DAVA : Taraflar arasındaki davadan dolayı Gelibolu As. H. Hakimliğinden verilen 8.4.1976 gün ve 479/99 sayılı hükmün onanmasını mutazammın daireden sadır olan 24.6.1976 gün ve 6492/6771 sayılı kararın süresi içinde tashihen tetkiki davacılar vekili tarafından istenilmiş olmakla bittetkik gereği düşünüldü:

KARAR : Davacı taraf, davalı belediye ile taşınmazlarını trampa ettiklerini, belediyenin kendisine verdiği taşınmazın Hazine ve Avram'ın açtıkları davalar sonunda elinden çıktığını (zapt edildiğini) ileri sürerek trampa sözleşmesinin fesih edilmesini istemiştir.

Mahkemece, 221 sayılı Kanunda yazılı koşulların gerçekleştiği ve dava konusu taşınmazın belediyece "garaj" inşa edilmesinden ötürü kamu malı niteliği kazandığı, zamanaşımı süresinin dolduğu kabul edilerek iki ayrı neden gösterilmek suretiyle dava reddedilmiştir.

1 - Dava konusu taşınmazı, davalı belediye trampa sözleşmesiyle ele geçirdikten sonra garaj inşa ettiği saha içine katmıştır. Davaya konu olan taşınmazın mülkiyeti geçerli bir "trampa sözleşmesine müsteniden belediyeye geçtiğine, taşınmaz "fiili işgal" yoluyla (kamulaştırma yapılmadan) kamu hizmetine tahsis edilmediğine, belediye trampa sözleşmesiyle mülkiyetini kazandığı kendi taşınmazına garaj yaptığına göre olayda 221 sayılı kanunun uygulanması olanağı yoktur.

Davacı mülkiyetin davalı idareye geçmesini sağlayan trampa sözleşmesinin "zapt" nedeniyle fesih edilmesini yani mülkiyetin intikaline esas olan hukuki sebebin ortadan kaldırılmasını istediğine göre 221 sayılı kanuna dayanılarak davanın reddedilmesi mümkün değildir.

221 sayılı kanunun uygulanması öngörülen hallerde, kişinin taşınmazına idarece hiç bir hukuki sebep mevcut olmadan "fiilen" el konulmuştur. Kamulaştırma yapmadan ve geçerli bir sözleşme ile mülkiyeti iktisap etmeden idare kişinin taşınmazına elattığı hallerde yasaya aykırı hareket ettiği ve kişinin taşınmazına elattığı hallerde yasaya aykırı hareket ettiği ve kişinin mülkiyet hakkını hodbehod işgal ettiği için "gasıp" ve "haksız fiil" işleyen bir kimse durumundadır. İşte 221 sayılı Kanun idarenin "Yasa dışı" olan bu "fiili" durumunu belirli koşulların varlığı takdirinde yasal sınırlar içine almak amacıyla çıkarılmış bulunan özel bir kanundur. Tıpkı evlilik dışı doğan çocukların durumlarını yasalaştırmak gibi.

Olayda taraflar arasındaki ilişki trampa sözleşmesinden doğduğuna, mülkiyet bu sözleşme uyarınca davalı idareye geçtiğine, mülkiyetin yasal ve geçerli bir nedeni olduğuna göre uyuşmazlığın Borçlar Kanununun zabta ilişkin bulunan hükümleri gözönünde tutularak çözümlenmesi gerekirken 221 Sayılı Kanun amacına ve anlamına ters düşen bir şekilde yorumlanarak davanın reddedilmesinde isabet görülmemiştir.

2 - Mahkeme zabta ilişkin kanun hükümlerini de zamanaşımının gerçekleştiğinden bahsile incelemeyi ve uygulamayı gerekli görmemiştir.

Taraflar arasındaki ilişki trampa sözleşmesinden doğduğuna göre, davacının Borçlar Kanununun 233. maddesinin getirdiği tekeffüle ilişkin hükümlerden yararlanarak verdiği şeyin geri alınmasını istemek hakkı vardır. Sözü geçen kanunun 217. maddesinde, taşınmaz satışında, menkul satışına ait hükümlerin "kıyas" yoluyla uygulanması kabul edilmiştir. Kanunun menkul satışında, zabıtla ilgili hükümlerinin taşınmazların trampasından doğan uyuşmazlıklara dahi uygulanmasını önleyen bir neden yoktur.

Zapt vaki olduğu ve tekeffül hükümlerinin uygulanması gerektiği hallerde zamanaşımının başlangıcı ile süresinin ne olacağı hususunda tereddüt bulunduğu anlaşılmaktadır.

Zapt, çok kez önceden bilinmesi ve kestirilmesi mümkün olmayan bir haldir. Bu itibarla zamanaşımı zaptın vaki olduğu tarihte başlar. Taşınmazın zabıtına ilişkin bulunan mahkeme kararının kesinleştiği tarih zamanaşımının başlangıcı olur.

Zabttan doğan tekeffüle ait davaların kaç yıllık zamanaşımına tabi olacağı hakkında kanunda bir hüküm yoktur. Hal böyle olunca, genel hükümlere bağlı kalınarak zamanaşımının 10 yıl süreli olduğunu kabul etmek gerekir.

Olayda, hazinenin davacı aleyhine açtığ dava sonunda, davacının belediyeden trampa sözleşmesiyle aldığı 35 metre karelik taşınmazın 22 metre karelik kısmının iptaline 9.11.1955 gününde karar verildiğine tekeffüle dayanan bu dava ise 5.11.1965 gününde açıldığına göre dava zamanaşımına uğramamıştır.

Hal böyle olunca mahkemenin davanın reddine ilişkin bulunan kararında isabet olmadığı bu defa yapılan inceleme sonunda anlaşıldığından dairenin onama kararının düzeltme yoluyla ortadan kaldırılmasına ve hükmün yukarda açıklanan nedenlerle H.U.M.K.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin harcın iadesine 1.11.1976 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972