 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
4. Hukuk Dairesi
E : 1975/9839
K : 1975/12544
T : 17.12.1975
- ESNAF DERNEĞİNİN KURULUŞ AMACI GELİRLERİ
- TÜZÜĞE AYKIRI DAVRANIŞ
- SINAVA DERNEĞİN ARACI İLE GİRME ZORUNLUĞU
ÖZET : Şoförlük sınavına girecek adayların dernek tarafından sağlanan araçlarla girmeleri zorunlunun konulması, sınav komisyonunda derneğin üyelerinin de bulunması karşısında, 507 Sayılı Yasa ile dernek tüzüğünde gösterilen amaçlarla bağdaşamayacak ve 'tüzükte gösterilenler dışında gelir sağlama amacına yönelik bir davranıştır.
(507 s. Es. Ve Küç. San. K m. 4)
Dava: Davacılar; davalı derneğin iki araç ile şoför ehliyet imtihanına girecek adaylara araç kiralamak suretiyle ticaretle uğraş makta, ayrıca imtihan komisyonunda bir üye bulundurduğuna gör, adayları manevi baskı altında bulundurduğunu, adaylara derneğin araçları ile imtihana girmezseniz ehliyet alamazsınız şeklinde baskı yaptığını, derneğin bu faaliyetinin kendi ticaretlerini baltaladığını, derneğin kuruluş, amacına göre ticaretle uğraşamıyacağını, ileri sürerek davalının iki aracının ticaretten men edilmesine karar verilmesini istemiştir.
Cevap: davalı dernek avukatı, diğer dernekler gibi müvekkili derneğin de hayatiyetini devam ve amaçlarını geliştirme yönünde girişeceği faaliyetlerde kar gütme dışında genel hizmet karşılığı olarak çok az bir gelir sağlaması genel ve sabit giderlerini karşılama yönünden olağan ve yasalara uygun olduğunu derneğin bu hizmeti bir kamu görevi kapsamında olup davacıların ticaretini baltalamasının söz konusu olmadığını ileri sürerek davanın reddini istemiştir.
Karar: Yapılan yargılama sonunda; isbatlanamayan ve yerinde olmayan davanın reddine karar verildiğine ilişkindir.
Temyiz eden: Davacılar.
Temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşuldu:
Davalı dernek; 507 sayılı Yasaya göre kurulmuş olup dosyada örneği bulunan ve Ticaret Bakanlığı'nca onaylanmış olan Dernek Tüzüğünün 4 ncü maddesine göre (Üyeleri ile yanlarında çalışanların mesleki, sosyal, ekonomik ihtiyaçlarını gidermek, sanat ve ticaretlerinin mesleki ahlak ve kamu yararına uygun, ahenkli ve verimli bir tarzda gelişmesini sağlamak, müşterileri ile aralarındaki münasebetleri düzenlemek) amacı ile kurulmuştur. Bu tüzüğün 36 ncı maddesinde de derneğin gelirler teker teker belirlenmiştir. Bu davada ileri sürülen yön belirli amaçla kurulmuş olan derneğin bu amacından saparak dernek üyelerinin haklarını korumaktan çok derneğin gelirleri arasında olmayan konularda çalışıp üyelerin haklarını halele uğratan elatmanın önlenmesinden ibarettir. Davacılar dosyadaki yazılara göre ileri sürüşlerini bazı tutanaklara ve dernek başkanının gazetedeki açıklamasına dayandırmışlardır. Mahkeme, bu belgeler üzerinde hiç durmamış, belgede imzaları bulunan kişileri dinlememiş buna rağmen davayı isbatlanamadığından dolayı reddetmiştir. Oysa, yukarıda açıklandığı üzere, bu derneğin amacı; üyelerin mesleki, sosyal ve durumlarının geliştirilmesinden ibarettir. Derneğin 36 ncı maddede belirtilen giderleri dışında bir gelir sağlamak amacı ile çalışmada bulunması 507 sayılı Yasa hükmü ile Dernekler Hukukuna ve her şeyden önce derneğin kendi tüzüğünde konulan kurallara aykırıdır. Çünkü, derneğin araç satın alarak bu aracı işletmesi ve ondan gelir sağlaması olanağı yoktur ve özellikle imtihan kurulunda üye bulunduran bir derneğin imtihana girecek şöför adayları üzerinde ima yolu ile dahi olsa bir telkin ve tavsiyede Ulunması asla kabul edilemez. O halde, mahkemece yapılacak iş; gösterilen belgelerde imzası bulunan kişileri tanık olarak dinleyip Dernek Tüzüğünü de gözönünde bulundurup varılacak sonuca göre karar vermekten ibarettir. Bu yetiler ve verilen tutanaklara rağmen bu tutanakların doğru olup olmadığı üzerinde durulmaksızın yalnız davanın sabit olmadığından sözedilerek davanın reddine karar verilmesi bozmayı gerektirir.
Sonuç: Temyiz olunan kararın belirtilen nedenlerle (BOZULMASINA) ve peşin harcın istek halinde geri verilmesine 17.12.1975 gününde oybirliğiyle karar verildi.