DAVA : Davacı vekili, davalının 1963,1964,1965,1967 yıllarında borsa kotasyonuna dahil mallardan 47.840.069.53. lira tutarındaki yapakları ithal ettiğini davalı firmaya ithal ettiği malları tescil ettirmesi ve malların değerinin % 01 olan paranın ödenmesi için yapılan icra takibi neticesiz kaldığından gecikme zammı bedeli % 50'den nazara alınarak toplam 71.760.11 liranın faiz ile birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili savunmasında, 1963 ile 1967 yıllarında Avustralya'dan ithal edilen kirli Merinos yapaklarına ait satış sözleşmeleri ile ilgili borsa ücreti ve komisyonlar ecnebi memlekette ödendiği gibi satış sözleşmesi dış memlekette tamamlandığından ithalat borsaya tescil edilmediğini, zamanaşımı cereyan ettiğini ileri sürerek davanın reddini istemiştir.

Davacı vekili, ayrı bir dava dilekçesinde, davalının 1968 ve 1969 yıllarında ithal ettiği yapaklar için 16.167.38 lira istemiş ve davalı vekili savunmasında, zamanaşımının cereyan ettiğini ve dış memlekette gerekli borç ücreti ve komisyonlar ödendiğinden davanın reddini istemiş ve istek üzerine dava dosyaları birleştirilmiştir.

Mahkemece, tarafların karşılıklı iddia ve savunmaları ve toplanan delillere göre ithal edilen yapaklara dair sözleşmenin dış memlekette tekevvün ederek borsa resim ve harçlarının orada ödendiği anlaşılmakla davanın reddine karar verilmiştir.

KARAR : Hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Yukarıdaki açıklamadan da anlaşılacağı gibi taraflar arasındaki uyuşmazlık davalının Avusturalya'dan ithal ettiği yapağıların davacı İstanbul Ticaret Borsasına tescil ücretinin ödenip ödenmemesi gerektiğine ilişkindir.

Davalı tescil ücretini Avusturalya'da ödediğini savunmuş ve bu hususta iki belge ibraz etmiştir. Mahkeme, bu savunmaya itibar ederek davacının tescil ücretinin tahsiline ilişkin talebini reddetmiştir.

Mahkemenin, yazısına dayandığı (Di Biritiş Çeymber of Turki) Derneği İstanbul'da faaliyette bulunan bir dernek olduğu gibi (The New South Wool Buyers assation) nun Avusturalya'daki ihracatçılar birliği olduğu anlaşılmaktadır.

Dosya arasında bulunan ve Ticaret Bakanlığının yazısına ekli Odalar Birliği görüşünü havi yazıda ise Avusturalya'da alım satım nedeni ile borsalara herhangi bir ücret ödenmesinin söz konusu olamadığı ifade edilmiştir.

5590 Sayılı Kanunun 52. maddesinin 4. fıkrasında, borsanın bulunduğu yerdeki tacirlerle memleket içi veya dışındaki tacir arasında yazışma veya telefonla yapılan alım ve satım muamelelerinin borsadan geçirilmesi mecburi kılınmıştır.

Aynı maddenin 5. fıkrasında da bu kabil muamelelerde borsa tescil ücretinin aktin kabulü ile tamam olduğu yerdeki tarafça o mahal borsasına ödenmesi hükmü konmuş ve son fıkrada dış memleketlere yapılacak satışlarda borca tescil ücreti alınmıyacağı belirtilmiş olmasına göre; 52. maddesinin 5. fıkrasının memleket içi muamelelerinden iki defa tescil ücreti alınmaması şeklindeki hükmün, dış memleketlere de şamil şekilde yorumlanmasına, öncelikle kanunun amacı engel olur ve Türkiye'deki borsanın hizmeti karşılığı olan tescil ücretinden, başka bir memleket lehine vazgeçmesi düşünülemiyeceği gibi, o memleket muamelatı için kendi kanunumuzda hüküm konulması da o memleket yönünden anlamsız kalır.

Zira 4. fıkrada alım ve satım işlemlerinin borsadan geçirilmek mecburiyeti konulduğundan ve borsaya tabi maddelerin ithalatından borsaya tescil ettirmemek kamu düzenine aykırı olacağından, yapılan bu hizmetin ücretinin de memleket içinde tahsil edilmiş olması gerekir. bunun istisnası, dış memleketlere yapılacak satışlarda borsa tescil ücretinin alınmamasıdır. Bundaki amacın dış memleketlere yapılacak satışı teşvik olduğu kuşkusuzdur.

Bu itibarla mahkemece talep veçhile tescil ücretinin tahsiline karar verilmek gerekirken yazılı olduğu şekilde hüküm tesisinde isabet görülmemiştir.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, 1400 lira vekillik ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, ödediği temyiz peşin harcının isteği halinde temyiz edene iadesine, 13.12.1976 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972