 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
E: 1976/3594
K: 1978/189
T: 01.03.1978
DAVA : Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda (İstanbul 1. İş Mahkemesi)nce davanın kabulüne dair verilen 14.10.1975 gün ve 893/2465 sayılı kararın incelenmesi davalı işveren vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 18.11.1975 gün ve 29753/50541 sayılı ilamiyle, (...Davacının ilk iş akdi yasaya ve usulüne uygun şekilde o tarihte verilen raporda nazara alınarak feshedilmiş akdi münasebet sona ermiştir. Bundan bir sene kadar sonra kurulan akdi ilişki yeni bir ilişkidir. Artık eski işçiliğindeki ücreti kazanılmış hak olamaz. 2. defa işe asgari ücret haddi içinde yeni ve düşük bir ücretle alınabilir. Bu durumda davanın reddi gerekirken..) sebebiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir. Temyiz eden: Davalı işveren vekili.
Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek kararın süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
KARAR : İş Kanununun 25/5. maddesi hükmünce : "Bir iş yerinden malülen ayrılmak zorunda kalıpta sonradan maluliyeti ortadan kalkan işçiler eski iş yerlerine alınmalarını istedikleri takdirde, işveren bunları, boş yer varsa derhal, yoksa yer boşaldığında o andaki şartlarla eski iş yerlerine veyahut eski işlerine uygun diğer bir işe, sair isteklilere tercih ederek almaya mecburdur." Mahalli mahkeme, 25/5. madde uyarınca yeniden işe alınma halinde eski ücretin dikkate alınması gerektiği görüşündedir. Özel daire ise, önceki iş sözleşmesinin usul ve yasaya uygun olarak sona erdiği, sonradan işe alınmanın yeni bir ilişki niteliğinde bulunduğu ve eski işçilikteki ücretin kazanılmış bir hak oluşturamayacağı, işe ikinci defa asgari ücret haddi gözetilerek öncekinden daha düşük bir ücretle alınabileceği esasını benimsemiştir.
25/5. madde hükmünce, koşulları gerçekleştiği takdirde, işçi kendi arzusuyla işverene başvurduğu takdirde, işveren " o andaki şartlarla" işçiyi işe almak zorundadır. İşçinin yeniden işe alınması kuşkusuz yeni bir hizmet ilişkisi niteliğindedir. Ancak bu zorunlu yeni hizmet ilişkisine hakim olması gereken temel esaslar yasa ile düzenlenmiş, yasa koyucu iş Kanunun 25/5. maddesi hükmü ile işçilere kıdeme dayanan bir güvence sağlamak istemiştir. Bu güvence uyarınca, orada öngörülen koşullar gerçekleştiğinde işçi sair isteklilere tercihan işe alınacaktır. Buradaki güvencenin etkisi, işçinin kazanılmış haklarının tanınmasıyla mümkündür; aksi halde, 25/5. madde ile gösterilen özel düzenlemenin etkisi, yasa koyucunun amacını ortadan kaldıracak ölçüde azalmış olur. Şu hususta özellikle belirtilmelidirki, "o andaki şartlarla" sözlerinin kapsamına girer, İşçi işyeri zorunlulukları nedeniyle daha düşük ücretli bir işe alındığı takdirde ileride işçinin kazanılmış haklarına uygun ve işyeri zorunlulukları ile bağdaşır iş açıldığında işverenin 25/5. maddeden doğan yükümlülüğünün devam edeceğininde kabulü gerekir.Bu nedenlerle mahkemenin uyuşmazlığı 25/5. maddeye göre çözümlemekde direnmesi esas itibariyle uygundur. Ancak, özel dairece 25. maddedeki ve yukarıdaki esaslar açısından inceleme yapılmadığından bu yönlerden inceleme yapılmak üzere dosya özel daireye gönderilmelidir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle direnme uygun bulunduğundan direnmeye yöneltilen temyiz itirazlarının REDDİ ile diğer yönler incelemek üzere dosyanın özel daireye gönderilmesine 1.3.1978 gününde oyçokluğuyla karar verildi.