 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
12. Hukuk Dairesi
E: 1976/813
K: 1976/2919
T: 18.03.1976
DAVA : Merci kararının borçlu vekili tarafından temyiz olunması üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye 23.1.1976 tarihinde gönderilmiş olmakla okundu, gereği görüşülüp düşünüldü:
KARAR : 1 - Halen yürürlükte olan 3/Şubat/1330 tarihli (Memaliki Osmaniye'de Bulunan Ecnebilerin Hukuk Ve Vezaifi Hakkında Kanun) hükümlerine göre Türk vatandaşı olmayan kişilerin Türk Mahkemelerinde açacakları davaların görülebilmesi, mercie başvurmalarının sonuçlandırılabilmesi için karşı tarafın muhtemel zarar ve ziyanı ile yargılama giderlerini karşılayabilecek oran ve miktarda teminat göstermeleri zorunludur. HUMK.nun 97. maddesi de buna paralel hüküm taşımaktadır. Ancak, devletler kendi aralarında düzenleyecekleri adli yardım ve mütekabiliyet şartı taşıyan andlaşmalar ile bu hükmün geçerliliğini ortadan kaldırabilirler. O halde, yargılama ve duruşmaya devam olunabilmesi teminat şartının yerine getirilmesine, ya da andlaşma uyarınca teminat alınmasına lüzum olmadığının anlaşılmasına bağlıdır. Anılan 3.2.1330 tarihli Kanun karşısında, HUMK.nundaki ilk itiraz hükmüne rağmen, bu hususun mahkeme veya merci tarafından re'sen gözetilmesi icap eder. Türk Parasının Kıymetini Korunmasına İlişkin Kanun ve kararların amaçları gözetilerek teminatın T.C. Merkez Bankası'na döviz olarak bloke ettirilmesi gerekir. Teminat karşılığının Türk Parası olarak yatırılması yeterli sayılamaz.
Olaya gelince: muteriz alacaklının Türk vatandaşı olmadığı ihtilafsızdır. Borçlu vekili teminat isteğinde bulunmuştur. Bu hal çözümlenmeden itirazın esası hakkında karar verilmiştir. Alacaklının hangi devlet uyruğunda bulunduğu tesbit edilerek 3.2.1330 tarihli Kanunun teminatla ilgili hükmünü bertaraf eder şeklinde, o devletle yapılmış bir andlaşma bulunup; bulunmadığı araştırılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken teminat alınmasına lüzum olmadığından bahisle yazılı şekilde karar tesisi isabetsizdir.
2 - 1. bentte yazılı bozma sebebi karşısında, diğer temyiz sebeplerinin incelenmesine mahal görülmemiştir.
Yukarıda (1) numaralı bentte yazılı nedenlerle, temyiz itirazı yerinde görülmekle merci kararının İİK.nun 366 ve HUMK.nun 428. maddeleri uyarınca BOZULMASINA, 18.3.1976 gününde oybirliğiyle karar verildi.