DAVA : Taraflar arasındaki davanın (Ankara 3. Asliye Ticaret Mahkemesi)nce görülerek mahkeme ilamında belirtilen gerekçelere binaen verilen 17.9.1976 tarih ve 78/217 sayılı hükmün temyizen tetkiki davalı avukatları tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili başkaca bütün hakları saklı kalmak üzere takvim bedellerinden 265.000 lira, ajanda bedellerinden haksız kesilen 483.75 lira, ihtiyatı tedbirden 167.50 lira, tesbiti delailden 230.25 lira ki toplam 265.881 lira 45 kuruşun tahsilini ve tahsiline değin % 10 temerrüt faizi yürütülmesini, 34.000 liralık teminat mektubunun iadesini, masraf ve vekalet ücretinin davalıya tahmilini 4.3.1963 tarihli dilekçe ile dava ve talep etmiş, davalı vekili de 19.4.1963 ve 31.1.1970, 21.4.1971 tarihli layıhalarında yazılı sebeplerden ötürü davanın reddini istemişlerdir.

Mahkemece, 172.315 adet ajanda karşılığı 152.210 lira 70 kuruşun ve 383 lira 75 kuruş gecikme cezasının ve ajandaların teminatı olan 4.000 lira ki toplam 156.593 lira 45 kuruşun davalıdan alınarak davacıya verilmesine, davacının fazlaya ilişkin isteğinin reddine karar verilmiş, mahalli mahkeme kararı davalı banka tarafından temyiz olunmuştur.

1 - Taraflar arasında BK.nun 355 - 371. maddelerinde yazılı bir eser sözleşmesi (istisna akdi) yapılmıştır. Davacı Güven Matbaası, davalı bankanın vermeği taahhüt eylediği semen karşılığında 300.000 adet cep takvimi ile 4.000 adet ajandanın tabı imali ve bankaya teslimini hususunda anlaşmışlardır.

Davacı (O) Altındağ Noterliğinin 14.9.1962 gün ve 4377 sayılı temlik senedi ile Türkiye Emlak Kredi Bankası Umum Müdürlüğü'ne karşı taahhüt etmiş olduğu işten namına tahakkuk edecek istihkakından 81.129 lirasını BK.nun 162. ve müteakip maddeleri hükümlerine tevfikan ve gayrıkabili rücu olmak üzere Türkiye Öğretmenler Bankası Ders, Alet ve Malzemeleri ve Endüstrisi A.Ş. ne, 150.000 lirasını da Ankara 6. Noterliği'nin 11.6.1962 gün 20623 sayılı senedi ile bütün hukuk ve vecaibi ile birlikte gayri kabili rücu olarak Raybank T.A.Ş.ne devir ve temlik etmiştir.

Davacı (O) nun alacağını temlik etmesi üzerine durum, davalı Türkiye Emlak Kredi Bankası tarafından 18.9.1962 gün 3113 sayılı yazı ile Öğretmenler Bankası Ders Alet ve Malzemeleri ve Endüstrisi A.Ş. ne ve aynı tarih 3112 sayılı yazı ile de Raybank T.A.Ş. ne bildirmiş, temlik edene karşı haiz olduğu defileri temellük edenlere karşıda dermeyan edebileceğini hatırlatmıştır.

Kanun veya akit ile veya işin mahiyeti icabı olarak menedilmiş olmadıkça borçlunun rızasına bakmaksızın alacaklı alacağını üçüncü şahıslara temlik edebilir. Borçlu temlike vakıf olduğu zaman temlik edene karşı haiz olduğu bilcümle defileri temellük edene karşı da ileri sürmek hakkına sahiptir.

Borçlar Kanununun 162. maddesince alacaklının alacağını tahriri şekilde (BK. m. 163) temlik etmesi üzerine alacak, borçlunun mal varlığından çıkarak alacaklının mal varlığına (mamelek) girmiş olur. Bu vaziyette temelluk eden kişi alacaklı yerine geçer. Temlik eden kişinin borçlu ile hukuki ilişkisi kesildiğinden bu takdirde alacağın tahsilini dava ve talep etmek hakkı, onun maliki durumuna geçmiş olan temelluk eden kişiye aittir.

Davacı (O) davanın açılmasından önce 11.6.1962 ve 18.9.1962 tarihli senetleri ile alacağından 150.000 + 81.129 = 231.129 lirasını temlik etmiş bulunduğundan bu miktar paradan dolayı artık davalıdan alacaklı değildir. Alacağın devri muamelesi meşkük alacaklar dışında, var olan bir alacağın devri amacına yönelmiş olduğundan devreden kişi, temlik anında alacağın varlığını garanti etmiş sayılır.

Davacı sıfatiyle dava açan kimsenin dava konusu hak üzerinde bir tasarruf yetkisi olmalıdır. Davadan önce alacağını temlik eden kimsenin alacak üzerinde bir tasarruf yetkisi kalmıyacağından bu alacağını dava yolu ile takip edemez. Bir davada kişilerin davacı ve davalı olmak sıfatları hakimin görrevinden ötürü (resen) veya davalının itirazı üzerine incelenir. (Hukuk Muhakemeleri Usulü - 1974 üncü Baskı Prof. Dr. Baki Kuru Sahife 202-203 ve Medeni Usul Hukuku Dersleri 19775 Baskısı Prof. İlhan E. Postacıoğlu Sahife 187 ve 466).

2 - Davacı vekili 6.4.1967 ve 5.4.1971 tarihli layıhalarında temlik sebebiyle Raybank aleyhine Ankara Asliye 1. Ticaret Mahkemesi'ne iptal ve terkin davası ikame olunduğunu Öğretmenler Bankası Ders Alet ve Malzemeleri ve Endüstrisi A.Ş.ne yapılan temlikin de "ihtilafların adli safhalara inkilap etmiş ve temlikin hukuki ve kanuni niteliği kalmadığını" bildirmiştir.

Açıldığı ifade edilen davaların sonucu alınıp alınmadığı temliklerin "iptal ve terkin" olunup olunmadığı gerekli şekilde soruşturulup tesbit edilmeden tahsile mütedair karar verilmesi kanuna ve usule aykırı görülmüştür.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan sebeplerle mahalli mahkeme kararının davalı yararına BOZULMASINA ve bozma sebeplerine göre sair temyiz itirazlarının şimdilik tetkikine yer olmadığına, ödediği temyiz peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine, 29.3.1977 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972