 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
9. Hukuk Dairesi
E: 1977/16474
K: 1977/18136
T: 30.12.1977
DAVA : Cumhuriyet Başsavcılığı; davacı işçi tarafından; 1968 yılında bağıtlanan toplu iş sözlemesinin 31. maddesi gereğince %25 oranındaki hizmet priminin tahsili için davalılar aleyhine açılan dava sonunda İzmir 2. İş Mahkemesinin 27.9.1977 tarih E. 1977/976, K. 1977/1034 sayılı kararı ile, davanın kabulüne karar verildiğini oysa;
Toper-İş Sendikası ve Tariş Genel Müdürlüğü arasında bağıtlanan ve 1 Kasım 1968 ila 31 Ekim 1970 tarihleri arasında yürürlükte bulanan toplu iş sözleşmesinin 31.maddesinde "Tariş ve Tarişe bağlı işyerleri ile kooperatifler işyerlerinde çalışan bil'umum sendikalı üyelere, işverenin devlet destekleme alımları ile görevlendirildiği iş yıllarında iş yerlerindeki sendikalı üyelere tahmil edilen bu munzam hizmet karşılığı olarak müktesep maaşlarını %25'i nisbetinde munzam hizmet primi ödenir" hükmünün yer aldığını; 8 Nisan 1971 günlü ek sözleşme ile, ödenekte olan hizmet primlerinin 1 Kasım 1970 tarihinden itibaren kaldırılması ve sendika üyelerinin ücretlerine %60 nisbetinde bir zam yapılmasının kabul edildiğini., toplu iş sözleşmesi ile kabul edilen bir hakkın tek taraflı olarak geri alınması mümkün değilse de; tarafların iradeleri ile kaldırılmasını engelleyen bir hüküm bulunmadığı gibi, ek toplu iş sözleşmesi ile, hizmet primleri kaldırılmış, buna karşılık %60 oranındaki zamdan bütün sendikaların yararlanmaları, daha sonra yapılan toplu iş sözleşmelerinde hizmet priminin yeniden kabul edilmiş olması, bu zammın bir müktesep hak teşkil ettiğinin kabulünü gerektirmeyeceğini, ayrıca ek toplu iş sözleşmesinin yürürlüğe girdiği tarihten sonra bir süre daha bu primin verilmesinin, dayanağı olmaması itibariyle davacıya bu primin ödenmesini istemek hakkını vermeyeceğini aksine verilen kararın usul ve yasaya aykırı oluduğunu ileri sürerek kanunun yararına bozma istediğinde bulunmuştur.
Gerçekten; 8.4.1971 tarihinde işveren ile, sendika arasında bağıtlanan ek sözleşme "... personelin (daimi, muvakkat, mukaveleli) 1.11.1970 tarihinde almakta oldukları müktesep hak teşkil etmemek ve münhasıran Yönetmeliklere teşekkül eden müktesep ücretler de tatbik edilmek üzere %60 nisbetinde sendika, toplu iş sözleşmesi zammı ödenmesine, ödenmekte olan devlet destekleme primlerini 1.11.1970 tarihinden itibaren, kaldırılmasına karar verilerek bu sözleşme 1.11.1968 tarihli toplu iş sözleşmesinin eki olarak tanzim ve imza kılındı" hükmünü getirmiştir.
Böylece, 1.11.1968 tarihli toplu iş sözleşmesinin 31. maddesi ile kabul edilen %25 oranındaki hizmet primi kaldırılarak yerine %60 oranında yeni bir zam kabul edilmiştir. Tarafların karşılıklı ve serbest irade beyanları ile, mevcut bir ücret zammını kaldırmalarını önleyen bir yasa hükmü mevcut değildir. Müktesep hakkın ihlalinden bahis edilemez. Ek sözleşmenin imzalanmasından sonra bir müddet daha bu primlerin ödenmesi de sonuca etkili değildir. C. Başsavcılığının kanun yararına bozma isteği bu bakımdan yerindedir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan sebepten dolayı, C.Başsavcılığının kanun yararına bozma isteğinin kabulü ile, kesin olarak verilen ve niteliği bakımından yürürlükteki kanun hükümlerine aykırı bir sonucu hüküm altına alan; İzmir 2. İş Mahkemesinin 27.9.1977 tarih E. 1977/1976, K: 1977/1034 sayılı Kararının HUMK.nun 427/3. maddesi uyarınca hukuki neticisine etkili olmamak üzere, kanun yararına bozulmasına, kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına verilmek üzere C.Başsavcılığına gönderilmesine 30.12.1977 gününde oybirliğiyle karar verildi.