 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
E: 1975/4884
K: 1975/6596
T: 20.11.1975
DAVA : Davacı avukatının 25.8.1975 tarihli dilekçesi ile 60.000.000 liralık tahvil çıkarılmasına ait aldığı kararın tasdiki talebine binaen İstanbul As. 1. Ticaret Mahkemesince verilen 4.9.1975 tarih ve 822/329 sayılı hükmün temyizen tetkiki davacı avukatı tarafından istenmiş ve temyizen dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı, tamamı tediye edilmiş (60.000.000) lira sermayeli şirketin 3.7.1975 günlü olağanüstü genel kurul toplantısında, finansman ihtiyaçlarını karşılamak için halkın alımına sunulmak üzere (60) milyon lira tutarında tahvil ihracına karar verildiğini, ilgili bütün belgelerin eklendiğini, Dünya Gazetesinde tahvil izahatnamesinin 25.8.1975 tarihinde yayınlandığını beyanla izahatnamedeki esaslar dairesinde (60) milyon liralık tahvil çıkarılması için genel kurul kararının tasdikini istemiştir.
Mahkemece, tescil ve ilana göre şirketin 6.1.1975 tarihinde (3.400.000 lira sermayesi ile nev'i değiştirmiş, 17.3.1975 tarihinde sermaye (60) milyon liraya çıkarılmış, 30.6.1975 tarihinde ara bilanço çıkarılarak 30.7.1975 günlü olağanüstü genel kurul toplantısında bilonço kabul edilerek (60) milyon liralık tahvil ihracına karar verildiği, 422. madde gereğince çıkarılacak tahvilin en yüksek haddinin sermayenin ödenen miktarı ve bunu tasdik olunmuş son bilançoda mevcut olması gibi şarta bağlandığı, tasdik olunmuş son bilançoda mevcut olması gibi şarta bağlandığı, tasdik olunmuş son bilançodan maksadın şirketin mali yılı sonunda düzenlenen ve sorumluları ibra olunan bilanço olduğu, mali yıl ortasında sorumluları ibra edilmeyen bilanço, kanunun aradığı tasdik olunmuş son bilanço sayılamayacağı gerekçesiyle talebin reddine karar verilmiştir.
Karar davacı vekilince temyiz edilmiştir.
Yukarıdaki açıklamadan da anlaşılacağı gibi, tahvil ihracı yoluna giden anonim şirket, Türk Ticaret Kanunun 424. maddesi gereğince gerekli muamelenin yapılması için muktazi evrakı mahkemenin tasdikine sunmuştur. Mahkemenin ise, aynı kanunun 299. maddesi gereğince işlem yapması lazımdır.
Türk Ticaret Kanunun 422. maddesi, anonim şirketlerin tahvil çıkarabilmesini sermayenin ödene ve tasdik olunmuş son bilançoya göre mevcudiyeti anlaşılan miktarı ile sınırlı tutmuştur.
Bir anonim şirket ödenmiş ve mevcut olan sermayesini aşan bir miktar için tahvil çıkarmak istiyorsa, Apel yolu ile geri kalan taahhütleri yerine getirmek veya sermayesini artırmak zorunluğundadır. Bundan başka zarar sebebi ile sermaye azalmış ise bilanço ile belli olan bakiye sermaye miktarı, ihraç edilecek tahvil yekununa esas olur. Kanuni veya ihtiyari ihtiyat akçeleri sermayeye kalb edilmedikçe nazara alınamaz.
Bir anonim şirketin tahvil ihraç edebilmesi için, mahkemenin kabul etiği gibi yıllık bilançosunu tanzim ve tasdik edilmiş olmasını beklemeye mahal yoktur. Sözü edilen 422. maddede tasdik olunan bilanço esas tutulduğuna göre yılı içinde şartlarını yerine getirerek bilançosunu tanzim ve genel kuruluna tasdik ettiren bir anonim şirketin iktisaden güçlenmesinin önlenmesi, doğru değildir. Zira, yukarda değinilen 299. madde hükmü gerekli inceleme olanağını mahkemeye vermiştir.
Bu itibarla mümeyyiz anonim şirketin itirazları yerinde görüldüğünden açıklanan esaslar uyarınca işlem yapılmak üzere temyiz olunan karar bozulmalıdır.
SONUÇ : Yukarda gösterilen nedenlerden dolayı mümeyyiz şirket vekilinin temyiz itirazlarını kabulü ile yerel mahkeme kararının BOZULMASINA, 20.11.1975 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.