 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
4. Hukuk Dairesi
E: 1975/7580
K: 1976/4204
T: 21.04.1976
- SAPTAMA DAVASI KOŞULLARI
- YASANIN BU KONUDAKİ ÖZEL BUYRUĞU
ÖZET: Gerekli durumlarda saptama davasının nasıl açılacağı ve koşulları bilimsel yazılarda etraflıca açıklanmıştır. Ancak Yasada bazı durumlarda saptama davası açılabileceği buyrulmuş ise bu koşullar dahi araştırılmadan açılan davanın incelenerek karara bağlanması zorunludur.
(5434 s. T.C. Em. San. K m. 118)
Davacı avukatı; emekliye ayrılan müvekkilinin 1.6.1964 - 8.3.1950 ve 1.8.1952 - 8.11.1959 günleri arasında yaptığı hizmetler için 6 ay içerisinde davalı idareye yatırması gereken kesenekleri hastalığı nedeniyle yatıramadığını ileri sürerek durumun tesbitini istemiştir.
Karar: Yapılan yargılama sonunda; hastalığın tesbiti maddi bir olay olduğundan davanın reddine karar verildiğine ilişkindir.
Temyiz eden: Davacı avukatı
Temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşuldu:
5434 sayılı Emekli Sandığı Yasasının 118. maddesinin 2. fıkrasının hükmü (Sandığa müracaat etmemenin makbul veya mücbir bir sebebe dayandığını genel hükümlere göre isbat edenler) haklarından yararlanmasını öngörmüştür. Davacı bu haktan yararlanma olanağının bulunmadığını bu dava ile ileri sürmekte olup hukuk yargılama yasasında genellikle tesbit davası açması için bir kural bulunmadığı halde, bu konuda anılan hükümle özel bir tesbit davası yolu benimsenmiş bulunmaktadır. Kuralca tanınmayan fakat bilimsel eserlerde açılacağı benimsenen tesbit davası için özel koşullar aranmaktadır. Ancak bu özel koşullar tesbit davasının hangi durumlarda açılabileceğini yasada özel bir kural bulunmaması halinde göstermektedir. Bu esasa göre şayet bir konuda tesbit davası açılabileceği yönünde özel bir hüküm yoksa mahkeme ancak davanın açılmasında davacının yararı bulunması ve eda davasının zamanının henüz gelmemesi koşullarını aramak zorundadır. Fakat özel hüküm var ise, 5434 sayılı Yasanın 118. maddesinde açıklandığı gibi öteki koşullar araştırılmadan dava açılabileceği öngörülmüş ise bu halde tesbit davası açılabilir. Kaldı ki Yasa, bu işte davalı Sandığa karşı istek konusunda eda davası bulunmadan da bu davanın açılabileceğini benimsemiştir. Çünkü davacı bu dava ile 118. maddenin gösterdiği gibi mazeretli olduğunu isbatlamadıkça Sandığa karşı eda davası açamaz.
Sonuç: Temyiz olunan kararın gösterilen nedenle (BOZULMASINA) ve peşin harcın istek halinde geri verilmesine 21.4.1976 gününde oybirliğiyle karar verildi.