 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
4. Hukuk Dairesi
E:1975/426
K:1975/12810
T:25.12.1975
- CEZA KOŞULU
- YASAL CEZA KOŞULU
- 2490 SAYILI YASAYA GÖRE CEZA KOŞULU
- GEÇERSİZLİK
* ÖZET:Sözleşmelerin bozulmasında yanların yükümlü tutulacakları hak ve borçlar 2490 Sayılı Yasada buyurucu kurallarla belirlenmiş olduğundan; bu yasaya göre yapılan sözleşmelerdeki bunu aşan kurallar, İçtihadı birleştirme kararında belirtildiği üzere geçersizdir. Bu nedenle iki yıl süre ile yapılan gelir kirası sözleşmesinin beş ay önce bozulması halinde kalan dönem için koşul belgesine göre kalan dönem kirasının istenmesi olanaksızdır.
(2490 s. Art. m. Ek. Ve İh. K. m. 25)
(4.3.1968 gün ve 2/6 s. İç. Bir. K.)
Davacı avukatı; müvekkilinin davalıda kira parasından 27350 lira alacağı olduğunu ileri sürerek alınmasını istemiştir.
KARAR:Yapılan yargılama sonunda: Davacının 27350 lira alacaklı olduğu belgelerle sabit olduğundan bu paranın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar verildiğine ilişkindir.
Temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşuldu:
Davada kira sözleşmesinin bozulması nedeniyle ihale edilen süre için tam kira istenmiştir. Gerçekten davalı kira bedelinden esas olmak üzere peşin 33 bin lira ödemiştir. Kalan kira parası borcunun miktarı 27350 liradır. Balık tutulan yerin kira başlangıcı 1.4.1970 olup yıllık 30 bin lira üzerinden toplam 2 yıllık süre için kira bedeli toplamı 60 bin liradır. Oysa akit davacı tarafından 1.11.1971 gününde bozulup bu tarihten sonra 31.3.1972 ya kadar 5 aylık kira dönemi parası davalıdan istenemez. Çünkü şartname ve sözleşmenin 19. maddesi hükmünce; kullanılan ve kullanılamayan süreyi kapsayan bütün kira dönemi için (fesihten sonraki 5 aylık süre dahil) tam kira parası ödeneceği kararlaştırılmıştır. Oysa fesih gerçekleşse bile fesihten sonraki dönem dahi tam kira parası ödeneceği şartı kira sözleşmesine göre kararlaştırılmış bir aktin ceza koşuludur. Bu niteliği bakımından koşul belgesinin bu hükmü 2490 Sayılı Yasa karşısında geçersizdir. Çünkü 2490 Sayılı Yasanın uygulanacağı işlemlerde taraflara yüklenecek hak ve borçlar buyurucu hükümlerle sınırlandırılmıştır. 19. maddede de kira sözleşmesi bozulsa dahi kira parasının ödeneceği konusundaki bu koşulda geçersizdir. Böyle bir durumda kiraya veren ancak kesin inancanın gelir yazılmasına gidebilir. Nitekim 2490 Sayılı Yasanın 25. maddesi hükmünce verilen 4.3.1968 gün ve 2/6 sayılı içtihadı birleştirme kararında da aynı ilkeler belirlenmiştir. O halde mahkemenin kiranın 2. yılının başı olan 1.4.1971 den 1.11.1971 gününe kadar 7 aylık kira parasının tutarının ödetilmesi istenebilir. Bunu aşan isteğin red edilmemiş bulunması ve böylece fesihten sonraki dönem için kiralananın işgal edilmediği halde kira parasının ödetilmesine karar verilmesi bozmayı gerektirir.
Sonuç: Temyiz olunan kararın gösterilen nedenle BOZULMASINA ve peşin harcın istek halinde geri verilmesine 25.12.1975 gününde oybirliğiyle karar verildi.