DAVA : Taraflar arasındaki istirdat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Ankara Asliye 11. Hukuk Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 14.6.1976 gün ve 694-287 sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine Yargıtay 2. Hukukuk Dairesinin 3.5.1977 gün ve 2707-3733 sayılı ilamı ile, "...borçlu olmadığını bilerek ve ihtirazi kayıt ileri sürmeden ödemede bulunan kişi verdiğini geri isteme hakından yoksundur (BK.62). Dava konusu para ödenirken muhataba duyurulmak üzere ihtirazi kayıt ileri sürülmesini önleyen kanuni bir engel yoktur. Davacının protesto edilmemek gibi bir düşünce ile ihtirazi kayıt ileri sürmeden parayı ödemiş olması geri alma davası açma hakkı vermez. Öte yandan elinde ibra belgesi varken paranın ödenmiş olması şeklindeki tutum da düşündürücüdür." gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

KARAR : Davacı vekili davaya konu olan para borcunun müvekkili tarafından davalı alacaklıya ödenerek ibraname alınmasına rağmen alacaklının, adi borç senedini tanzim ve vade kullanarak ilerde geri alma davası açabileceği düşüncesiyle parayı bankaya ödemek zorunda kaldığını ileri sürerek, mükerrer ödediği paranın İİK.nun 72/7. maddesi gereğince davalıdan geri alınmasına karar verilmesini istemiştir.

İbranamenin sahteliğine ve geçersizliğine dair davalı iddiaları mahkemece reddedilip hükmün bu yönü bozma kapsamı dışında bırakılmak suretiyle kesinleştiğine ve davacı ibranameye rağmen bu parayı bankaya ödemek durumunda kaldığına göre, ortada mukürrer ödeme bulunduğunun kabulü zorunludur. Esasen iki defa ödeme hususunda mahkeme ile Özel Daire arasında bir uyuşmazlık da yoktur.

Çözümlenmesi gereken hukuki sorun, davacının ikinci defa ödediği parayı dava yolu ile geri alıp alamıyacağına ilişkindir. Bu sorunun çözümlenmesi davacının bankaya yaptığı ödemesinin "ihtiyari" olup olmadığının saptanmasına bağlıdır.

Dava konusu olan ve dosya arasında bulunan senet TTK.nun 688. maddesindeki unsurları taşıyan emre muharrer senetdir. Tahsil cirosu ile Osmanlı Bankası Kavaklıdere Şubesine tevdi edilmiştir.

Kambiyo hukuku bakımından senet hamili bulunan banka asıl senet sahibinin bütün haklarını kullanabileceği gibi senetten doğan işlemleri yapmaması veya süresinde yerine getirmemesi halinde BK.nun vekalet ve hizmet akdi hükümlerine göre sorumlu olur.

Banka TTK.nun 690. maddesi delaletiyle aynı kanunun 620. maddesine göre ödenmek üzere senedi borçluya vadesinde ibraza ve ödememe halinde 626. maddesinde öngörüldüğü üzere ödeme protestosu göndermeye zorunludur. Aksi halde protestonun yapılmamış olması bir kısım hakların düşmesine neden olur (TTK.nun 642/2).

Dava dosyasından davacının tacir olduğu ve dava konusu parayı bankanın ihbarnamesi üzerine ödediği anlaşılmaktadır. Senet bedeli vadesinde ödenmediği takdirde banka tarafından protesto edilerek protestonun T.C. Merkez Bankasına bildirilmesi yasa gereğidir (1211 S.K.md. 44/son fıkrası).

Uygulamaya göre protesto keyfiyeti merkez Bankası bültenlerine geçirilerek bütün bankalara duyurulmaktadır. Bu eylemin sonucu olarak davacının ticari itibarının sarsılacağı ve ticari kredilerinin kesileceği kuşkusuzdur.

Alacaklı herhangi bir ihtirazi kayıt ileri sürülmeden borçludan ödemede bulunmasını isteyebileceği gibi, ihtirazi kayıtla yapılan ödemeyi kabule mecbur değildir. Esasen dosyaya ibraz edilen banka yazısında kambiyo senetlerinin ödenmesinde ihtirazi kayıt konulabilmesinin teamülden olmadığı da açıklanmıştır.

O halde davacı böyle bir hukuki sonuçtan kaçınmak için parayı bankaya ödemek zorundadır. İhtiyari ödemeler için söz konusu olan BK.nun 62. maddesinin olayda uygulanması düşünülemez. Zor altında yapılmış bu ikinci ödemesini davacının geri isteme hakkı vardır.

Bu nedenlerle mahkemece davanın kabulüne dair kararda direnilmesinde isabetsizlik görülmediğinden direnme kararı onanmalıdır.

SONUÇ : Temyiz itirazlarının reddi ile direnme kararının yukarıda açıklanan nedenlerle ONANMASINA ,1009.00 kuruş onama harcının temyiz edenden alınmasına ve davacı lehine takdir oluna 1.400 lira avukatlık parasının davalıdan alınıp davacıya verilmesine, 17.10.1979 gününde ikinci müzakerede oyçokluğu ile karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972