 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
15. Hukuk Dairesi
E: 1977/842
K: 1977/1055
T: 05.05.1977
- BAYINDIRLIK İŞLERİ GENEL ŞARTNAMESİ
- GEÇİCİ HAKEDİŞLER
- ÖNKOŞULLA İMZA
ÖZET: Sözleşmenin ayrılmaz bir parçası olan Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesi uyarınca, yüklenici, geçici hakedişlere itirazı varsa, itirazının neler olduğunu, dayandığı nedenleri hakedişe bağlı kağıtta açıklamalı ve (bağlı kağıtta yazılı ön koşullarla) diyerek imzalamalıdır. Yoksa hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılır. Genel Şartnamenin 33 ve 34 ncü maddelerinde yer alan hüküm/er hak düşürücü nitelikte olduğundan hakim tarafından doğrudan doğruya gözönünde tutulmalıdır.
(Bayındırlık İşi. Genel Şartnamesi m. 33/6,34)
Taraflar arasındaki davanın (Ankara Asliye 10. Hukuk Hakimliği) nce görülerek mahkeme ilamında belirtilen gerekçelere binaen verilen 6.12.1976 tarih ve 392/641 sayılı hükmün temyizen tetkiki davacı avukatı tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği konuşulup düşünüldü:
Davacı bakanlık, Milli Eğitim Bakanlığı müsteşarlık bloku 2. kısım inşaatı yüklencisi olan davalı şirketten, kesin hesapta borçlu çıktığı 293.199,90 liranın alınmasını istemiştir.
Davalı, Milli Eğitim Bakanlığı müsteşarlık binasını yaptığını, bu işe ait kesin hesaplarda, proje gereği yapmış Olduğu B - 225 betonu için yeni birim fiatı uygulanması gerekirken, keşif özetindeki gibi B - 160 betonarme fiatının ödendiğini, ayrıca belediyeye toprak ruhsat harcını davacı iş sahibinin vermesi gerekirken kendisinin yatırdığını, bu nedenlerle davacı zimmetinde 122.215,95 lira alacağı tahakkuk etmiş olduğunu iddia etmiş ve bu miktarı karşılık dava konusu yapmıştır.
Mahkemece, yapılan soruşturmaya ve bilirkişi incelemesine dayanılarak ikinci kısım inşaattan ötürü davalı şirkete 293.199,90 lira fazla ödendiği kabul edilmiş, ancak davalının B - 225 betonu fiat farkından davacıdan 82.556,66 lira alacağı olduğu sabit görülerek, bu para tutarının davacı alacağından indirilmesinden sonra geriye kalan 210.643, 24 liranın davalıdan alınmasına karar verilmiştir.
Kararı davacı temyiz etmiştir.
Bu durumda uyuşmazlık, karşılık davanın konusunu oluşturan B - 225 betonarme betonu için fiat farkı isteğinin haklı olup olmadığına ilişkindir. Davacı vekili, davalı yüklenicinin betonarme betonu imalatına ait ara hakedişleri, keşif özetinde belirtilen poz ve birim fiatı üzerinden itirazsız imzaladığından dava hakkının kalmadığını ileri sürmüştür.
Bilirkişi, 19.1.1976 günlü ilk raporunda ve özellikle 3.4.1976 ve 25.10.1976 tarihli ek raporlarında, davalının birinci kısım inşaatın kesin hesabına 26.3.1969 tarihli itiraz yazısında beton fiat farklarını istemek hakkı saklı olmak üzere imzaladığından ve ikinci kısım inşaatta da, istihkaklara bu hususta bir kayıt koymamış olmakla birlikte, beton için yeni fiat yapılması isteğini tekrarlamış olduğundan, itiraz hakkının mevcut olduğunu bildirmiştir. 1722
Olayda Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesi sözleşmenin ayrılmaz bir parçasıdır. Anılan şartnamenin 33. maddesinin 6. bendi gereğince, yüklenicinin geçici hakedişlere itirazı olduğu takdirde itirazının neler olduğu ve dayandığı sebepleri hakedişe bağlayacağı kağıtta izah etmesi ve (bağlı kağıtta yazılı ihtirazi kayıtlarla) diyerek imzalaması lazımdır. Aksi takdirde yüklenci hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılır. Bu nedenle sonradan vaki olacak itirazların nazarı itibara alınması mümkün değildir. Geçici hakedişlere Genel Şartnamede öngörülen biçimde itiraz edilmediği takdirde hak düşmüş olur. Şu halde, uyuşmazlık konusu 300 ve 325 dozlu betonarme işi geçici hakedişlere girdiğine, keşif özetinde belirtilen poz ve birim fiatı uyarınca iş bedeli hesap edildiğine 've davalının istediği farklı fiat uygulanmadığına göre, davalının hakedişleri buna ilişkin itirazını bildirerek imzalaması gerekirdi. Bu gereği yerine getirmediğine göre artık böyle bir hakkı ileri sürmesi hukuken mümkün değildir. Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesinin 33. ve 34. maddelerinde yer alan hükümler hak düşürücü nitelikte olduğundan hakim tarafından res'en gözönünde tutulmalıdır.
Mahkemece, bu yönler nazara alınmıyarak davalı yüklencinin beton fiat farkından 82.556.66 lira alacaklı olduğunun kabulü ve bu miktarın sabit olan davası alacağı 293.199,90 liradan indirilmesi ve davacı bakanlığın bir kısım alacağının red edilmesi usul ve. yasaya aykırıdır. Kararın bu nedenlerle bozulması gerekir.
Bozma nedenine göre davacının avukatlık ücreti ve muhakeme giderlerine ilişkin temyiz itirazının incelenmesine yer görülmemiştir.
Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle kararın (BOZULMASINA), ödediği temyiz peşin harcının istek halinde davacıya iadesine, 5.5.1977 gününde oybirliğiyle karar verildi.