 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
4. Hukuk Dairesi
E:1975/977
K:1975/11247
T:06.11.1975
- ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL KARARI
- KARARIN YÜRÜRLÜĞÜ
- İPTAL EDİLEN HÜKME GÖRE İŞLEM YAPILMASI
- KAMU KURULUŞU
- GÖREV
* ÖZET:Anayasa Mahkemesinin 21.7.1970 günlü Resmi Gazete'de yayımlanan 24.3.1970 günlü kararıyla yürürlükten kalkan 6964 Sayılı Yasanın 20.maddesi hükmüne rağmen Tarım Odasının 6.8.1971 günü mahkemeye başvurarak 1969 ve 1970 yıllarında davalının aidatının eksik gösterilmesi nedeniyle gerçeğin saptanmasını istemesi herne kadar yürürlükten kalkan bir kurala dayanmakta ise de, amaç bir kamu kuruluşu olan Tarım Oda sınırı işlemine yönetildiğinden inceleme görevi Anayasa'nın 114. maddesi ve 521 sayılı Yasaya göre Danıştay'ındır.
(334 s. Anayasa m. 114,152/1)
(521 s. Danıştay K. m. 30)
(6964 s. Ziraat Oda. Ve Birliği K. m. 20/1)
Davacı avukatı, davalının müvekkili aleyhinde icrai kovalamada bulunduğu 117.067 lira 49 kuruş un müvekkilinin borcu olmadığını ileri sürerek durumun tesbitini istemiştir.
KARAR: Yapılan yargılama sonunda; olay, ilgili dosya ve belgelerle sabit olduğundan davacının davalıya bilirkişi raporu ile tesbit edilen 105.937 lira 56 kuruş borçlu bulunmadığına karar verildiğine ilişkindir.
Temyiz eden ve duruşma isteyen: davalı avukatı.
Bu davada davacı işletmenin olumsuz tesbite yöneldiği iş davalı Ziraat Odasının 1968 - 1969 ve 1970 yıllarında ödenen oda aidatının eksikliği nedeni ile mahkemeye yaptırdığı 6.8.1971 günlü 1971/ 167 sayılı tesbit dosyası ile sağlanan miktarın ödetilmesi isteğidir. Böylece işletme bir idare makamı olmayıp bir kamu kuruluşu olan davalı Tarım Odasının tasarrufuna karşı olumsuz saptama istemektedir. Kamu kuruluşlarının olumlu, olumsuz işlemlerine ve eylemlerine yönelecek iptal istemleri bir idare veya kamu kuruluşu işlemine ilişkin bulunması itibariyle Anayasa'nın 114. maddesi ile 521 sayılı Yasa uyarınca Danıştay'da ileri sürülebilir. Danıştay icra kovuşturmasına esas olan ve 117 bin liralık aidat farkı isteğine ilişkin olan bu saptamanın yersiz olup olmadığını vereceği bir kararla belirtecektir.
Gerçekten istek 6964 sayılı Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Yasasının 20. maddesinin 1. fıkrasına dayanmaktadır. 6964 sayılı Yasanın aidat tutarlarına ilişkin olan ve tarifelerle saptanan alacak hakları ile bunların yanlışlıklardan doğan işlemlerinin yürütülmesi için özel bir hüküm sevketmiştir. 6964 sayılı Yasanın 20. maddesinin 1. fıkrası Danıştay'ın başvurması üzerine Anayasa Mahkemesi'nin 24.3.1970 gün, Esas: 1969/65, Karar: 1970/16 sayılı kararı ile iptal edilmiştir. Bu iptal hükmü 21.7.1970 gün ve 13555 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanmıştır. Anayasa'nın 152. maddesinin 1. fıkrası hükmünce iptal kararları Resmi Gazete'de yayımlandığı gün yürürlüğe girer ve bu Yasa hükmü uyarınca işlem yapılamaz. Sözü edilen 6964 sayılı Yasanın 20. maddesinin 1. fıkrası hükmü 21.7.1970 de yayımlanan kararla ortadan kalkmıştır. 16 gün sonra davalı kamu kuruluşu Gerede Asliye Hukuk Mahkemesine başvurmuş ve 6.8.1971 gün ve 1971/167 sayılı saptama dosyası ile şimdiki dava konusu olan 117 bin liralık alacağı saptama yoluna gitmiş ve bu belge ile icra kovuşturmasına kalkışmıştır. Oysa saptama tarihinde saptamaya esas olan yasa hükmü Anayasa'nın 152. maddesinin 1. fıkrası hükmünce iptal edilerek ortadan kalkmıştır. Bu durumda davacı ancak Danıştay'a başvurarak bu saptamanın gereksizliğini ve icra kovuşturmasına esas tutulan belgenin iptaline Anayasa'nın 114. maddesi ile 521 sayılı Yasa hükümlerince isteyebilir. Evvelce davalı kamu kuruluşunun Ziraat Odasını işletme aleyhine açtığı davanın Danıştay'ca reddi bu işlemlere engel olamaz. 0 halde mahkemenin gösterilen nedenle dava dilekçesini görev yönünden reddetmemiş bulunması bozmayı gerektirir.
Sonuç: Temyiz olunan kararın gösterilen nedenle BOZULMASINA ve davalı yararına takdir edilen 1000 lira duruşma avukatlık parasının davacıya yükletilmesine ve peşin harcın istek halinde geri verilmesine 6.11.1975 gününde oybirliğiyle karar verildi.