 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
13. Hukuk Dairesi
E:1975/5806
K:1976/3379
T:26.04.1976
- ARAÇ SAHİBİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU
* ÖZET:Trafik Yasasının 50. maddesinde sözü edilen araç sahibi sözcüğü, araçtan yararlanan ve aracı hukuki bir işlem sonucu eylemli olarak elinde bulunduran kimse olarak anlaşılmak gerekir. Mülkiyeti saklı tutma koşuluyla (muhafaza kaydiyle) yapılan satışlarda daha çok satanın, alacağını teminat altına alma amacı gözetilmiş olup aracı satın alarak işle tenin, bu aracın kullanılmasından doğacak hukuki sorumluluktan kurtulmasına Trafik Yasası hükümleri elverişli değildir.
(6085 s. Trafik K. m. 50)
Taraflar arasındaki taksinin geri alınması davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüyle dava konusu taksinin davacıya aidiyetine ilişkin olarak verilen hükmün davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşuldu:
1 - Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuna uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir yolsuzluk görülmemesine göre davalının temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2 - Davacı, davalıya mülkiyeti muhafaza kaydiyle bir taksi sattığını, sözleşmenin 3. maddesinde taksitlerden birinin gününde ödenmemesi halinde geri kalan bütün taksitlerin muaccel alacağını ve taksiyi hiç bir ihtara hacet kalmaksızın geri alabileceğini kararlaştırdıklarını, taksitlerin zamanında ödenmediğini ve arabayı geri alma koşulunun gerçekleştiğini ileri sürerek taksinin kendisine iadesine karar verilmesini istemiş, davalı taksi ile trafik kazası yaptığından bonoları ödeyemediğini savunmuş, davalının yaptığı trafik kazasında çocukları ölen ve bu kaza dolayısiyle lehlerine 22 bin lira tazminat hükmedilen 3. kişiler davacının araç maliki olarak kendilerine karşı sorumlu olması ve aracın davacı tarafından alınması halinde tazminat alacaklarını davalıdan tahsil edemiyecekleri nedenleriyle davalı tarafa katılma isteğinde bulunmuşlar, Mahkemece taksinin davacıya adiyetine ve müdahillerin alacakları ödeninceye kadar taksinin belediye'ye teslimine karar verilmiştir.
Davacı araç sahibi olarak Trafik Kanununun 50 inci maddesine göre sorumlu değildir. Çünkü bu madde de sözü edilen araç sahibi sözcüğü araçtan yararlanan ve aracı hukuki bir işlem sonucu eylemi olarak elinde bulunduran kimse olarak anlaşılmak gerekir. Mülkiyeti muhafaza kaydiyle yapılan satışlarda daha çok satanın alacağını teminat altına alma amacı gözetilmiş olup aracı satın alarak işletenin bu aracın kullanılmasından doğacak hukuki sorumluluktan kurtulmasına Trafik Kanunu hükümleri elverişli değildir. Çünkü Borçlar Kanunu hükümlerine göre zararın, ancak haksız eylemi işleyen veya haksız eyleme yol açan aracı işleterek ondan iktisaden yararlanan kimse tarafından ödenmesi gerekir. Trafik kaydında malik yönünden kimse açıklanan niteliği haiz olmaması halinde zarardan sorumlu tutulamaz. Mülkiyeti muhafaza kaydının bulunması halinde dahi satış ile refi ve hasar alıcıya geçmiş olur. O halde müdahillerin alacağı ödeninceye kadar taksinin belediyeye teslimine, şeklinde karar verilmesi usul ve kanuna aykırıdır.
Sonuç: Temyiz olunan kararın gösterilen nedenle davacı yararına BOZULMASINA, davalının temyiz itirazlarının 1. bentte gösterilen nedenle reddine ve aşağıda yazılı peşin harcın istek halinde iadesine 26.4.1976 gününde oybirliğiyle karar verildi.