 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
9. Hukuk Dairesi
E: 1975/19695
K: 1975/33874
T: 30.05.1975
DAVA : Taraflar arasındaki fazla çalışma parası, ek ödeme, hafta ve genel tatil gündelikleri ile ihbar ve kıdem tazminatının ödetilmesi isteğiyle açılan davanın yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen ve miktarı ilamında belirtilen alacağın davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi için de temyizen incelenmesi davalı avukatınca istenilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : 1 - Toplanan delillere ve yapılan soruşturmaya göre aşağıdaki bentler dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2 - Davacı; davalı idarenin, yönetim kurulu karariyle kök ücrete yaptığı zammı, fazla mesai, ilave tediye hafta ve genel tatil paraları ile ihbar ve kıdem tazminatlarına in'ikas ettirmediğini beyanla eksik ödemelerin hüküm altına alınmasını istemiştir.
Mahkeme; anılan zammın ücret olduğunu kabul ile isteği hüküm altına almış, davalı bunun ek ödenek olduğunu bu yaranın niteliği ve gerekçesi itibariyle yan ödemelere sirayet edemeyeceğini savunarak hükmü temyiz etmiştir.
Gerçekten; davalı idare 1327 sayılı Kanunun kapsamı dışında kalan banka personelinin personel rejimine tabi olmalarına kadar, geçecek süre için tesbit edilen oranlarda ve 1.3.1971 tarihinden itibaren ek bir ödeneğin verilmesini kabul etmiştir.
Dosyadaki belgelerden, bu ödeneğin verilmesinde işveren için akdi veya kanuni bir zorunluk olmadığı anlaşıldığı gibi davacı dahi böyle bir zorunluğun olduğunu iddia ve ispat etmiş değildir.
Hükme dayanak yapılan raporda bilirkişi kesinleşen Yüksek Hakem Kurulu kararına ve yasaların ücret tanımlarına göre bu ödeneğin ücret sayılacağını, bu nedenle yan ödemelere sirayet edeceğini kabul etmekte ise de Yüksek Hakem Kurulu kararında bu ödeneğin ücret olarak tanımlanacağına dair bir ibare yoktur. Karar ancak; aynı şartlarla bu ödenekten işçilerinde yararlandırılmalarını hedef tutmakta ve bu yönüyle de mahkemeyi bağlayıcı nitelikte değildir.
Ücret tanımına gelince; genel olarak ücret hizmet akdinin bir şartıdır ve iş karşılığı kararlaştırılan veya yasalarla belirlenen bir paradır. İşveren; akdi veya kanuni sınırlarla tesbit ve tayin edilenler dışında şu veya bu şekilde bir ödeme yapma zorunluğunda değildir. İşverenin; herhangi bir sebeple tek taraflı geçici ve sınırlı olmak üzere bir miktar para veya menfaat sağlamasını önleyen bir yasa hükmü de yoktur.
O halde; işverenin kendi olanaklarına göre geçici, şartlı ve sınırlı bir tediyeyi tek taraflı bir irade ile kabul eylediği gözden uzak tutularak sadece normal ücret tanımlariyle isteğin kabul edilmiş olması yasalara aykırıdır.
3 - Davacı; hangi yıla ait ücretli izin parası istediğini açıklıkla belirtmiş değildir.
Davalı idare resmi ve muntazam kayıtlar tutması gereken bir kuruluş olduğuna göre izin defterlerinin incelenerek uyuşmazlığın çözümlenmesi gerekir. Bundan başka; yıllık izin, bir yıl çalışmış olmanın karşılığı olmak gerekir. Çalışılmayan ihbar önellerinin çalışılan günlere ilavesi suretiyle izin parasına hükmedilmiş olması da yasalara aykırıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen kararın gösterilen sebeplerden davalı yararına BOZULMASINA, bozmanın 2. bendinde oyçokluğu, 3. bendinde oybirliği ile, davalı yararına takdir edilen 1.000 lira duruşma avukatlık parasının karşı tarafa yükletilmesine ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine 30.5.1975 gününde karar verildi.
MUHALEFET ŞERHİ
Davacıya, yaptığı iş karşılığında davalı tarafından devamlı olarak nakten bir miktar para ödenmiştir. Bu ücret; işçi yıllık izne çıktığı zamanda da ödenmektedir. İşçinin görevi ve kök ücreti değiştikçe bu zam miktarı da değişmektedir. Aylık ücreti ile birlikte vergi ve sigorta kesintisi yapılmaktadır. Hiçbir ayırım gözetmeksizin işçilere ödenmiş olması ücret olduğunu göstermektedir. Bu meblağın fazla mesai ve sair haklara sirayet etmeyeceği yolundaki kayıt geçerli değildir. Zira İş Kanununun işçi lehine olan hükümlerine aykırıdır. Bu bakımdan kararın ek ödemenin yan ödemelere in'ikası hakkındaki karar kısmının onanması reyindeyiz.