ : Yukarda açıklanan nedenle temyiz olunan hükmün mümeyyiz davalı Mehmet Necati Dalaman lehine BOZULMASINA ve ödediği temyiz peşin harcının isteği halinde temyiz edene iadesine 4.4.1979 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972