DAVA : Davacı Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Mensupları Yardım ve Emekli Sandığı Vakfı; Sosyal Sigorta niteliğinde bir vakıf bulundukları halde, davalı Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün 1971 yılı teftiş ve denetleme masrafının hesap ederken riyazi ihtiyata ayırdıkları miktarı da safi gelire dahil ettiğini ve M.K. nun 78. maddesi hükmünce getirilen tüzüğün geçici 3. maddesi 21.8.1970 tarihinde yürürlüğe girdiğinden 1969 senesi için alınan 200.000 lira teftiş ve denetleme masrafının da alınamıyacağını ileri süreek toplam 400.00 liranın faizi ile birlikte davalıdan geri alınmasını talep etmiştir.

Davalı Vakıflar İdaresi ise, teftiş ve denetleme payanın kanun hükmü olarak alındığını, riyazi ihtiyatın vakfın amacını gerçekleştirmeye yönelik olup safi gelirden düşülemiyeceğini ve tüzüğün geçici 3. maddesinin, 1969 senesine ait teftiş ve denetleme payının ne zaman tahsil olunacağına dair özel bir hüküm getirdiğini ve bu sebeplerle davanın reddi gerektiğini mudafaaten bildirmiştir.

Mahkemece toplanmış delilleri ve ilgili yasa ile tüzüğü ve mevzuatı gözeterek gerekli değerlendirmeyi yapmak suretiyle meseleye çözüm yolu getiren bilirkişiler mütalaasına ve tüzük hükmünün bağlayıcı bulunmasına göre davanın reddine karar verilmiş ve hüküm davalı vakıf vekili tarafından temyizolunmuştur.

Davacı vakıf, riyazi ihtiyat olarak ayırdıkları miktarın gayri safi gelirden düşülmesi gerektiğini ve düşülmeden bulunan safi gelir üzerinden alınan 1971 yalı teftiş ve denetleme masrafına katılma payının tamamının iadesi gerektiği iddiasındadır. Vakfın, Sosyal Sigorta niteliğinde bir vakıf olduğunda ve MK. nun 903 sayılı kanunla değişik 78. maddesi gereğince, Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün deftişine tabii bulunduğunda ve bunu tabii bir sonucu olarak vakıf safi gelirinin yüzde beşi nisbetinde teftiş ve denetleme masraflarına katılma payı alınacağında, taraflar arasında bir anlaşmazlık yoktur. Riyazi ihtiyat, bilirkişi raporunda da belirtildiği veçhile, hayat sigortaları hakkında getirilen hükümlere muvazi olarak vakfın ortaklarına karşı girişilmiş yüklemlerin muayyen hallerinm meydana gelişinde yerine getirilmesi içni vakfın gelirinden ayrılacak bir kısmıdan ve buna yürütülecek faizden ibarettir. Bundan amaç, vakıf senedinde yazılı muayyen hallerin meydana gelişinde, yine vakıf senedinde yazılı muyayen hallerin meydana gelişinde, yina vakıfsenedinde vakıf ortaklarına karşı hae ve geleceğe yönelik yüklemlerin karşılanabilmesi için, vakfın gelirinden bir para ayrılması ve o halin meydana gelişinde ödemenin bu paradan yapılmasıdır. Şu hale nazaran, mahiyeti itibariyle vakfın amacına yönelik bir harcamadır. Teftiş ve denetleme payının hesaplanmasına esas olan safi gelirin bulunmasında ise, yalnız gelirin elde edilmesi için yapılan harcamaların gayri safi gelirden düşülmesi ve vakıf belli bir hizmete tahsis edilmiş olmakla, vakfın amacına yönelik harcamaların gayri safi gelirden düşülmemesi gerekir. Aksinin kabulü halinde, vakfın tüm gelirinin vakfın belli amacına yönelik olduğu gerçeği karşısında, Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne bir pay kalmamış olacaktır. Bu sebeplerle riyazi ihtiyatın safi gelirin hesabında, gayri safi gelirden düşürülmesi kanunen mümkün bulunmamaktadır.

Davacı vakfın, tüzüğün geçici 3. maddesi hükmünce 1969 yılı teftiş ve denetleme masrafı alınamıyacağı iddiasına gelince; MK.nun 18.7.1967 tarih 903 sayılı kanunla değişik 78. maddesi, teftiş ve denetleme masraflarına katılma payının, safi gelirin yüzde beşin geçmemek üzere, tüzük ile belli edileceği hükmünü getirmiştir. Sonradan 21.8.1970 tarihinde bu tüzük yürürlüğe girmiş ve tüzüğün 22. maddesinde, teftiş denetlem payının safi gelirin yüzde beşi olduğu ve Mart ayı sonuna kadar ödenmek zorunluğu bulunduğu ve geçici 3. maddesindede, 1970 yılına ait teftiş ve denetleme masraflarına katılma payının, bu tüzüğün yürülüğe girmesinen itibaren üç ay içinde Vakıflar Genel Müdürlüğüne ödeneceği belirtilmiştir. M.K.'nun 78. maddesinin yürürüğe girmesi ile Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün teftiş ve denetleme hakkının kanunen doğduğu kabul edilmek gerekir. Kanunen doğan hakkın, tüzük çıkıncaya kadar işlemeyeceği ve herhangi bir vakfın teftiş denetleme görmedikçe katılma payının ödenmeyeceği düşünülemez. Tüzük, teftiş ve denetleme paylarının her senenin Mart ayı sonuna kadar ödeneceği hükmünü getirmiş, ancak tüzüğün 21.8.1970 tarihinde yürürlüğe girmesi ile 1970 yılında ödenecek 1969 yılına ait teftiş ve denetleme masraflarına katılma payınının, tüzüğün yürürlüğe girmesindeni itibaren üç ay içinde, yani en son 21.11.1970 tarihine kadar ödeneceğini açıklamıştır. Bu hükmün 1970 yılı, teftiş ve denetleme payına ait olduğunun kabulü mümkün değildir. Zira teftiş ve denetleme masrafına katılma payının hesabına esas olan safi gelirin henüz 1970 senesi bitmediğinden hesabı mümkün olmakla, bu hükmün 1970 yılında ödenecek 1969 yılına ait teftiş ve denetleme payı için konulduğunun kabulü zorunludur.

Tüzüğün 22. maddesi hükmüne göre, 1970 senesine ait teftiş ve denetleme payı 1971 senesi Mart ayı sonunakadar yatacağından, 1970 yılı için tüzüğe geçici bir madde konulmasına da kanuni bir zaruret bulunmamaktadır. Tüzükle, geçmişi kapsayacak şeklide hüküm getirildiği ve 1969 yılı teftiş ve denetleme masrafı alınamıyacağı ve alınan iade olunacağı iddiası da bu bakımlardan yerindedir.

Belirtilen sebeplerle davanın reddi yerinde bulunduğundan, temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanun uygun olan hükmün ONANMASI gereklidir.

SONUÇ : Yazılı nedenlerle hükmün ONANMASINA 24.1.1977 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972